Morgunblaðið - 09.03.2000, Qupperneq 32

32 FIMMTUDAGUR 9. MARS 2000
MORGUNBLAÐIÐ
SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT ÍSLANDS 50 ÁRA
Morgunblaðið/Ásdís Morgunblaðið/Ásdís
Petri Sakari hljómsveitarstjóri. Barbara Deaver mezzosópransöngkona.
Hin ógnvekj-
andi skylda
SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT íslands
ræðst ekki á garðinn þar sem hann er
lægstur á afmælistónleikum sínum -
flytur Þriðju sinfóníu austurríska
tónskáldsins Gustavs Mahlers.
Um upphaf verksins, sem mörgum
þykir ein mikilfenglegasta byrjun á
sinfónísku verki sem um getur, sagði
tónskáldið: „Það er ógnvekjandi að
fínna hvernig þátturinn vex og þenst
út yfir allt sem ég hef áður samið. Það
gengur svo langt að 2. sinfónían mín
virðist vera eins og bam við hliðina á
þessu. Ég verð gripinn skelfingu þeg-
ar ég geri mér grein fyrir því hvert
þetta stefnir, - þegar ég sé hvaða leið
tónlistinni er mörkuð og geri mér
ljóst að hin ógnvekjandi skylda að ná
þessu markmiði skuli lögð mér á
herðar."
Mahler hóf samningu sinfóníunnar
sumarið 1893 og lauk henni þrem ár-
um síðar. Enn liðu þijú ár áður en
hún var frumflutt. Mahler var óvenju
nákvæmur í útskýringum á verkinu.
í bréfi til söngkonunnar Önnu von
Mildenburg sagði hann að í sinfón-
íunni ætti að vera hægt að skynja alla
náttúruna og að hún ætti að lýsa
dýpstu og leyndustu tilfínningum.
Hann útskýrði fyrir Natalie Bauer-
Lechner, sem var mikill fjölskyldu-
vinur og heimildarmaður um líf
Mahlers, að fyrsti þáttur ætti að
tákna þegar sumarið gangi í garð og
því mætti hann heita: „Der Sommer
marschiert ein“ og þar á eftir íylgdi
„Pan erwacht", þegar Pan vaknar.
Annar þáttur: „Was mir die Blumen
in der Weise erzahlen“ fjallaði um
hvað blómin á akrinum segja mér.
Þriðji þáttur: „Was mir die Tiere im
Walde erzahlen" hvað dýrin í skógin-
um segja mér. Fjórði þáttar fjallaði
um „Was mir die Nacht erzáhlt",
hvað nóttin segir mér og fimmti þátt-
ur „Was mir die Morgenglocken
erzáhlen", hvað morgunklukkumar
segja mér. Sjötti þáttur „Was mir die
Liebe erzáhlt", hvað ástin segir mér.
Sjöundi og síðasti þáttur „Was das
Kind mir erzáhlt", hvað bamið segir
mér. Endanleg gerð sinfóníunnar er
hinsvegar í sex þáttum.
I fyrri hluta tónleikanna í kvöld er
einungis íyrsti þáttur leikinn en hinir
fimm þættimir í síðari hluta.
Þröng á þingi
Svið Háskólabíós hefur að sögn
Helgu Hauksdóttur tónleikastjóra
aðeins einu sinni verið jafnþéttskipað
og á þessum tónleikum - á fjörutíu
ára afmælistónleikunum. I hljóm-
sveitinni munu verða 106 manns og í
kómum um 70 manns. Samanstend-
ur hann af kvenröddum úr Kór Is-
lensku ópemnnar og Unglingakór
Söngskólans í Reykjavík. Garðar
Cortes hefur æft kórana og segir
Helga að þeir syngi blaðlaust.
Helga vekur athygli á þvi að keypt-
ar hafa verið fjórar Wagner-túbur
fyrir afmælið og verða þær vígðar á
tónleikunum.
Einsöngvari verður mezzosópr-
ansöngkonan Barbara Deaver frá
Bandaríkjunum.
Frá þeirri stundu er Deaver kom
fram í hlutverki Amnerisar í óper-
unni Ai'du í Metropolitan ópemnni í
New York árið 1994 hefur hún verið
eftirsótt um heim allan í ópemhlut-
verk jafnt sem á tónleikapalli. Deaver
hefur sungið í öllum helstu mezzo-
sópran-hlutverkum óperubókmenn-
tanna svo sem hlutverk Dalílu á móti
Placido Domingo í hlutverki Samsons
í ópera Saint-Saens í Mexíkóborg,
hlutverk Eboli í ópemnni Don Carlos
og Azucenu í II Trovatore eftir Verdi
hjá Metropolitan ópemnni. Hún hef-
ur þegar verið ráðin til að syngja
hlutverk Eboliar í Don Carlos og
hlutverk Azucenar í II Trovatore hjá
Vínarópemnni og Washington, í
Grímudansleiknum eftir Verdi í San
Diego, hlutverk Eboliar á Casals-há-
tíðinni í Púertóríkó, hlutverk Amner-
isar í Búdapest og hlutverk Heró-
díasar í óperanni Salome í Fíladelfíu.
í tónleikaferð Metropolitan óper-
unnar til Japan söng Deaver hlutverk
Frikku í Valkyrjunum eftir Wagner
undir stjóm James Levine. I fmm-
raun sinni á ópemsviði þýsku óper-
unnar í Berlín söng hún hlutverk
Amnerisar og framraun hennar í
hlutverki Dalílu átti sér stað í Argen-
tínu. Ennfremur hefur hún sungið í
ópemhlutverkum í ísrael, Miami í
Florída og hjá Cincinnati ópemnni.
