Morgunblaðið - 03.12.1999, Side 1

STOFNAÐ 1913
276 TBL. 87. ÁRG.
FÖSTUDAGUR 3. DESEMBER 1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Heimastjórn mótmælenda og kaþólikka tekin við völdum á Norður-írlandi
Hafízt handa við að móta
friðsamlega framtíð
Belfast, Seattle. AP, Reuters.
NÝ heimastjóm Norður-írlands,
skipuð fulltrúum bæði sambands-
sinnaðra mótmælenda og lýðveldis-
sinnaðra kaþólikka, hélt sinn fyrsta
fund í gær og hófst handa við að
hrinda í framkvæmd friðarsam-
komulaginu frá í fyrra.
David Trimble, forsætisráðherra
heimastjórnarinnar og helzti leiðtogi
mótmælenda, og staðgengill hans,
kaþólikkinn Seamus Mallon, stýrðu
hinni sögulegu samkomu í Stormont-
kastala í Belfast, aðsetri n-írska
þingsins, sem hefur frá því hann var
byggður fyrir 79 árum verið tákn
meirihlutastjómar mótmælenda í
landshlutanum.
Það sem mestum tíðindum sætir
er að við hlið Trimbles og annarra
fulltrúa UUP, stærsta flokks mót-
mælenda, sátu við sama borð tveir
ráðherrar úr röðum Sinn Fein,
stjómmálaanns Irska lýðveldishers-
ins (IRA), sem háð hefur blóðuga
baráttu í þrjá áratugi fyrir því að
stjórnin í Dyflinni tæki við völdum á
N-írlandi. Með þátttökunni í heima-
stjórninni hafa hinir yfirlýstu lýð-
veldissinnar skuldbundið sig til að
taka þátt í að stjórna landshlutanum,
í umboði brezku ríkisstjómarinnar.
En tveir ráðherrastólar vom auðir
á fundinum. Fulltrúar róttækra mót-
mælenda í DUP, flokki Ians Pais-
leys, neituðu að setjast við sama borð
og fulltrúar Sinn Fein, áður en IRA
hefur hafið afvopnun. I gærkvöldi
barst svo yfirlýsing frá IRA um það
hvern samtökin hygðust senda til
formlegra viðræðna um afvopnun, en
nú stendur og fellur áframhaldandi
framkvæmd friðarsamkomulagsins
með þvi að hinni sérskipuðu afvopn-
unarnefnd, sem kanadíski hershöfð-
inginn John de Chastelain fer fyrir,
takist ætlunarverk sitt - að fá IRA til
AP
Þingmenn á norður-írska þinginu og skólabörn bæði úr fjölskyldum kaþólskra og mótmælenda sleppa dúfum
lausum við Stormont-kastala í gær, sem tákn um frið er heimastjórnin tók til starfa.
að afvopnast fyrir maímánuð nk.
Fulltrúar UUP í heimastjórninni
hafa sagzt munu segja af sér í febr-
úar nk., hafi IRA þá ekki hafið af-
vopnun fyrir alvöru.
Friðarsamningur færður í lög
Fyrr um daginn höfðu Peter
Mandelson, Norður-írlandsmálaráð-
herra brezku stjórnarinnar, og Dav-
id Andrews, utanríkisráðherra Ir-
lands, staðfest með undirritun sinni
að samningurinn um frið á N-írlandi,
sem kenndur er við föstudaginn
langa, hefði tekið gildi sem lög í báð-
um löndunum. Þar með var loks opn-
að fyrir að settar yrðu á fót ýmsar
stofnanir, sem ætlað er að efla sam-
starf innan N-írlands, efla tengslin
milli N-írlands og írska lýðveldisins
og milli Irlands og Bretlands.
Andrews bað viðstadda tignar-
gesti að minnast þeirra 3.600 manna,
sem látið hafa lífið í hryðjuverkum á
N-írlandi, Bretlandi og í írska lýð-
veldinu á undanförnum 30 árum.
Örskömmu síðar undirritaði Bert-
ie Ahern, forsætisráðherra írlands,
yfii-lýsingu þar sem staðfest er að
fellt hafi verið út úr stjómarskrá Ir-
lands tilkall þess til yfirráða yfir N-
írlandi.
Bill Clinton Bandaríkjaforseti
fagnaði n-írsku heimastjórninni í
gær og lét svo ummælt í ávarpi á ráð-
herrafundi Heimsviðskiptastofnun-
arinnar í Seattle, að „dagar byssunn-
ar og sprengjunnar" á N-írlandi
væru nú vonandi endanlega liðnir.
Engin
holskefla
nýbura um
áramdt
Lundúnum. Reuters.
ÞAÐ verður ekkert úr því að
nýburaholskefla skelli á mann-
kyninu um árþúsundaskiptin.
Svo virðist sem pör úti um
allan heim hafi hlýtt ráði lækna,
sem vöruðu fólk við því að anza
hvatningu til að reyna að eign-
ast fyrsta mannsbarn nýs ár-
þúsunds og hætta þar með á að
eignast barnið í yfirfullri fæð-
ingardeild sjúkrahúss, þar sem
starfsfólkið væri þar að auki
upptekið við að kljást við áhrif
2000-vandans á tæknibúnað
spítalans.
