Morgunblaðið - 13.08.2000, Síða 42

MORGUNBLAÐIÐ
42 SUNNUDAGUR 13. ÁGÚST 2000
■*
MINNINGAR
GUÐJÓN GUÐMUNDSSON
nú ekki allt alveg eins og það virtist
^mér í fyrstu. Ég lærði fljótlega að
kunna að meta þá þekkingu á raf-
orkumálum og sögu þeirra sem Guð-
jón bjó yfir og deildi með mér þegar
hin ýmsu málefni komu til umræðu.
Aldrei kom ég þar að tómum kofun-
um og varð það mér til mikils gagns.
Ég er ekki frá því að hann hafi verið
farinn að telja mig viðræðuhæfan
um orkumálin hin síðari ár!
Það er hartnær aldarfjórðungur
síðan ég kom fyrst inn á heimili
tengdaforeldra minna, Helgu og
Guðjóns. Þar mætti ég hlýhug og
vinsemd frá fyrstu tíð sem ég hef
'*búið að æ síðan.
Blessuð sé minning þeirra.
Þorsteinn Hilmarsson.
Með fáeinum orðum langar mig
til að kveðja tengdaföður minn en
honum kynntist ég fyrir 30 árum.
Stuttu eftir að ég kynntist Helgu
konu minni var mér boðið að heim-
sælya foreldra hennar í Barmahlíð
6. Ogleymanleg er mér sú stund
þegar hún kynnti mig fyrir þeim
Guðjóni og Helgu Jórunni. Ákveðin,
örugg, yfirveguð og um leið hlý
framkoma Guðjóns vakti strax hjá
mér traust og virðingu hans. Hjá
Helgu Jórunni fann ég hlýju og vin-
■virhug í minn garð við fyrsta hand-
tak. Hlýlegt, vel búið en látlaust
heimili þeirra hjóna bar vott um að
hér bjó góð fjölskylda. Eftir því sem
samband okkar Helgu dóttur þeirra
varð meira, kom ég oftar á heimili
þeirra og varð það ávallt eins og
mitt annað heimili. Að því kom að af
örlæti sínu buðu þau hjónin mér að
búa á heimili þeirra meðan við
Helga stunduðum okkar nám. Mér
leið afskaplega vel í risinu þar sem
við Helga fengum afnot af tveimur
^ierbergjum sem þá voru nýuppgerð
af Guðjóni á smekklegan máta. Lag-
færingar, breytingar og endurnýjun
í Barmahlíðinni voru alltaf í gangi.
Guðjón gætti þess vandlega að öllu
væri vel viðhaldið og sá oft um þá
hlið málanna sjálfur enda margt til
lista lagt og aldrei féll honum verk
úr hendi.
Ungur lagði Guðjón stund á raf-
virkjun og lauk sveinsprófi í þeirri
grein, þar með var lagður grunnur
að lífsstarfi hans. Þar sem ég lagði
einnig stund á rafmagnsfræði áttum
við margt sameiginlegt. Báðir unn-
um við við raflagnahönnun, hann í
frístundum uppi á lofti við gamla
teikniborðið. Oft áttum við Guðjón
góðar stundir þar sem við slógum á
-*’étta strengi eða ræddum raforku-
mál hér á landi en hann var hafsjór
fróðleiks um þau mál og þreyttist
aldrei á að fræða mig.
Guðjón hafði mikinn áhuga á
garð- og skógrækt enda var garður-
inn í Barmahlíðinni honum til mikils
sóma. í Hveragerði átti fjölskyldan
sumarbústað þar sem hún dvaldist
oft á meðan Helga Jórunn var á lífi.
Þar dvöldum við Helga og Brynja
Sif dóttir okkar oft í góðu yfirlæti.
