Morgunblaðið - 18.07.2000, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
ÞRIÐJUDAGUR 18. JÚLÍ 2000
asta dag og gerði sökum veikinda
sinna aðeins nauðsynlegustu breyt-
ingar á sínu daglega lífi. Til dæmis
hélt hún áfram ferðalögum sínum
innanlands sem utan en gaf upp á
bátinn draum sinn um að bæta
Mexíkó við digurt landasafnið sitt.
Hún kvartaði aldrei en sagði aðspurð
í stuttu máli frá nýjustu ósigrum sín-
um við sjúkdóminn og skipti svo fljótt
um umræðuefni.
Amma mín þreyttist aldrei á því að
miðla af þekkingu sinni á því sem var
og því sem er og lagði metnað sinn í
það að segja okkur bamabömum
sínum sögur af eddum okkar og áum.
Gjafir til okkar valdi hún af einstakri
alúð og hugvitssemi og varða þær veg
barnabamanna frá bernsku til full-
orðinsára. Skímargjöfin var sálma-
bók, fermingarbömin fengu orðabók
og brúðhjónin biblíu. Þess á milli sá
amma um að allir eignuðust sitt ein-
tak af Vísnabókinni, Passíusálm-
unum, Hávamálum og Völuspá. Um-
hyggja ömmu náði langt út fyrir
fjölskylduna. Þannig má nefna að í
hvert skipti sem hún ferðaðist til
Portúgals eða Spánar tók hún með
sér nokkra pakka af saltfiski til þess
að gefa ræstingakonunum á hótelun-
um sem þakklætisvott fyrir vel unnin
störf.
Amma mín hefur skilið eftir sig
djúp spor í hugum okkai- og margir
siðir hennar og venjur verða án efa
haldnar í heiðri innan fjölskyldunnar
um langa framtíð. Mig langar til að
kveðja hana með sparikveðju hennar
sjálfrar um leið og ég þakka fyrir allt
sem hún hefur verið mér.
Gangi þér allt að sólu.
Anna Þorbjörg
Þorgrímsdóttir.
Elsku amma Anna. í dag viljum við
þakka þér íyrir allt það sem þú gerðir
fyrir okkur. Okkur þótti ákaflega
vænt um þig. Við hlökkuðum alltaf til
föstudagskvöldanna hjá þér. Hjá þér
fengum við ýmislegt góðgæti, töluð-
um saman, horfðum á sjónvarp og
spiluðum. Þú fékkst aftur á móti
danska blaðið „Hjemmet" til að lesa
og ráða krosgátur. Þú gafst okkur
margar bækur því þú vildir að við
lærðum. Síðasta bókin kom okkur
mest á óvart, en það var bók um
herramanninn. Þú kenndir okkur að
spila á spil, leggja kapal og margt
fleira. Elsku amma, við kveðjum þig á
þesum degi með sorg í hjarta og við
munum aldrei gleyma þér.
Eitthvað er það
sem engin hugsun rúmar
endrýpurþéráaugu
semdögg-þegarhúmar.
(Hannes Pétursson)
Sonarsynir,
Gunnar
og Jón Bjami.
í dag kveð ég ömmu mína. Á þess-
ari stundu er mér þakklæti efst í
huga. Þakklæti til ömmu minnar sem
ætíð studdi mig og styrkti. Þakklæti
til ömmu sem gaf mér miklu meir en
hana nokkum tíma grunaði. Frá
þeirri stundu að ég fæddist var það
einlægur vilji hennar að mér farnað-
ist vel í lífinu. Eg minnist ætíð orða
ömmu þegar hún sagði að hvað sem
ég tæki mér fyrir hendur þá skipti
mestu máli að ég væri hamingjusam-
ur.
I dag minnist ég ömmu minnar
með hlýhug og velvild. Á morgun á ég
minninguna um hana, minningu sem
mun fylgja mér alla ævi.
Þakka þér fyrir,
Stefán Karl.
Kveðja til tengdamóður.
Hún var fíngerð, en stolt og sterk.
Hún var hlédræg, en vegna sam-
viskusemi og skyldurækni mann-
blendin. Hún fór vel með, en var gjaf-
mild. Hún var bókelsk og listhneigð
og ræktaði garðinn sinn. Hún var
tengdamóðir til fyrirmyndar.
