Morgunblaðið - 31.03.2000, Blaðsíða 8

8 FÖSTUDAGUR 31. MARS 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
ÁST í MEINUM
ÁST ER að girnast eignr hvors annars.
Umhverfísáhrif jarðnýtingar á Reykjanesi
Allt að 18 vinnslu-
holur boraðar
Afla á jarðgufu
til að knýja
100 megavatta
raforkuver
SKIPULAGSSTOFNUN hefur
hafíð athugun á umhverfisáhrifum
jarðnýtingar á Reykjanesi fyrir
Hitaveitu Suðurnesja. Tilgangur
framkvæmdarinnar er að afla jarð-
gufu til iðnaðarframleiðslu. Miðað
er við að svæðið verði nýtt til þess
að knýja 100 MWE raforkuver.
Gert er ráð fyrir að bora allt að
18 vinnsluholur, 11 rannsóknarhol-
ur og 5 holur vegna niðurdælingar
affallsvatns. I tengslum við þær
framkvæmdir verða gerð borplön,
lagðir vegir og gufuleiðslur, skýli
sett yfir holukjallara og reist
skiljustöð á svæðinu. Að svo
stöddu er ekki hægt að ákveða um-
fang framkvæmdanna né hvar bor-
holur eða önnur mannvirki verða
staðsett. Skipulagning fram-
kvæmdanna mun að miklu leyti
byggjast á niðurstöðum fyrstu bor-
ana og reynslu af rekstri vinnslu-
holna og holna til niðurdælingar.
Litlar breytingar á virkni
í frétt frá Skipulagsstofnun seg-
ir enn fremur að samkvæmt
frummatsskýrslu er talið ólíklegt
að jarðhitanýting á Reykjanesi
muni hafa mikil áhrif á yfirborðs-
hita á svæðinu og er búist við litl-
um breytingum á virkni hvera-
svæðisins. Tekið er fram að ekki
sé talið að famkvæmdirnar komi til
með að valda neikvæðum áhrifum
á náttúru- og menningarminjar
eða að gróður á svæðinu muni
skaðast. Stöðum með verðgildi
verður hlíft við raski s.s. hvera-
svæðum og ferðamannastöðum en
framkvæmdirnar og vinnsla munu
koma til með að breyta útliti svæð-
isins. Meðan á framkvæmdum
stendur verða sjónræn áhrif af
ýmsum tækjum og mannvirkjum
og er tekið fram að gengið verði
frá svæðunum þannig að þau verði
sem líkust því sem þau voru fyrir
framkvæmdir. Þá verður reynt að
láta mannvirki falla sem best að
landslaginu.
Mikið kríuvarp er á Reykjanesi
og verður leitast við að hlífa þeim
svæðum þar sem það er þéttast
auk þess sem boranir verða tak-
markaðar við tímabilið september
- apríl og þannig komið í veg fyrir
að rót verði á fuglalífi svæðisins.
Lítil loftmengun
Fram kemur að áhrif af völdum
loftmengunar og affallsvatns eru
taldar litlar og dreifist yfir stórt
svæði og að árleg losun lands-
manna á koldíoxíði aukist um 0,48-
1,43%. Áformaðar eru tilraunir til
að dæla affallsvatni niður í jaðri
háhitakerfisins. Annar möguleiki
er að dæla því út í sjó en efnasam-
setning jarðhitavökvans er að
mestu leyti sambærileg við sam-
setningu sjávar. Bent er á að mikl-
ir sjávarstraumar við Reykjanes
muni ennfremur þynna affallið
fljótt eftir að það berst til sjávar.
Frummatsskýrslan liggur
frammi frá 22. mars - 26. apríl nk.
á bæjarskrifstofum Reykjanesbæj-
ar, Grindavíkurbæjar og á bóka-
safni Reykjanesbæjar. Jafnframt í
Þjóðarbókhlöðunni og hjá Skipu-
lagsstofnun í Reykjavík. Mat-
skýrslan er einnig aðgengileg á
heimasiðu VSÓ Ráðgjafar ehf:
www.vso.is/reykjanes, en þar var
skýrslan unnin.
Opið málþing um hjarta- og æðasjúkdóma
Elsku
hjartað mitt
Guðmundur Þorgeirsson
Elsku hjartað mitt
er yfirskrift mál-
þings sem haldið
verður á vegum Land-
læknisembættisins,
Hjartavemdar og Holl-
vinafélags Háskóla ís-
lands á morgun í Nor-
ræna húsinu og hefst það
klukkan 13.30. Þetta er
opið málþing. Guðmundur
Þorgeirsson læknir er
formaður rannsóknar-
stjórna Hjartaverndar og
er einn sex fyrirlesara á
málþinginu - um hvað
fjallar hans erindi?
„Ég mun fjalla almennt
um æða- og hjartasjúk-
dóma en einkum mein-
þróun, meingerð og hlut-
verk áhættuþátta."
- Hvað er meingerð?
„Meingerð lýsir því hvernig
aðalmeinsemd hjartasjúkdóma,
æðakölkunin, er saman sett, þ.e.
hvaða breytingar eiga sér stað í
æðaveggnum. Meinþróun er ís-
lenskt orð fyrir alþjóðlegt hug-
tak sem heitir Patogenesis, sem
fjallar um það hvemig sjúkdóm-
ur verður til. Ég mun leitast við
að gefa innsýn inn í það hvemig
þekktir áhættuþættir eins og há
blóðfita, hár blóðþrýstingur og
reykingar hrinda af stað þessu
sjúkdómsferli í æðaveggjunum.
