Morgunblaðið - 13.08.2000, Blaðsíða 4

4 SUNNUDAGUR 13. ÁGÚST 2000
FRETTIR
MORGUNBLADIÐ
VIKAN 6/8-12/8
Mannskætt flugslys
LÍTIL flugvél fórst á mánudagskvöld
er hún hrapaði í Skerjafjörð. Fjórir af
þeim sex sem í vélinni voru eru látnir.
Tveh- liggja enn þungt haldnir á spít-
ala. Vélin var að koma inn til lendingar
úr norðri þegar flugmaður hennar fékk
fyrirmæli frá flugtumi um að hætta við
lendingu. Hann hækkaði flugið og
beygði til suðvesturs. Stuttu síðar til-
kynnti flugmaðurinn um vélarbilun.
Skömmu síðar féll vélin í sjóinn.
Fjögur banaslys
ÞÝSK kona lést á sunnudag þegar bif-
reið hennar lenti í hörðum árekstri við
rútu. Sama dag drukknaði ungur
drengur í sumarbústaðalandi í Stafa-
fellsfjöllum í Lóni. Á mánudagskvöld
varð árekstur á mótum Þrengslavegar
og Suðurlandsvegar. Stúlka sem slas-
aðist í árekstrinum lést á fimmtudag-
inn. Fólksbíll og gámaflutningabíll
skullu saman á Suðurlandsvegi milli
Hellu og Hvolsvallar á miðvikudag.
Maður og stúlka létust í árekstrinum.
► REYKJAVÍKURBORG
og Landssíminn deildu
hart í vikunni um samning
borgarinnar við Línu.net.
Landssíminn vill að lagn-
ing ljósleiðarakerfís í
grunnskóla borgarinnar
verði boðin út. Borgar-
stjóri segir það mat borg-
aryfirvalda að Landssím-
inn geti ekki sinnt þessari
þjónustu nú þegar.
► Húðsjúkdómalæknar
segja þess dæmi að sjúkl-
ingar hafi ekki getað leyst
út lyf við sveppasýkingum
vegna þess hve dýr lyfin
séu. Samkv. nýrri reglu-
gerð hætti TR að niður-
greiða sveppalyf í júní.
► FORSETI íslands og
forsætisráðherra fóru báð-
ir í opinberar heimsóknir í
vikunni. Ólafur Ragnar
Grímsson var m.a. á Is-
Iendingaslóðum f Kanada
og Davíð Oddsson heim-
sótti Noreg. Davíð sagði
að forsendur væru fyrir
þvf að íslendingar hæfu
hvalveiðar á ný.
► NÝ olíugirðing verður
reist í kringum olíubirgða-
skipið E1 Grillo sem liggur
á botni Seyðisfjarðar en ol-
fuleki úr flaki þess er
meiri en búist var við.
Flotgirðingin kostar um
tvær milljónir.
► HLAUP hófst í Skaftá
að kvöldi laugardagsins 5.
ágúst. Hlaupið, sem kom
úr vestari sigkatli Skaftá-
rjökuls, náði hámarki
aðfaranótt mánudags. í
hlaupinu tók af veginn inn
í Skaftárdal og hópur fólks
varð um leið innlyksa.
Annað hlaup er nú nýhaf-
ið. Það er mun stærra en
hið fyrra.
Neysluvísitala
lækkar um 0,5%
Boðið í Hótel Valhöll
JÓN Ragnarsson, aðaleigandi Hótel
Valhallar á Þingvöllum, kveðst hafa
skrifað undir bindandi samning um
sölu á Hótel Valhöll við kaupanda í
Mónakó. Kaupverðið mun vera um 460
milljónir króna. Bjöm Bjamason,
menntamálaráðherra, telur það besta
kostinn að ríkið eignist hótelið en Bjöm
telur að ríkið eigi þegar hluta þess.
SAMKVÆMT mælingum Hagstof-
unnar lækkaði vísitaia neysluverðs um
0,5% milli júlí og ágúst. Davíð Oddsson,
forsætisráðherra, segist ánægður með
þessa þróun. Þetta bendi til þess að
dregið hafl úr þenslu. Hann sér þess
merki að jafnvægi sé að nást í þjóðar-
búskapnum.