I dag vil ég þakka. Þakka fyrir það
sem þú kenndir mér með lífi þínu.
Þakka fyrir það sem þú áttir og gafst
mér. Þakka íyrir að fá að halda í hönd
þína þitt síðasta kvöld. í Guðs friði.
Steinunn M.
Lárusdóttir.
MARTA SIGRÍÐUR
JÓNASDÓTTIR
+ Marta Sigríður
Jónasdóttir
fæddist í Mið-Mörk í
Vestur-Eyj afjalla-
hreppi 14. nóvember
1903, hún lést á Ljós-
heimum á Selfossi 7.
júlí síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Jónas Sveinsson
bóndi í Efri-Kví-
hólma, fæddur 4.11.
1875, dáinn 29.11.
1946, og kona hans
Guðfinna Ámadótt-
ir, fædd 12.9. 1874,
dáin 23.11. 1972.
Jónas var sonur Sveins bónda á
Rauðafelli Jónssonar prests í
Stóradalsþingum Jónssonar. Móð-
ir Sveins var Ingveldur, systir
Benedikts prests f Hraungerði, afa
Þorbjargar Ijósmóður og Bene-
dikts sýslumanns, föður Einars
skálds. Ingveldur var dóttir Sveins
prófasts í Hraungerði Halldórs-
sonar. Móðir Jónasar var Þuríður
Guðmundsdóttir bónda f Drangs-
hlíð, bróður Kjartans prests í Ytri-
Skógum. Guðmundur var sonur
Jóns í Drangshlíð Bjömssonar.
Guðfinna var dóttir Árna bónda í
Mið-Mörk, Ámasonar og Margrét-
ar systur Gfsla verslunarstjóra í
Hógvær og hlýleg kona hefur í
hárri elli kvatt þennan heim, Marta
Sigríður Jónasdóttir, eða Marta eins
og hún var ávallt nefnd. Þegar Berg-
rós tengdamóðir mín hringdi til okk-
ar hjóna til að tilkynna andlát henn-
ar kom okkur saman um að hér hefði
verið lögð líkn með þraut. Marta
varð þeirrar gæfu að njótandi að
vera heilsuhraust fram á síðustu ár.
Hún var brosandi og sæl er hún hélt
upp á 95 ára afmælið í íbúð sinni á
Selfossi og naut þess að hafa vini
sína og kunningja hjá sér, því hún
var vinamörg og frændrækin. Hún
lét sér ekki leiðast þótt hún byggi
ávallt ein því hún hafði alltaf eitt-
hvað fyrir stafni, saumaði, málaði,
orti og skrifaði minningar frá upp-
vexti sínum í sveitinni undir Eyja-
fjöllum er var henni ákaflega kær.
Hún var mikill náttúruunnandi og
oft þegar vegavinnumennirnir voru
sofnaðir fór hún út til að hlusta á
söng lómsins eða kyrrðina. Fyrir
rúmum tuttugu árum dvaldist hún
hjá okkur hjónum í tvo daga í sumar-
húsi okkar í Öndverðarnesi. Þá fór-
um við í fögru veðri í móaferð út í
Nes. Við gengum eftir hinni fornu
„þjóðleið" austur Skógarholtið og
svo þaðan niður að Lómadæl. Þetta
var þegar gróður var í mestum
blóma, varp farfuglanna stóð sem
hæst og söngur þeirra fyllti loftið.
Þegar við gengum fram á lóuhreiður
fórnaði hún höndum og sagði: „Ó,
sjáið hvað þetta er fallegt.“ í baka-
leiðinni klifruðum við upp í Kamb,
en þar er útsýni fagurt. Hvítá renn-
ur þar meðfram landi og við Skóg-
tanga kemur hið bergtæra Sog og
þrýstir sér í jökulvatnið. Þegar við
höfðum sest niður og kastað mæð-
inni varð Mörtu að orði: „Ósköp er
fallegt að sjá hér yfir“ og bætti svo
við: „Þetta er bara eins og undir
Fjöllunum,1' lengra var í hennar
huga ekki komist í samlíkingu. Hún
var eins og fram kemur hér framar
matráðskona vegavinnumanna í
sautján sumur og þá m.a. við Hvítár-
vatn. Ég spurði hana eitt sinn að því
hvort hún hefði orðið vör við þá
framliðnu sem þar væru taldir vera.