- Er hægt að snúa þessu ferli
við?
„Já, það er hægt að snúa
þessu við, það er einmitt niður-
staða rannsókna síðasta áratug-
ar. Grunnatriðið er að ná tökum
á áhættuþáttunum sem tengjast
lifnaðarháttum. Síðan er notuð
ákveðin lyfjameðferð sem felst í
því að ná kólestrolgildum í blóði
verulega niður, lækka þau um
kannski 30 til 40%. Þá hafa ítar-
legar rannsóknir leitt í Ijós að
samsetning æðakölkunarmein-
semdanna í æðaveggjunum
breytist. Kólestrólinnihald
þeirra minnkar, bandvefsmagnið
eykst og bólguframum fækkar.
Þetta hefur síðan í för með sér
að hættan á kransæðastífiu, sem
er alvarlegasta afleiðing krans-
æðasjúkdómsins, minnkar vera-
lega. Það má segja að virk mein-
semd sem er kólestrolrík hafi
tilhneigingu til að rofna og
hrinda af stað blóðsegamyndun.
Eftir kólestrollækkandi lyfjagjöf
umbreytist meinsemdin í band-
vefshersli. Það getur áfram
þrengt æðina og valdið einkenn-
um en hættan á rofi og stíflu
minnkar stórlega. Þetta er það
nýjasta í visindunum.“
- Hvaða fleiri þætti um þessi
efni verður fjallað um á mál-
þinginu?
„Bjami Torfason hjartaskurð-
læknir mun fjalla um kransæða-
aðgerðir og sérstaklega nýja
tækni og nýja tækniþróun sem
hefur átt sér stað á því sviði.
Inga Þórsdóttir, prófessor og
formaður Manneldisráðs, mun
fjalla um samband
mataræðis og krans-
æðasjúkdóma og þá
sérstaklega mataræð-
is og mataræðisbreyt-
ingu sem lið í forvörn-
um. Þá mun
sjúkraþjálfari fjalla
um hreyfingu sem þátt í for-
vörnum gegn hjartasjúkdómum
og í endurhæfingu hjartasjúk-
linga. Gunnar Sigurðsson, pró-
fessor og formaður Hjartavernd-
ar, ætlar að svara spurningunni;
Hvað hafa rannsóknir Hjarta-
verndar kennt okkur? Helgi Már
Arthúrsson fréttamaður ætlar
► Guðmundur Þorgeirsson
fæddist á Djúpuvík í Stranda-
sýslu 1946. Hann lauk stúdent-
sprófi frá Menntaskólanum í
Reykjavík 1966 og læknaprófí
frá Háskóla íslands 1973. Hann
stundaði framhaldsnám í lyf-
lækningum og hjartasjúkdómum
á háskólasjúkrahúsinu í Cleve-
land og doktorspróf! lauk hann
1978 frá Case Westem Reserve
University Cleveland Ohio. Hann
hefur starfað sem sérfræðingur í
hjartasjúkdómum við Landspít-
alann frá 1982 og verið dósent í
lyfjafræði við HÍ frá 1988 og er
nú prófessor við sama skóla.
Guðmundur er kvæntur Bryndisi
Sigurjónsdóttur kennara og eiga
þau fimm börn.
að segja reynslusögu og síðan
verða umræður undir stjórn
Boga Ágústssonar fréttastjóra.
Þá má geta þess að á málþinginu
mun alls konar fræðsluefni
liggja frammi, gögn frá Hjarta-
vernd m.a.“
- Eru miklar framfarir ein-
mitt um þessar mundir í þessum
málum?
„Já, á ýmsum sviðum. Það
hefur náðst heilmikill árangur í
forvarnarstarfinu þótt ljóst sé að
þar er mikið óunnið starf ennþá.
Það má einnig geta þess að það
hefur orðið lækkun á nýgengi
kransæðaáfalla sem við tengjum
jákvæðri þróun í áhættuþáttun-
um, lægri blóðfitu, bættri grein-
ingu og meðferð hækkaðs blóð-
þrýstings og minni reykingum
heldur en var fyrir nokkrum
áratugum. Færri fullorðnir ís-
lendingar reykja núna en gerðu
á fyrstu árum Hjartavemdar-
rannsóknarinnar en hins vegar
er áhyggjuefni að ýmislegt
bendir til að reykingar séu vax-
andi meðal unglinga.“
-Hafa orðið miklar breyting-
ar í meðferð hjartasjúklinga?
„Þar hafa orðið gríðarlegar
framfarir á öllum sviðum, á sviði
skurðlækninga, kransæðavíkk-
ana með notkun svokallaðra
stoðneta og í lyfja-
meðferðinni sem við
gerðum áður að um-
talsefni. Miklar vonir
eru bundnar við sam-
einda erfðafræðilegar
rannsóknir sem hugs-
anlega gefa okkur
aukinn skilning á eðli vanda-
málsins. Hvað sem öllu þessu
líður er mkilvægi þess að ræða
þetta mál á opnum vettvangi
mikið, það felst ekki síst í því
hvað sérhver einstaklingur get-
ur haft mikil og afgerandi áhrif
á heilsufar sitt með lifnaðarhátt-
um sínurn."
Sérhver ein-
staklingur
getur haft
mikil áhrifá
heilsufar sitt