Frá Tókýó og Hong Kong til
Búdapest og Lundúna virðist
þessi boðskapur læknanna hafa
skilað sér. í könnun, sem Reut-
ers-fréttastofan lét gera á
þessu, skera aðeins tveir staðir
sig úr. í Sydney og Peking eiga
fleiri verðandi mæður von á sér
um áramótin en í meðalári.
Hinn 9. apríl 1999 var sá dag-
ur sem lýst var sem bezta deg-
inum til að geta „árþúsunda-
skiptabarnið". Brezkar
útvarpsstöðvar spiluðu róman-
tíska slagara og hótel á Nýja-
Sjálandi bauð þennan dag 100
pörum að eiga þar „ástarnótt"
til að freista þess að vinna pen-
ingaverðlaun sem fyrsta bami
árþúsundsins hefur verið heitið.
Annað fyrir stafni
á nýársnótt
Fólk á bameignaraldri virð-
ist flest hafa aðrar fyrirætlanir
á gamlárskvöld en að svitna á
fæðingardeild sjúkrahúss.
Samkvæmt könnun sem gerð
var á vegum verjuframleið-
andans Durex vonast helming-
ur alls ungs fólks í heiminum til
þess að hátíðahöldin á nýárs-
nótt endi með kynlífi. Meiri-
hluti svarenda kvaðst myndu
nota verju.
Reuters
Slökkviliðsmenn handlanga brak við leitina að fólki sem grófst undir.
Hrundi í gassprengingu
Wilhelmsburg.AP.AFP.
SPRENGING, sem líklegast er talið
að hafi orsakazt af gasleka, jafnaði í
gærkvöldi við jörðu þriggja hæða
íbúðarhús í austurríska bænum Wil-
helmsdorf, um 50 km vestur af Vín.
Vora um 200 liðsmenn slökkviliðs,
hers og lögreglu önnum kafnir í nótt
við að leita fólks sem grófst í rústun-
um, með þefhunda sér til fulltingis.
Um þremur tímum eftir að spreng-
ingin varð höfðu tveir fundizt látnir.
Einni konu var bjargað á lífi, eftir að
sjúkraliðar höfðu aflimað báða fætur
til að losa hana úr rústunum. I fyrstu
var talið að 30 til 40 manns hefðu ver-
ið í húsinu er það hrandi, en síðar
greindi austurríska sjónvarpið frá
því að allmargir íbúanna hefðu ekki
verið komnir heim til sín er spreng-
ingin varð, um kl. 19 að staðartíma.
Lögregluaðgerðir skapa loks vinnufrið á WTO-fundi
Niðurgreiðslur landbún-
aðarvara efstar á baugi
Seattle. AP, Reuters.
VIÐSKIPTARÁÐHERRAR aðild-
arríkja Heimsviðskiptastofnunarinn-
ar (WrTO) gátu í gær loks hafið samn-
ingaviðræður fyrir alvöru, eftir að
látlaus götumótmæli tugþúsunda
andstæðinga frjálsari heimsviðskipta
höfðu meira eða minna hindrað
fundahöld í tvo daga.
Bill Clinton, forseti Bandaríkj-
anna, hvatti viðstadda ráðamenn að
taka réttindi verkafólks og umhverf-
isvemd á dagskrá viðræðna sinna, en
fulltrúar þróunarlanda tóku dræmt í
þá tillögu.
Mótmælendum laust saman við
lögreglu í Capitol Hill-hverfi Seattle,
sem er í um 1 km fjarlægð frá ráð-
stefnumiðstöðinni þar sem fulltrúar
135 ríkja heimsins eru saman komnir
til að leita leiða til að hrinda af stað
nýrri samningalotu um aukið frelsi í
Clinton vill sjá
baráttumál mót-
mælenda rædd
heimsviðskiptum. Lögregla beitti
táragasi til að dreifa mannfjöldanum.
Meðal helztu ágreiningsefnanna,
sem hafizt var handa við að ræða í
gær vora útflutningsbætur á land-
búnaðarafurðir, erfðabreytt matvæli
og niðurgreiðslur til innlendrar land-
búnaðai-framleiðslu.
Halldór Ásgrímsson utanríkisráð-
herra sagði í samtali við Morgunblað-
ið að á fundinum væra fjölmörg mál
til umfjöllunar sem skiptu íslendinga
miklu. „Tillaga Islands og fleiri ríkja
um niðurfellingu ríkisstyrkja í sjávar-
útvegi er það mál sem við leggjum
mesta áherzlu á. Þar eigum við sterka
stuðningsmenn en jafnframt harða
andstæðinga, til dæmis Japan, Kóreu
og Evrópusambandið," sagði Halldór.
Segir hann erfitt að segja til um
hvort tillagan nái fram að ganga.
„Hér er enn allt mjög laust í reipun-
um. Andstæðingar okkar hafa lagt
fram tillögu sem miðar augljóslega að
því að drepa málinu á dreif. Það er
stórhættulegt enda gæti það komið í
veg fyrir viðræður um aukið frelsi í
viðskiptum með fiskaíúrðir," sagði
utanríkisráðherra.
MORGUNBLAÐK) 3. DESEMBER 1999