Hún brosti og sagði: „Ojá,“ en bætti
svo við „en okkur samdi alltaf vel“.
Þannig var hún, henni samdi alltaf
vel við flesta ef ekki alla. Blessuð sé
minning Mörtu Sigríðar Jónasdótt-
ur.
Brynjólfur Ámundason.
Hún Marta frænka hefur kvatt
okkur á þessu tilverustigi. Margs er
að minnast frá samfylgdinni í gegn-
um lífið, sem okkur finnst að sé svo
óralangt á meðan við erum að hefja
gönguna, en er í raun svo undra
stutt, þegar spólað er til baka. Marta
Tanganum í Vest-
mannaeyjum. Margrét
var dóttir Engilberts
bónda í Syðstu-Mörk,
Ólafssonar og Guð-
finnu Gísladóttur frá
Hallgeirsey. Systkini
Mörtu Sigríðar:
Sveinn Jónasson, f. 9.
júlí 1902, d. 26. des.
1981, verkamaður og
fiskverkandi í Vest-
mannaeyjum, síðar
bóndi í Efri-Rotum
undir Eyjafjöllum, var
kvæntur Ragnhildi Jó-
hannsdóttur og eign-
uðust þau sjö börn. Engilbert Ar-
mann Jónasson, f. 28. feb. 1906, d.
24. apríl 1987, kvæntur Ástu Ruth
Gunnarsóttur og eignuðust þau
fjóra syni. Elín Jónasdóttir, f. 16.
maí 1908, húsmóðir á Siglufirði,
maður hennar var Óskar Sveins-
son verkamaður og eignuðust þau
þrjú börn. Ásdís Jónasdóttir, f. 30.
okt. 1909 húsmóðir í Vestmanna-
eyjum og síðar í Keflavfk, maður
hennar var Sigurgeir Þorleifsson
og á hún tvö börn. Guðrún Jónas-
dóttir, f. 30. okt. 1909, d. 25. okt.
1975, verkakona í Reykjavík, ógift.
Bergrós Jónasdóttir, f. 21. nóv.
1912, húsmóðir í Hafnarfirði,
saumakona var oft nefnd þegar föt
voru annarsvegar, en svo vandvirk
var hún að undrum sætti og margar
fallegar flíkumar féllu í skaut barn-
anna, bæði skyldra og óskyldra og
Marta sem var snillingur í að nýta
notuð föt og endursauma eða
„venda“, eins og það heitir, virtist
hafa gaman af að gefa handavinnuna
sína þeim sem á þurftu að halda. Á
meðan Marta var á góðum aldri var
hún m.a. ráðskona hjá vegavinnu-
mönnum í Árnessýslu á sumrin og
talaði hún oft um kyrrð og fegurð
sveitanna þar sem staldrað var við
með tjöld og matarskúrinn og það
vai’ við slíkar aðstæður sem söngur
himbrimanna heillaði hana, þar sem
þeir héldu uppi tónleikum um falleg
sumarkvöld og nætur á nærliggjandi
vötnum. Undir slíkum áhrifum
samdi hún fallegt lag og ljóð, sem
hún kallaði „Söng himbrimanna",
sem margir hafa heyrt leikið og
sungið, en Marta var mjög söngelsk
og hafði lag á því að láta sig dreyma
dagdrauma í bláma fjallanna og
jafnvel um draumaprinsinn. Hún
sagði okkur margar sögur og ævin-
týri og var sem hafsjór af fróðleik
sem seytlaði notalega um barnssál-
ina, sem heillaðist af frænku. Mörtu
var margt til lista lagt, en hún var
ágætlega hagmælt og svo átti hún
það til að mála myndir af landslag-
inu, dýrunum o.fl. Hana langaði til
að uppfæra ævintýraleikrit sem hún
sjálf var arkitektinn að og átti það að
heita „Sunnudagur selstúlkunnar",
en það er enn í handriti. Á æskuslóð-
um hennar í Kvíhólma í Eyjafjalla-
sveit er fagurt um að litast og margt
sem nærir hugann og hún talaði oft
um svanasönginn sem barst utan frá
„Vatni“, í kyirðinni á síðkvöldum.