Deaver hefur einnig verið eftirsótt
til að syngja einsöngshlutverk á tón-
leikapalli með þekktum hljómsveit-
um. Hún hefur sungið í Rúckert
Lieder eftir Mahler með Sao Paulo
hljómsveitinni, í Missa Solemnis og
Messías með Zubin Mehta og
fílharmóníuhljómsveitinni í Israel, í
Des Knaben Wunderhom með
hljómsveitinni í Louisville, í Sálu-
messu Verdis með fílharrnóníu-
hljómsveitum Flórída og Israels,
Pacific sinfóníuhljómsveitinni og
þjóðarhljómsveit Mexíkó. Hún hefur
sungið í Elias eftir Mendelssohn með
útvarpshljómsveit Hollands undir
stjóm Hans Vonk og í mörgum upp-
færslum á sinfómum nr. 2,3,8 og Das
Lied von der Erde eftir Gustav Mahl-
er með þjóðarhljómsveitinni í
Mexíkó.
Barbara Deaver söng hlutverk
Amnerisar í hljóðritun á geislaplötu
fyrir Naxos með írsku þjóðarhljóm-
sveitinni undir stjórn Ricos Saccanis
og mun koma fram á tónleikum með
Luciano Pavarotti í þætti sem heitir
Great Performers at Lincoln Center
og sjónvarpað verður í beinni útsend-
ingu um gjörvöll Bandaríkin.
Sakari snýr aftur
Hljómsveitarstjóri kvöldsins verð-
ur Petri Sakari sem er íslenskum
tónleíkagestum að góðu kunnur.
Hann var fastráðinn aðalhljóm-
sveitarstjóri eða gestastjómandi Sin-
fómuhljómsveitar Islands samtals í
tíu ár og hefur unnið mikið uppbygg-
ingarstarf með hljómsveitinni.
Eftir að Petri hætti störfum hér
vorið 1998 hefur hann verið aðal-
stjómandi Lohja-hljómsveitarinnar í
Finnlandi, stjórnað hljómsveitum
víða í Evrópu, s.s. Hollandi, Þýska-
landi og Rúmeníu og í Mexíkóborg,
og auk þess mörgum helstu hljóm-
sveitum Norðurlanda. Fram undan
hjá honum em tónleikar í Singapúr
og tónleikaferð með svissnesku fíl-
harmóníuhljómsveitinni.
Ný vídd í
menningarstarfsemi
þjódarinnar
BJÖRN Bjarnason
menntamálaráðherra
segir Sinfóníuhljóm-
sveit íslands skipta
miklu máli fyrir allt
menningarlíf á íslandi.
Hún hafí skapað nýja
vídd í menningarstarf-
semi þjóðarinnar.
,Á þessum fimmtíu
áram hefur það sannast
hve framsýnir þeir sem
lögðu út í það ævintýri
að stofna hljómsveitina
vora. Nefni ég þar
menn innan Ríkisútv-
arpsins, dr. Pál ísólfs-
son og Jón Þórarins-
son, ásamt Jónasi Þorbergssyni,
þáverandi útvarpsstjóra. Hljóm-
sveitin hefur margsannað sig og
gegnir miklu meira hlutverki en því
einu að flytja okkur góða tónlist því
hún er að mörgu leyti tákn þess að
við íslendingar setjum okkur markið
mjög hátt í menningarmálum.“
Ráðherra telur að hljómsveitin
standi vel í listrænu tilliti en skapa
þurfi henni góðar starfsaðstæður til
frambúðar. „Þar er
mikilvægt að Reykja-
víkurborg og ríkis-
stjóm íslands tóku um
það ákvörðun í janúar í
fyrra, í fyrsta sinn í
sögu hljómsveitarinn-
ar, að taka höndum
saman um að reisa
tónlistarhús sem verði
framtíðarheimili henn-
ar. Islendingum hefur
nefnilega aldrei gefist
kostur á að heyra hana
flytja tónlist við viðun-
andi aðstæður. Þeir
sem hafa haft tækifæri
til að heyra hljómsveit-
ina leika í góðum hljómleikasölum
erlendis vita hvers hún er raunvem-
lega megnug."
Stefnt var að því í upphafi að taka
húsið í notkun innan fimm ára. Björn
segir ómögulegt að meta það á þess-
ari stundu hvort það takmark náist
en unnið sé að því að hrinda áform-
unum í framkvæmd. „Þessu miðar
eins og til var stofnað en hér er vita-
skuld um stórt verkefni að ræða.“
Björn Bjarnason
’
Vladimir Ashkenazy stjórnar Sinfóníuhljómsveit Islands á æfingu árið 1974.
Ashkenazy stjórnar á ný
VLADIMIR Ashkenazy mun
stjórna Sinfóníuhljómsveit íslands
á tónleikum í Reykjavík 18. janúar
á næsta ári. Þetta staðfestir Þröst-
ur Ólafsson, framkvæmdastjóri
hljómsveitarinnar, með þeim fyrir-
vara að samningar hafa enn ekki
verið undirritaðir. „Ashkenazy er
búinn að samþykkja þetta og ég tel
allar líkur á að af þessu geti orðið.
Þetta em mjög ánægjuleg tíðindi
fyrir hljómsveitina," segir Þröstur.
Ashkenazy stjórnaði Sinfón-
íuhljómsveitinni mai'gsinnis á
sjöunda ártatugnum en hefur ekki
gert það frá því á Listahátíð í
Reykjavík í júní 1978, í tæp 22 ár.
Hér verður því um endurkomu
þessa virta píanóleikara og hljóm-
sveitarstjóra að ræða.
A tónleikunum verða flutt tvö
stór verk, Níunda sinfónía Shosta-
kovitsj og Das Lied von der Erde
eftir Mahler.