Sprengjutilræði
í Rússlandi
LÖGREGLA í Rússlandi hafði mikinn
viðbúnað í vikunni vegna sprengju-
tilræðis í Moskvu á þriðjudag er varð
átta manns að bana og slasaði um 100
manns. Gerð var meðal annars skipu-
leg leit í kjöllurum og bflum sem þóttu
grunsamlegir enda óttast að ný hrina
tilræða gæti verið i aðsigi. í fyrstu var
fullyrt að tilræðismennimir hefðu
verið Tsjetsjenar og handteknir voru
tveir menn, annar þeirra Tsjetsjeni. Á
fimmtudag viðurkenndi lögreglan á
hinn bóginn að hún hefði engar vís-
bendingar um það hverjir hefðu verið
að verki og áðumefndum mönnum
mun hafa verið sleppt. Talsmenn upp-
reisnarhreyfmgar Tsjetsjena vísuðu
því strax á bug að þeirra menn hefðu
staðið fyrir árásinni sem var gerð í
fjölförnum undirgöngum.
Rússneskar herflugvélar vörpuðu
sprengjum á stöðvar uppreisnar-
manna í Tsjetsjníu á fimmtudag á
svæðum sem Rússar hafa lengi fullyrt
að séu tryggilega á valdi þeirra.
Lieberman
varaforsetaefni
AL Gore, forsetaframbjóðandi flokks
demókrata í Bandaríkjunum, skýrði
frá því á þriðjudag að hann hefði valið
öldungadeildarþingmanninn Joseph
Lieberman sem varaforsetaefni sitt.
Lieberman er þingmaður fyrir Conn-
ecticut og þykir mjög snjall stjóm-
málamaður en sjónarmið hans í mörg-
um málum þykja langt til hægri miðað
við flesta flokksbræður hans. Hann
varð fyrstur þingmanna demókrata til
að gagnrýna opinberlega framhjáhald
Bills Clintons forseta með Monicu
Lewinsky.
Lieberman er strangtrúaður gyð-
ingur og hefur maður af þeim trú-
flokki aldrei fyrr verið varaforseta-
efni öflugs stjómmálaflokks vestra.
► FORSETI Indónesíu,
Abdurrahman Wahid, fól á
miðvikudag varaforseta
landsins, Megawati
Sukarnoputri, að annast
dagleg stjórnstörf. Var
ákvörðuninni ákaft fagnað
á þingi en Wahid er mjög
heilsuveill og nær blindur.
Hefur hann verið gagn-
rýndur ákaft fyrir Iélega
stjórn efnahagsmála.
► UM þúsund líbanskir
her- og lögreglumenn
héldu inn í suðurhluta
landsins á miðvikudag og
tóku þar við störfum en
Israelar hemámu svæðið
fyrir 22 árum. Þeir yfir-
gáfu það í skyndingu.
► RANNSÓKNARMENN
flugslysa í Frakklandi
sögðu á fimmtudag að um
40 sentimetra aðskotahlut-
ur á flugbraut Concorde-
vélarinnar, sem fórst í
flugtaki fyrir skömmu,
hefði sennilega verið orsök
þess að vélin fórst. Hefði
spmngið á hjólbarða sem
lenti á hlutnum og brot úr
barðanum síðan gert gat á
eldsneytistank og þá
kviknað f honum.
► ENN var sorfið að ír-
önskum umbótasinnum í
vikunni er blaðamaður úr
þeirra röðum var hand-
tekinn. Maðurinn hefur
stutt umbætur Mohamm-
ads Khatamis forseta en
íhaldssamir bókstafstrúar-
menn hafa enn yfirhöndina
í stjómkerfinu, þrátt fyrir
mikla kosningasigra um-
bótasinna. Æðstiklerkur-
inn Ali Khamenei gagn-
rýnir einnig erlenda
íjölmiðla hart og segir þá
dreifa lygum um Iran.
Leifshátíð vel sótt
RÚMLEGA 1.000 gestir voru
komnir á Leifshátíð á Eiríksstöð-
um um hádegsibilið í gær og
streymdu enn gestir inn á hátíðar-
svæðið í Haukadalnum. Sigurður
Rúnar Friðjónsson, oddviti Dala-
byggðar og nefndarmaður í Eir-
íksstaðanefnd, sem hefur veg og
vanda af hátíðinni, sagði að öll
skipulagning hefði gengið mjög vel
og að dagskráin hefði gengið að
óskum.
Stytta af Leifi
Eiríkssyni afhjúpuð
Sigurður sagði að hápunktur
dagskrárinnar hefði venð um miðj-
an dag þegar Halldór Ásgrímsson,
utanríkisráðherra hefði flutt hátíð-
arræðu og Ólafur Ragnar Gríms-
son, forseti Islands, hefði afhjúpað
styttu af Leifi Eiríkssyni, fyrir
framan bæjarstæði Eiríksstaða.