Álftapör verptu í grashólmum úti í
vatninu árum saman og syntu tign-
arlega um vatnið með ungana sína í
fyllingu tímans og það var eilíft í
huga hennar Mörtu þótt hún væri
fjarri átthögunum að fara austur að
Kvíhólma og ganga út að Vatni til að
njóta þar fegurðar og kyrrðar í
sveitinni sinni. Nú hefur hún vænt-
anlega litið ný vötn og græna hólma,
þaðan sem svanirnir koma syndandi
með ungana sína og kvaka kvöld-
söngvana fyrir hana svo að loftið óm-
ar í kyrrðinni.
Við hjónin þökkum Mörtu sam-
fylgdina.
Jóhann og Júlia.
Marta frænka mín er látin á 97.
aldursári. Hún var sér meðvitandi
um það hvert stefndi síðustu dagana
og má segja að hún hafi kvatt þessa
jarðvist södd lífdaga. Það er mikil
saga að baki svo langrar ævi og
verður hún ekki sögð hér, en með ör-
Norðurhvammi í Mýrdal og síðar á
Selfossi, var fyrst gift Eyþóri Er-
lendssyni bónda og verkamanni frá
Helgastöðum í Biskupstungum og
eignuðust þau eina dóttur, en seinni
maður Bergrósar var Hermann
Jónsson bóndi í Norðurhvammi og
eignuðust þau fimm börn. Sigurþór
Jónasson, f. 1. júlí 1915, bóndi í Efri-
Kvíhólma, ókvæntur. Guðfinna
Jónasdóttir, f. 30. okt. 1916 kennari
og húsmóðir í Gaulveijabæjarskóla
og síðar á Selfossi, maður hennar
var Þórður Gislason skólastjóri, þau
eignuðust fjögur börn.
Marta Sigríður fluttist á öðru ári
með foreldrum sínum að Efri-Kví-
hólma í Vestur-Eyjafjallahreppi og
ólst þar upp í foreldrahúsum. Til-
sögn í bamafræðslu fékk hún hjá
Sigurði Vigfússyni á Brúnum. Hún
fór ung að árum í kaupavinnu í
Borgarfjörð og víðar. Var síðar
ráðskona hjá flokkum vegavinnu-
manna í sautján sumur, en lengst af
var hún saumakona á Selfossi. Marta
Sigríður var áhugasöm um leiklist
og lék m.a. í Fjalla-Eyvindi. Þá var
hún virkur þátttakandi í Samkór
Selfoss í tíu ár. Eftir hana birtust
greinar í tímaritinu Heima er best
sem að mestu eru bundnar við æsku-
stöðvar hennar undir Eyjafjöllum.
Hún ferðaðist mikið á efri árum og
fór m.a. margar ferðir til annarra
landa.
títför hennar fer fram frá Ás-
ólfsstaðakirkju í Vestur-Eyjafjalla-
hreppi í dag og hefst athöfnin klukk-
an 14.
fáum orðum vil ég kveðja þá frænku
mína sem ég hafði hvað mest sam-
skipti við í æsku.
Mörtu kynntist ég best þegar ég
var í sveit á æskuheimili hennar
undir Eyjafjöllum. Á þeim árum var
hún ráðskona í vegavinnu- eða
brúarflokki sem var að störfum víða
um land, en þó mest á Suðurlandi.
Um helgar reyndi hún að komast í
sveitina sína ef færi gafst, því hún
hafði sérstaklega sterkar taugar til
æskustöðva sinna. Hún var mikið
náttúrubarn og afar opin og hrif-
næm er landslag, gróður eða dýralíf
var annars vegar. Hún reyndi að
gera mig læsan á nánasta umhverfi,
hlusta eftir hljómfalli náttúrunnar
°g íylgjast náið með hegðun dýr-
anna. Hún kenndi mér að fara umJ .
gát um varplöndin og styggja eSá
fuglana að óþörfu. Á ég henni margt
að þakka í þessum efnum og hún
opnaði betur augu manns fyrir um-
hverfinu og benti á margt sem mað-
ur hafði ekki tekið eftir í hugsunar-
leysi æskuáranna.