Guðjón vann þá öllum stundum við
að endurbæta bústaðinn eða við
garðrækt en Helga Jórunn við inni-
störfin ásamt garðvinnu. Af nógu
var að taka, allar hugsanlegar
grænmetistegundir voru settar nið-
- <ur og oft var um tilraunastarfsemi
að ræða. Guðjóni var ekki sama
hvernig hlutirnir voru gerðir, lagði
áherslu á gott verklag og nýtni.
Reyndi ég að liðsinna þeim hjónum
eftir megni og hafði ánægju af.
Þarna í sælureitnum í Hveragerði
áttum við margar góðar stundir
saman þar sem stutt var í grínið og
margar skemmtilegar sögur sagðar.
Helga Jórunn lést árið 1982 eftir
erfið veikindi og nokkrum árum
seinna ákvað Guðjón að skipta um
húsnæði. Það voru gæfuspor fyrir
hann. Að Kópavogsbraut lb bjó
hann til æviloka og var afskaplega
ánægður með veru sína þar og sam-
býlinga. Heilsuhraustur var hann og
fór allar sínar ferðir á eigin bifreið
allt til loka. Það var honum afar mik-
ils virði. En nú hefur Guðjón stöðvað
bílvélina, hann ekur ei lengur. Hann
hefur kvatt okkur öll og lagt út á
nýjar brautir. Kæri tengdó, takk
fyrir allt. Megi hinn hæsti vera með
þér nú og ævinlega.
Thomas K. Kaaber.
Elsku afi.
Hvolsvöllur, Hólmavík, Borgar-
nes. Það var alltaf mikil tilhlökkun
þegar von var á ömmu og afa í
Reykjavík í heimsókn. Engir gems-
ar til að kanna hvernig sóttist ferð-
in, en búið að reikna út áætlaðan
komutíma og koma sér fyrir úti í
glugga til að sjá þegar Saabinn
renndi í hlað. Jafnan kom eitthvað
spennandi upp úr töskum í þeim
heimsóknum. Dýrmætastur var þó
tíminn sem þið gáfuð okkur krökk-
unum, þar sem jafnvel hversdags-
verkin fengu á sig nýja og spenn-
andi mynd.
Barmahlíðin var mitt annað heim-
ili fram eftir bernskuárunum. Ég
man kvistaskápa sem teygðu sig út í
hið óendanlega og upplýsta gos-
brunninn í stofunni á jólunum. Fátt
var þó meira spennandi en skrifstof-
an hans afa. Þar ægði saman visku-
bókum og ýmsum hlutum sem vís-
indamaðurinn hafði viðað að sér
gegnum tíðina. Þar var líka verk-
færataskan góða. í hana var jafnan
leitað þegar eitthvað var í ólagi,
hvort heldur um var að ræða lausa
viftureim, höktandi saumavél eða
brotna lykkju á veiðistöng. Það var
viðburður ef verkfærataskan hans
afa bjargaði ekki málunum. Ekki má
heldur gleyma öllum verkfærunum
úti í bílskúr og garðtólunum, en
garðyrkjan var einn þinn eftirlætis-
starfi. Ég fékk að vera sérlegur að-
stoðarmaður og handlangari í sum-
arbústaðnum í Hveragerði og við
hænsnakofasmíðar á Hólmavík.
Mér þótti mikill heiður að því emb-
ætti. Seinna þegar árin liðu fram
sýndir þú mér og sagðir frá töfra-
heimi rafmagnsins, sem þú hafðir
heillast af ungur. Án vafa urðu þessi
áhrif þín til þess að ég fékk snemma
mikinn áhuga á vísindum og leynd-
ardómum alheimsins.
Umhverfið allt í kringum okkur
geymir töfra, bara ef maður kann að
koma auga á þá. Stundirnar með þér
á bökkum Víðidalsár á Ströndum
kenndu mér að meta bæði það stóra
og smáa allt í kringum okkur.