I ræðu sinni fjallaði Halldór m.a.
um það hversu mikilvægan sess
Eiríksstaður hefði í lífi íslendinga.
„Hér var bú og heimili Eiríks
rauða og áþessum stað leit einn
fræknasti sonur íslands, Leifur
Eiríksson, dagsins ljós og héðan
héldu þeir feðgar á vit nýrra ævin-
týra,“ sagði Halldór. „Eiríksstaðir
í Haukadal eru þannig merkur við-
komustaður í heimsferðum
Evrópumanna og fæðingarstaður
fyrsta Evrópumannsins sem stýrði
skipi til meginlandsins í vestri og
sté þar á land með búsetu fyrir
augum.“
Halldór sagði að þessi hlýlegi
bæjarstaður í djúpum, gróskumikl-
um og mildilegum dal væri mikil-
vægur og eftirminnilegur áfangi á
þessari ævintýrabraut veraldar-
sögunnar: „Ævintýra- og afreks-
braut sem snertir okkur Islendinga
djúpt og er inngróinn þáttur í
sjálfsmynd okkar, menningu og
sögu sem einstaklinga og sem þjóð-
ar. í ljósi sögu síðari alda er saga
Eiríksstaðafjölskyldunnar, Eiríks,
Þjóðhildar og Leifs, - og ekki síður
þeirra Þorfinns og Guðríðar, þátt-
ur í örlagamótun mannkyns á síð-
ustu þúsund árum.“
í ræðu sinni varð Halldóri tíð-
rætt um mikilvægi þess að ísland
hefði samvinnu við aðrar Evrópu-
þjóðir.
„Við erum norræn þjóð, við erum
Evrópuþjóð. Við höfum átt mesta
og besta samvinnu við þessar þjóð-
ir á sviði menningar og viðskipta.
Þeirra þróun er samofin okkar. Við
hljótum því að leitast við að
tryggja stöðu okkar í síbreytilegri
Evrópu og takast á við krefjandi
spurningar, takast á við framtíð-
ina. í þessum nýja heimi á nýrri
öld eru lykilorðin tvö: samvinna og
þátttaka.
Ræddi mikilvægi
evrópskrar samvinnu
Við eigum að taka þátt í að skapa
okkur sjálfum bjarta framtíð í sam-
vinnu við nágrannaþjóðirnar og
með þátttöku í sameiginlegri veg-
ferð.'Við getum ekki annast okkar
eigin hagsmuni eða mótað okkar
eigin framtíð, staðið á rétti okkar
og sótt okkar hlut, eða unnið okkar
eigin sjálfstæðisbaráttu, án þessar-
ar samvinnu og þátttöku."
Listhús 101
opnað í kjör-
búð Vestur-
bæjar
GALLERÍ Listhús 101 var opnað í
Kjörbúð Vesturbæjar í gær og
reið vesturbæingurinn Haukur
Dór á vaðið. Gallerfið er í einum
glugga verslunarinnar og sjást
hér listamaðurinn og Heimir
Fjeldsted, kaupmaður á horninu,
skömmu fyrir opnunina í gær.
Heimir sagði að kalla mætti
sýningu Hauks Dórs afmælissýn-
ingu því að hann yrði sextugur
eftir nokkra daga. Hann sagði að
krydd þyrfti í tilveruna í Vestur-
bænum. Þar væri mikið um lista-
menn og annað gott fólk, sem
ekki nærðist eingöngu á matvöru,
og því hefði hann ákveðið að
opna þetta gallerí. Hann sagði að
þegar væru komnar þrjár næstu
sýningar í Gallerí 101.
Séra Halldór Reynisson, sókn-
arprestur í Neskirkju, flutti ávarp
við opnun gallerísins, Reynir Jón-
asson organisti lék á harmonikku,
Karl Guðmundsson leikari las ljóð
í eigin þýðingu og Ragnhildur
Pála Ólafsdóttir las eigin ljóð.
Húðsjúkdómalæknir segir kostnað við
sveppalyf sjúklingum ofviða
Sparað vegna þess að
sjúkdómurinn er algengur
BÁRÐUR Sigurgeirsson húðsjúk-
dómalæknir segir að það færist í
vöxt að sjúklingar eigi í vandræðum
með að standa straum af kostnaði
vegna fótsveppasýkinga. Nýlegar
reglugerðarbreytingar geri það að
verkum að sjúklingar hafi jafnvel
brugðið á það ráð að láta kaupa lyf
fyrir sig erlendis, án lyfseðils eða til-
vísunar lækna. Bárður varar eind-
regið við því að fólk kaupi eða noti
slík lyf án eftirlits læknis.