Vorkvöld vestur við vatn, fallegt
sólarlag og iðandi lífríki allt í kring
var ofarlega á óskalista hennar.
Fjöruferð á hestum eftir kvöldmjalt-
ir, stemningin undir lágnætti á sand-
inum og magnað aðdráttarafl Vest-
mannaeyja þaðan, líður manni
vonandi seint úr minni. Á heimlac4'
inni sagði hún álfa- og huldufólks-
sögur, sumar af reynslu hennar
sjálfrar, en hún sá og heyrði stund-
um það sem aðrir námu ekki þótt
hún talaði sjaldan um það. Þetta lifir
í minningunni ásamt svo mörgu öðru
frá þessum árum þar sem frænka
mín kom við sögu á einn eða annan
hátt. Marta átti heima á Selfossi
stóran hluta ævi sinnar og þar tók
hún þátt í kórastarfi og leiklist af lífi
og sál. Hún var bæði listelsk og list-
hneigð og hafði yndi af söng, leiklist,
ljóðum og dansi. Stundum bauð hún
mér í heimsókn að vetri til og fór
með mig á sýningar hjá Leikfélagi
Selfoss og er sýningin á Fjalla-Ey-
vindi þar efst á blaði, því ég man G#*í
hvað mér fannst Oli Þ. og Svava flott
í hlutverkum sínum sem Eyvindur
og Halla.
Marta var drjúg til vinnu og vann
oft langan vinnudag, en hún var
verkakona mest sitt líf, vinnukona,
ráðskona, saumakona eða skúringa-
kona og fór vel með efni sín alla tíð
og var nýtin og reglusöm. Hún var
gjafmild og góðhjörtuð og vildi
gjarnan hlúa að þeim sem á einhvem
hátt höfðu orðið undú’ eða útundan í
samfélaginu. Voru það bæði stofnan-
ir og einstaklingar sem nutu gæskð-
hennar og sparsemi í þessum efnum.
Nú er komið að leiðarlokum og ég
minnist Mörtu með þakklæti í huga
fyrir samveruna, blessuð veri minn-
ing hennar.
Arnþór FIosi Þórðarson.
Handrit afmælis- og minningargreina skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett. Sé
handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni. Senda má greinar til blaðsins
í bréfsíma 569 1115, eða á netfang þess (minning@mbl.is). Nauðsynlegt er, að símanúmer höf-
undar/sendanda fylgi. Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum. Það eru vinsamleg tilmæli
að lengd greina fari ekki yfír eina örk A-4 miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd — eða
2.200slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
+
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og lang-
amma,
ANNA ÞORBJÖRG KRISTJÁNSDÓTTIR,
Skúlagötu 20,
sem lést fimmtudaginn 6. júlí, verður
jarðsungin frá Dómkirkjunni í Reykjavík í dag,
þriðjudaginn 18. júlí, kl. 13.30.
Jón B. Stefánsson, Guðrún Sveinsdóttir,
Kristján Stefánsson, Steinunn Margrét Lárusdóttir,
Þorgrfmur Stefánsson, Greta Sigurjónsdóttir,
Páll Stefánsson, Ingibjörg Haraldsdóttir,
Anna Ósvaldsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir, afi og langafi,
KARL HJALTASON
handavinnukennari,
Einilundi 8D,
Akureyri,
sem lést á Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri
fimmtudaginn 13. júlí, verður jarðsunginn frá
Akureyrarkirkju föstudaginn 21. júlí klukkan 13.30.
Þeim, sem vilja minnast hans, láti líknarfélög njóta þess.
Guðlaug Pétursdóttir,
Haraldur Karlsson, Aldís Jónsdóttir,
Sverrir Karlsson,
Anna Karlsdóttir, Anton Valgarðsson,
Sigurbjörg Karlsdóttir, Ómar Sigurðsson,
Elísabet Karlsdóttir,
Þóra Karlsdóttir, Rúnar Russel,
barnabörn og barnabarnabörn.