Morgunblaðið - 16.12.2000, Blaðsíða 88

88 LAUGARDAGUR 16. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FÓLK í FRÉTTUM
Vinabandið gefur út geisladisk
„Þá lifna allir við“
Vinirnir Einar og Amgrímur em bundnir í spilamennsku þessa dagana. Morgunblaðið/Asdís
Hvað á maður að gera
þegar maður kemst á
ellilífeyrisaldurinn?
Stofna hljómsveit, gefa
út geisladisk og spila úti
um allt. Birgir Örn
Steinarsson komst að
þvi þegar hann hitti
- •* Arngrím Marteinsson
og Einar Magnússon,
meðlimi Vinabandsins.
AÐ ER líf í eldri borgurum,
við megum aldrei gleyma
því. Það hefur hljómsveitin
Vinabandið sýnt og sannað
með því að henda sér út í miðja tón-
listarhringiðuna með útgáfu geisla-
disksins Heima ístofu. Platan er svo
sannarlega rétt nefnd því hún var
tekin upp af Jóni Ólafssyni tónlistar-
manni á tveimur kvöldstundum í æf-
ingarplássi sveitarinnar sem er stof-
an í Trönuhólum 5, heimili hjónanna
'Amgríms Marteinssonar píanó- og
harmonikkuleikara og Ingibjargar
Sveinsdóttur, trommuleikara Vina-
bandsins. Já, þetta fólk kallar sko
ekki allt ömmu sína.
Þeir félagar Arngrímur og Einar
Magnússon, söngvari og munn-
hörpuleikari Vinabandsins, áttu erf-
itt með að finna sér frítíma til þess að
mæta í kaffi og spjall í gula sófanum
upp í Morgunblaðshúsi, svo mikið er
að gera hjá hljómsveitinni þessa dag-
ana. Þegar þá bar svo loks að garði
voru þeir hressh- í bragði að vanda.
Hvar spilar Vinabandið?
„Starfsemin er mest fyrir sjúkra-
hús og viststofnanir," útskýrir Arn-
grímur, svokallaður „fyrirliði“ Vina-
bandsins. „Við spilum t.d. í Foldabæ,
Vitaborg, Elliheimilinu Grund, Víði-
nesi, Seljahlíð, Landakoti, Droplaug-
arstöðum og erum búin að fara 3 eða
4 sinnum á Suðunes. Við spilum
svona 3-5 sinnum í viku. Það er bara
svona. Svo reynum við að æfa, erum
6 úr Vinabandinu í Gerðubergskórn-
um og þar eru æfingar og hljómleik-
ar líka. Við erum alveg komin á kaf í
þetta.“
Vinabandið er engin gróðarmask-
ína og hugsjónirnar eru ekki mark-
aðslegar. Ohætt er einnig að fullyrða
að bandið sé ekki í leit að frægð og
frama í öðrum löndum. Vinabönd
meðlimanna eru sterk og hugur og
hjarta þeirra sameinast fyrst og
fremst í söng og tónum hljóðfær-
anna. Og að sjálfsögðu er alltaf sælla
að gefa en að þiggja.
„Það er erfitt að neita þegar mað-
ur er beðinn um að taka þátt í því að
hjálpa sjúklingum," segir Arngrím-
ur. „Þegar við mætum í þessar vist-
stofnanir, þar sem fólkið er kannski í
hjólastólum og dauft þá er dásamlegt
að sjá áhrifin frá tónlistinni. Þegar
við komum á staðinn er fólk hálflokað
svo þegar við byrjum að syngja...“
„Þá lifna allir við,“ segir Einar
brosandi.
„... já, allir fara að brosa og syngja
með. Þó svo að fólkið noti ekki rödd-
ina syngur það með í huganum.
Hreyfir varirnar og augun leiftra,“
segir Arngrímur þannig að það er
greinilegt að augu hans leiftra á móti
til áhorfenda á tónleikum Vinabands-
ins.
„Konumar sem eru að vinna á
þessum stöðum eru svo duglegar við
að koma fólkinu á gólfið að dansa,“
segir Einar.
„ Já, já, fólk kemur á gólfið þótt það
sé í hjólastólum," bætir Amgrímur
þá við. „Það er kannski lamað fyrir
neðan mitti, en þá dUlar það bara öxl-
unum, höndunum eða höfðinu. Það er
þeÚTa dans því þau geta ekki meira.“
Trommað í stofunni
Það ríkir dulúð yfir hinu blómlega
félagsstarfi Eldri borgara, a.m.k.
fyrir blaðamann af yngstu kynslóð-
inni. Þess vegna er forvitnilegt að
vita hvemig það kom til að jafn
myndarlegur hópur ellilífeyrisþega
tók sig saman, taldi í og hóf að syngja
af öllum lífs og sálar kröftum.