Misskilningur ráðherra
í Morgunblaðinu í gær sagði Ingi-
björg Pálmadóttir heilbrigðisráð-
herra að komið væri til móts við þá
tekjulægstu og þá sem þjást af lang-
varandi fótsveppasýkingum með út-
gáfu lyfjaskírteinis. Bárður segir að í
ummælum ráðherra gæti líklega
misskilnings. „Reglugerðin tekur
ekki til lyfja þar sem Trygginga-
stofnun tekur ekki þátt í kostnaði
eins og á við um sveppalyfm," segir
Bárður. Sjúklingar eigi reyndar kost
á að sækja um lyfjaskirteini eftir
tveggja mánaða meðferð en þá hafa
þeir reitt fram a.m.k. 20.000 Iít. Þann
kostnað þurfa þeir að greiða úr eigin
vasa og það er mörgum erfitt. „Þess
eru dæmi að fólk sem þarf á lyfjun-
um að halda getur ekki nýtt sér þau
vegna kostnaðar," segir Bárður.
Læknar hafa sótt um undanþágur
fyrir tekjulága einstaklinga en feng-
ið neitun.
Kaupa lyfin í útlöndum
í starfi sínu meðhöndlar Bárður
marga sjúklinga sem þjást af fót-
svepp. Hann segist hafa orðið tals-
vert var við að sjúklingar hafi átt í
erfiðleikum með að standa straum af
lyfjakostnaði vegna fótsveppasýk-
inga. Margir hafi jafnvel brugðið á
það ráð að láta kaupa lyfin fyrir sig
erlendis, t.d. á Spáni þar sem þau
eru ódýrari en hér auk þess sem
lyfjareglur eru íýmri. Lyfjanna er
síðan neytt án nokkurs samráðs við
lækni. Slíkt sé afar óheppilegt. Hjá
sjúklingum sem taka mörg lyf geta
orðið milliverkanir á milli lyfja og því
brýnt að sjúklingar ráðfæri sig við
lækni áður lyfjanna er neytt.
Bárður segir það reyndar óeðli-
legt hve miklu muni á lyfjaverði hér
á landi og í nágrannalöndunum. Á
því þurfi að leita skýringa.
Sýkingar algengari hér á landi
Ingibjörg Pálmadóttir sagði í
Morgunblaðinu í gær að ein af
ástæðunum fyrir því að ákveðið hefði
verið að hætta niðurgreiðslum á
sveppalyfjum væri sú að draga þyrfti
úr notkun þeirra hér á landi en hún
væri margfalt meiri en í nágranna-
löndum okkar. Bárður segir að þetta
eigi sér eðlilegar skýringar. Notkun
sveppalyfja sé e.t.v. meiri hér á
landi, en þó muni ekki eins miklu og
ráðherri vill láta í veðri vaka. Það sé
t.d. ekki rétt að notkunin sé rúmlega
fjórum sinnum meiri hér en í Dan-
mörku. Ákveðið sveppalyf sé mikið
notað á íslandi og þar er munurinn
um fjórfaldur á við Danmörku. Sé lit-
ið á heildarnotkun allra sveppalyfja
þá sé þessi munur ekki svo mikill.
Bárður bendir á að fótsveppasýking-
ar séu mun algengari hér á landi en í
sumum nágrannalöndunum en talið
er að um 10% íslendinga þjáist af
sveppasýkingum. Ein skýringanna
gæti verið sú að íslendingar sæki
mikið sundstaði en rannsóknir hafa
sýnt að um þriðji hver karlmaður
sem sækir sundlaugar sýkist. Veður-
far geti einnig átt sinn þátt í tíðum
sýkingum. Bárður segir undarleg
rök að það verði að spara í með-
höndlun sjúkdóma eingöngu vegna
þess að þeir séu algengir. Nær væri
að auka fræðslu um hvemig eigi að
forðast sýkingu. Sparnaður megi
ekki koma um of niður á sjúklingum.
Bárður telur þó að ýmislegt hafi
verið vel gert í lyfjamálum að undan-
fömu. Það hafi t.a.m. verið framfara-
spor að krefjast þess að sýni fari í
ræktun áður en TR hefur þátttöku í
lyfjakostnaði. Með því hafi dregið
mjög úr notkun sveppalyfja.