Stangveiðin varð að listgrein í þín-
um félagsskap. Hvert andartak við
árbakkann var til að njóta. Þrastar-
móðir í næsta nágrenni nýbúin að
plokka upp maðk til að færa ung-
anum sínum, önd með ungapar á
morgunsundi á lyngunni neðst í
hylnum og hátt uppi hringsólar fálki
í leit að bráð. Grös og mosi á leið
okkar fengu sín sérheiti og hvalbak-
urinn sagði sögur af jöklum til
forna. Allt umhverfið tvinnaðist
saman í eitt magnað leikrit. Jafnvel
kóngulóin í lynginu hafði sínu mikil-
væga hlutverki að gegna. Silfraður
árbúinn var þó ávallt í aðalhlutverki.
Hann bar að líta á sem jafningja og
sýna fyllstu virðingu, og þolinmæði.
Eitt sinn man ég þig búinn að bleyta
nánast allar flugurnar í boxinu í
Vörðuhylnum áður en þið funduð
eina sem báðum líkaði. Eftir níutíu
mínútna viðureign varð sá silfraði,
16 punda hængur, að játa sig sigrað-
an. Hróðugir röltum við saman í
veiðikofann það kvöldið. En auðvit-
að hafði árbúinn oft betur, sem ég
veit að þér þóttu ekki síður stundir
til að gleðjast yfir.
Á seinni árum áttum við saman
stundir við Elliðaárnar, þar sem
reynslan yfirvann jafnan æskufjör-
ið. Þú sendir mér úrklippur um
veiðimennsku og önnur áhugaverð
málefni meðan ég stundaði fram-
haldsnám mitt á Italíu. Eftir heim-
komu tókum við upp þann sið að
sækja heim kaffihús bæjarins. Var
þar margt spjallað. Ekki alltaf sam-
mála, væntanlega of líkir til þess
nafnarnir. Þú fylgdist alla tíð vel
með og kunnir jafnan að skilja á
milli málefna sem vörðuðu framtíð
lands og þjóðar og hversdagsþras-
ins, sem fyllir síður fjölmiðlanna frá
degi til dags.
Við verðum að kunna að nýta þær
auðlindir sem náttúran hefur gefið
okkur, sagðir þú, en á sama tíma er
mikilvægt að slíkt sé gert í sátt við
allt umhverfi í kringum okkur. Af
reynslu þinni af virkjunum og raf-
væðingu á íslandi mátti ráða að lyk-
ilatriði væri að við sjálf nýttum sem
best þessa auðlind til uppbyggingar
innlends atvinnulífs. Við megum
heldur aldrei gleyma að góð hug-
mynd í dag getur verið barn síns
tíma á morgun. Þá er manndóms-
merki að geta skipt um skoðun og
færa hlutina aftur til betri vegar. Ég
minnist t.d. umfjöllunar um urrið-
astofninn í Efra-Sogi í þessu sam-
bandi.
Elsku afi, ég veit að hún amma er
búin að undirbúa komu þína í ný
heimkynni. Við eigum öll eftir að
hittast þar um síðir, en þangað til
bið ég þig fyrir bestu kveðjur til
hennar ömmu.
Guðjón Rúnarsson.
Mig langar að minnast afa míns
með nokkrum orðum sem án efa var
annar af tveimur bestu öfum sem
hægt er að finna. Mér til mikillar
gæfu og gleði þá átti ég þá báða. Nú
á ég engan, aðeins fallega minningu
um tvo yndislega menn sem ég er
mjög þakklátur fyrir að hafa fengið
að kynnast.
Mamma hringdi í mig fyrir um
það bil þremur vikum þar sem ég
var staddur á Ítalíu og tjáði mér að
afi hefði greinst með krabbamein.
Þetta kom mér mjög á óvart þar
sem afi var nokkuð hress þegar ég
kvaddi hann áður en ég fór til Italíu.