„Vinabandið verður þannig til að
uppi í Gerðubergi fara að hittast
hljóðfæraleikarar sem vora komnir
út úr hringiðunni en höfðu samt
gaman af því að spUa sarnan," segir
Arngrímur. „Ég frétti af þessu, var
þá að vinna, kíkti þangað inn af for-
vitni og var bara tekinn inn í hópinn!"
„Já, já,“ heyrist frá Einari og bæt-
ir þannig nafni sínu við vitnisburð-
inn.
„Svo biður Guðrún í Gerðubergi
okkur að útbúa tónlistaratriði fyrir
ráðstefnu öldranarráðs íslands. Ég
átti að velja einhverja úr spilahópn-
um en hún ætlaði að útvega ein-
hverja söngvara úr Gerðubergskóm-
um til þess að vera með okkur. Það
var haldin ein æfing og þetta small
allt saman vandræðalaust. Svo hefur
bara verið haldið áfram síðan.“
„Þetta er góður hópur og
skemmtUegur," segir Einar. „Það er
aldrei neitt karpað og það er alveg
nóg að gera.“
Eins og áður kom fram æfir hljóm-
sveitin í stofunni heima hjá Arngrími
og Ingibjörgu konu hans.
„Við æfðum nú fyrst í Gerðu-
bergi,“ segir Arngrímur.
„Það var aldrei friður þar,“ bætir
Einar við rólegur.
„Því endaði það þannig að það var
farið heim í stofu til okkar
hjónanna," segir Arngrímur. Án
Ingibjargar konu hans væri Vina-
bandið líklegast vita taktlaust.
„Hún Ingibjörg er 67 ára gömul
og spilar á trommur,11 segir Arn-
grímur stoltur. „Það þykir mörgum
gaman að sjá þetta fullorðna konu
spila svona létta tónlist á trommur.
Þetta kom til þegar ég fór að spila á
harmonikkuna í einkaskemmtun-
um. Þá gekk misjafnlega að fá
trommara og ég spurði krakkana
okkar, við eigum fimm, hvort eitt-
hvert þeirra væri til í að læra að
tromma. Þegar það var ekki mikið
um viðbrögðin hjá þeim sagði Inga
allt í einu; „En af hverju ekki ég?“
Ég var ekki einu sinni búinn að láta
mér detta í hug að hún myndi vilja
vera með í svona. „Já, af hverju
ekki?“ segi ég, keypti trommusett
og þetta gekk bara vel. Hún fékk
kunningja heim til þess að kenna sér
handtökin og koma sér af stað og
hún hefur spilað síðan.“
Niðursoðnir bólfélagar
TOJVLIST
Geislaplata
MOTORLAB#l
MOTORLAB#l / Óvæntirból-
félagar, samvinnuverkefni
Menningaborgarinnar og
Tilraunaeldhússins
Bólféiagar: 1. Stilluppsteypa og
Magnús Pálsson, 2. Hilmar Jensson,
Ulfar Haraldsson, Jóhann Jóhanns-
son og KAPUT-hópurinn.
Hirspurslausi sextettinn og
Börkur Jónsson myndlistarmaður
Hispurslausa sextettinn skipa: Ósk-
ar Guðjónsson, Arnar Geir Ómars-
son, Birgir Baldursson, Auxpan,
Músikvatur og Guðni Finnsson. 4.
Andrew Mckenzie, Jóhann Jó-
hannsson og Curver. Upptökur:
Sveinn Kjartansson. Hönnun: Godd-
ur og Kristín Björk. Útgefandi
Smekkleysa og Kitchenmotors.
ÓVÆNTIR bólfélagar-serían er
eitt af því sem menningaborgin hefur
haft á sínum snæram árið 2000. Upp-
áfyndingamennirnir era Tilraunaeld-
húsfólkið og ku markmiðið með þessu
samstarfsverkefni hafa verið að leiða
saman hina sundurleitustu listamenn
úr ýmsum listgreinum með það að
markmiði að þeir fæddu af sér lista-
verk sem svo skyldi frumflytja í ein-
hveiju samkunduhúsanna í bænum.
Ekki veit ég betur en svo að þessi til-
raun eldhússins hafi heppnast vel. Þó
hefur heyrst kurr úr skuggsælum
w homum um að þeir bólfélagar sem
valdfr vora saman hafi ekki verið
nægilega óvæntir, í sumum tilvikum
jafnvel sjálfsagðir, en það er nú önn-
ur saga.
Nú er út komin geislaplata með af-
rakstri fjögurra þeirra bólfara sem
tilraunaeldhússið ber ábyrgð á. Ber
hún heitið MOTORLAB#l, en nafnið
veit tvímælalaust á áframhaldandi út-
gáfu upptaka
með Óvæntum
bólfélögum.
Fyrsta núm-
erið á disknum
er Magnús Páls-
son, myndlistar-
maður, og
hljómsveitin
Stilluppsteypa.
Heiti verksins er
„Kort kort kred-
it, bænagjörðir og
trommusóló“.