Ég gerði mér vel grein fyrir því að
hann myndi ekki eiga langt eftir og
því vonaði ég hans vegna að hann
fengi að fara fljótlega til ömmu án
þess að þurfa að liggja lengi á spít-
ala og glíma við sjúkdóm sinn. Það
kom á daginn að tveimur vikum eftir
að ég kom heim þá kvaddi hann
þennan heim og ég veit að hann var
mjög sáttur við það. Hann var svo
hress allt sitt líf og til að undirstrika
það var hann enn þá í umferðinni
þremur vikum áður en hann kvaddi
okkur. Við afi vissum samt vel að
það væru til betri ökumenn en hann
undir restina og af þeim sökum
leyfði hann mér alltaf að snúa við
bílnum sínum þegar hann kom heim
í Brúnaland. Ef ég var heima þegar
hann kom í heimsókn spurði ég hann
hvort hann vildí ekki að ég sneri við
bílnum fyrir hann áður en hann færi
og gerði ég það af tveimur ástæðum.
Sú fyrri að ég vildi ekki að afi þyrfti
að eyða mörgum tímum í að koma
sér út af bílastæðinu og síðari að
mér var annt um bíla nágranna
minna. En afi, hann orðaði þetta
þannig: „fyrst þú hefur svona gam-
an af því að keyra þá máttu alveg
snúa bílnum við“. Síðan var það með
tækjamanninn afa. Afi vildi alltaf
vera vel tækjum búinn. Ég fór því í
verslunarferð með honum fyrir
nokkrum árum þegar hann keypti
sér geislaspilara fyrir heimilið. Eg
reyndi að kaupa tæki sem hafði sem
fæsta takka þannig að það myndi
ekki líta út fyrir að vera of flókið. Afi
var alltaf mjög ánægður með tækið
þó svo hann hafi sennilega ekki not-
að það mikið því litla útvarpið var
það sem hann notaði og gamla Guf-
an hljómaði best í því. Afi lét ekki
þar við sitja og keypti hann sér að
sjálfsögðu myndþandstæki. Ég
hjálpaði honum við að tengja það og
kenna honum á það. Ég sagði hon-
um síðan bara að hringja í mig ef
hann þyrfti aðstoð með það. Afi var
nú alltaf mjög séður og hann var
ekki lengi að taka ljósrit af fjarstýr-
ingunni og láta mér eintak í té, því
þá gat ég leiðbeint honum i síma. Afi
hringdi síðan í mig reglulega þegar
hann var að fara að horfa á mynd-
bandsspólu því þá fékk hann ekki
réttu myndina á skjáinn og næstum
því alltaf gátum við rákið okkur
áfram í gegnum síma. Eitt skiptið
undir lokin er þó mjög minnisstætt
því þá hringdi afi og ég var staddur
heima í Brúnalandi. Vandamálið var
sem fyrr að fá mynd á skjáinn. Við
fórum í smáatriðum yfir það hvernig
sjónvarpið ætti að vera stillt og
einnig myndbandstækið en án ár-
angurs. Áfi taldi jafnvel að stilling-
arnar hefðu eitthvað ruglast. Eftir
tæplega klukkustundar samtal þeg-
ar ég var búinn að tala um græna
þríhyrninginn og rauða kassann á
myndbandsfjarstýringunni og töl-
urnar 1 til 9 á sjónvarpsfjarstýring-
unni margoft þá bauðst ég til að fara
til hans og stilla þetta fyrir hann
sem hann glaður þáði. Þegar ég kom
þá var auðvitað ekkert að tækjunum
það þurfti bara að setja sjónvarpið á
9 eins og ég hafði sagt. Ég hafði nú
smá gaman af öllu þessu því hann
vildi nú aldrei beint viðurkenna að
hann hefði hugsanlega ekki gert al-
veg eins og ég sagði. Til að klára
tæknimanninn afa þá nefndi hann
það við mig fyrir nokkrum mánuð-
um að hann væri að spá í að kaupa
sér tölvu til að vera á Netinu. Við
ræddum lengi saman um þessi mál-
efni og kannski dró ég aðeins úr
honum að kaupa sér tölvu því ég var
pínu hræddur um að ég þyrfti J)á
bara að flytja alveg inn til hans. Áð-
ur hafði hann líka lítillega rætt um
að fá sér GSM síma en í raun var
tæknin orðin aðeins of mikil fyrir
hann því hann ruglaði svolítið sam-
an þráðlausum símum og GSM sím-
um. En hann afi var svo yndislegur.
Fyrir utan að vilja vera tækni-
sinnaðir þá áttum við afi það líka
sameiginlegt að hafa gaman af að
smíða og ég hugsa að við hefðum
getað skemmt okkur konunglega
saman í einhverri af verkfæraversl-
unum borgarinnar. Afi leitaði stund-
um til mín á seinni árum ef hann
þurfti að láta lagfæra eitthvað sem
var orðið of fíngert íyrir hann eða að
hann hafði ekki burði til að kljást við
verkefnið þó svo að hann væri full-
hraustur.
Það var nú svo þannig með hann
afa minn að hann var alltaf svo upp-
tekinn að þegar hann hringdi í mig
og vantaði aðstoð við að setja vetr-
ardekkin í skottið á bílnum eða eitt-
hvað annað þurfti ég alltaf og und-
antekningalaust að finna einhvern
tíma sem hentaði honum því dag-
skráin var alltaf fullbókuð hjá hon-
um þó svo að hann væri hættur að
vinna. Sjálfur óskaði ég mér þess oft
að ég gæti fundið mér svona mikið
að gera á gamalsaldri.
Varðandi ökumanninn afa eins og
áður sagði keyrði hann alveg fram
undir það síðasta. Það er ekki nema
rúmt ár síðan hann endurnýjaði bíl-
inn og fór ég þá með honum. í raun
stóð mér ekki alveg á sama að hann
væri enn þá að keyra en ég hugsa að
ef hann hefði misst bílinn hefði hann
ekki getað verið hamingjusamur því
hann útréttaði meira en meðalstór
fjölskylda útréttar á degi hverjum.
Þegar hann endurnýjaði bílinn síð-
ast stóðu honum til boða tveir litir á
bílinn. Annars vegar grár og hins
vegar rauðbrúnn. Mér fannst pers-
ónulega grái aðeins fallegri en ég
hugsaði að flestir árekstrar yrðu
þar sem bílarnir væru annaðhvort
gráir eða hvítir og því fannst mér
ekki á það bætandi að auka áhætt-
una og studdi ég því afa heilshugar
að fá sér dekkri bílinn.
Frá mínum yngri árum á ég líka
margar skemmtilegar minningar
um afa og ömmu og mun ég ávallt
geyma þær í hjarta mínu.
Frosti Reyr Rúnarsson.
Vaktsíminn hringdi og færði
sorgarfregn þar sem ég bjó mig
undir högg dagsins á golfvellinum í
Borgarnesi við yndislegar aðstæður
á fríhelgi verslunarmanna, högg
dagsins varð annað en ætlað var.
Guðjón Guðmundsson, velgjörðar-
maður minn og samferðamaður um
langan lífsins veg í starfi og leik frá
mótunarárum lýðveldisins Islands
til þjóðfélagsbreytinga í núinu, er
látinn eftir harða baráttu við erfiðan
sjúkdóm. „Við lifum sem blaktandi
blaktandi strá“. Þessi hending þjóð-
skáldsins gefur okkur sýn á stöðu
mannsins í náttúrunni, á leiksviði
lífsins. Áreitið er allstaðar, gott og
illt. Það er kannski þess vegna sem
við verðum að halda fastar um ein-
földu gildin í hinni kristnu siðfræði
og móta skipti okkar við náungann
með vonina að vopni. Vonin er okkar
dýrasti fjársjóður. Vonin um að allt
þetta sé til einhvers, var okkur gefin
við upprisu frelsarans. Síðustu mán-
uði tókst hann á við meinvarp, með
von að vopni rétt eins og hann hafði
tekist á við annað sem brimöldur
lífsins höfðu brotið á hans brjósti.
Guðjón birtist mér á þessum mánuð-
um eins og æði oft áður, sem hinar
hörðu bergsnasir hinna íslensku
strandar sem ólgusjóar virðast ekki
geta brotið bara breytt til að taka
betur á móti öldunni. En um leið
sem maður hlýrra en mikilla tilfinn-
inga, maður sem gat fundið til en
borið harm með reisn. Vonin er fjár-
sjóðurinn í lífi okkar kristinna
manna, hún er uppspretta gleðinn-
ar, viðnám vonbrigða og kenndin
sem fjarlægir tár úr hvarmi og
orkugjafi lífsins er vonin sem frels-
arinn gaf okkur um bjartan vett-
vang að lokinni lífsgöngu.
Fyrir mér varð þarna á golfvellin-
um sem dökkir skuggar byrgðu sýn
til samtíðar við þessa frétt en mynd-
ir fortíðar runnu fram. Fyrsta þegar
ég átján ára unglingurinn skjálfandi
af kvíða opnaði skrifstofudyrnar hjá
RARIK til að biðja um vinnu og var
vísað til virðulegs myndarmanns
sem tók á móti slíkum beiðnum.
Guðjón Guðmundsson kom mér þá
verulega á óvart, hann talaði til mín
eins og ég væri virðulegur og veru-
lega þroskað fullorðið karlmenni, en
ekki eins og verkstjórarnir á
bryggjunni þar sem við stóðum á
þessum árum í biðröðum til að fá
vinnu eða snarvitlausir skipstjórn-
armenn í veiðiæði þegar maður var
að reyna að sjóast. Þarna á golfvell-
inum 47 árum síðar rann það upp
fyrir mér að sennilega hefði ég alltaf
haft Guðjón í huga sem hinn sanna
„gentleman" í samferðahópi mínum,
sannan heiðursmann sem með sinni
virðulegu framkomu var leiðarljós
fyrir okkur hina sem vorum að
þjóna fólkinu í landinu. Já Guðjón
var einn af þessum sérstæðu boð-
berum birtu og vinarþels, sem aldrei
þarf að „kveikja" á, því í þeirra
innra sjálfi er birtan svo skær að
hún lýsir sjálfkrafa upp allt þeirra
umhverfi. Virðuleg góðvild Guðjóns
og einstök framkoma létti göngu
samferðamanna um grýtta vegi
lífsbaráttunnar og að erfiðum verk-
efnum. Þjóðskáldið Davíð segir í
einni ljóðlínu: „En stundum lýsir
ljós, sem aldrei var kveikt lengur en
hin, sem kveikjum sínum brenna.“
Og myndirnar urðu fleiri og fleiri.
Lífsstarf Guðjóns var að kveikja
ljós um allar landsins byggðir, berj-
ast við ofurefli fjárveitingavaldsins
til að fá rétta eldsneytið, peningana,
sem til þurfti til að hægt væri að
kveikja ljós langt inni til dala og
frammi á ystu nesjum. Já, verkefnið
var hvorki meira eða minná en að
rafvæða ísland. Það var gaman að
upplifa þetta ævintýri og starfa
með, ekki síst vegna þeirrar festu
sem Guðjón Guðmundsson skapaði
um fyrirtækið RARIK, hann mótaði
og skóp, gerði samninga og skapaði

-I
Vesturhlfð 2
Fossvogi
Sími 551 1266
www.uifor.is
Þegar andlát
ber að höndum
Önnumst alla þætti útfararinnar.

Við Útfararstofu kirkjugarð-
anna starfa nú 14 manns
með áratuga reynslu við
útfaraþjónustu. Stærsta
útfararþjónusta landsins
meó þjónustu allan
T sólarhringinn.
Prestur
Kistulagning
Kirkja
Legstaður
Kistur og krossar
Sálmaskrá
Val á tónlistafólki
Kistuskreytingar
Dánarvottorð
Erfidrykkja
\

UTFARARSTOFA
KIRKJUGARÐANNA EHF.