Magnús lagði til myndbönd og texta
sem hann las sjálfur með aðstoð frá
Ragnheiði Guðmundsdóttur. Still-
uppsteypa sá svo um að mynda hljóð-
umhverfi með sínum græjum. Því
miður fer maður varhluta af mynd-
bandalistinni, þannig að maður fær
ekki notið verksins í heild sinni. En
Magnús ljáir verkinu mikla seiðandi
hleðslu með raust sinni og textagerð.
Ragnheiður var að mínu mati bráð-
nauðsynleg, því án hennar hefði lest-
ur Magnúsar ekki verið brotinn upp
með kvenmannsrödd. Annars varð
innlegg hennai- hvergi til þess að
spilla anda verksins, þar sem hún
þjónaði stemmningunni vel. Stillupp-
steypa framkallaði til skiptis hijúf
eða viðkvæm hljóðteppi og tókst að
færa sönnur á tilvist fallegra hljóða
sem þrátt fyrir fegurð sína erta eyrað
á óþægilegan hátt.
Næst komu Hilmar Jensson, Ulfar
Haraldsson, Jóhann Jóhannsson og
CAPUT-hópurinn með verkið „Velti-
punktur". Tónlistin er samin af Hilm-
ari Jenssyni og Úlfari Haraldssyni.
Þeir flytja einnig verkið ásamt CAP-
UT-hópnum. Verkið, sem var að
hluta til byggt á tilviljunum, er leikið
af gítar og 10 manna kammerhóp
ásamt rafhljóðum. í því má heyra
blásturshljóðfærin, strengina og gít-
ar flöktandi míkrótónískt mjög hægt
til og frá, þannig útkoman verður sú
að hljóðfærahópurinn er til skiptis
innbyrðis falskur eða
hreinn. Sumir hlutar
verksins byggðust á
kössum, sem inni-
héldu leiðbeiningar
fyrir hljóðfæraleik-
arana, sem þeir
völdu sér af handa-
hófi og fóru eftir,
þannig að úr varð
eins konar stjóm-
aður spuni. Éyrir
mér virtist í fyrstu
sem framvindan væri engin, en svo
fór maður smátt og smátt að finna
fyrir reglu, eins konar framvindu
sem erfitt er að renna stoðum undir.
Þegar leið á verkið fannst mér það
verða betra og betra þar sem hinar
ofurhægu míkrótónísku breytingar
viku fyrir fijálsara tónaflóði frá hljóð-
færaleikurunum og meira fjör færð-
ist í spilið.
Þamæst kom Hirspurslausi sext-
ettinn sem lék spunaverkið „Junky-
ard Alcemy" á hljóðfæri sem öll vora
hönnuð og tilbúin af Berki Jónssyni
myndlistarmanni. Berki hefur greini-
lega tekist vel til með hljóðfærasmíð-
ina því útkoman er vægast sagt kraft-
mikil. Sumir kaflamir minntu mig á
hóp skrímsla sem láta öllum illum lát-
um eða einhveija hræðilega mann-
drápsvél í prafukeyrslu. Samsetning
hljóðanna breytist í sífellu þar sem
hljóðfærin hafa mjög mismunandi
hljóm. Það gerir að verkum að hin
fjölmörgu ris sem verða í tónlistinni
era hvert öðra ólíkari, þar sem sam-
setning hljóðfæranna er breytileg.
Ég var sem sagt mjög ánægð með að
Hirspurslausi sextettinn stóð fylli-
lega undir nafni.
Lokanúmer plötunnar var sfðan
runnið undan rifjum þeirra Jóhanns
Jóhannssonar og Andrew McKenzie
en Curver stjómaði. Verkið kallast
Telefónía og er gert fyrir tölvu og far-
síma. Telefónían fór fram einu sinni í
mánuði meðan Bólfélagaserían rúll-
aði og virkaði þannig að áhorfendur
gátu hringt og skilið eftir skilaboð
eða sent hvaða hljóð sem er í gegnum
símann sinn í tölvu sem síðan með-
höndlaði móttekið efni og sendi í há-
talarana. Þaðan fór hljóðið aftur inn í
tölvuna gegnum hljóðnema, svo úr
urðu „lúppur". Hljóðin úr áhorfenda-
salnum höfðu líka áhrif á verkið
o.s.frv. Það vora margar ansi fag-
mannlegar glefsur sem bárast tölv-
unni, t.a.m. sinfónísk stef og ópera-
söngur. En einnig bárast greinilega
mörg töluð skilaboð sem mér fannst
persónulega langmest heillandi. En
hver svo sem hljóðin hefðu verið þá
hefði verkið hvorki verið fugl né fisk-
ur án „hljóðfæralúppanna".
Þessi kakófónía öllsömul var bara
þónokkuð lífleg og skemmtileg, alveg
ágæt sem slík.
Einn galli er við þessa plötu og sá
galli er alveg svívirðilega stór. Öll
verkin á lienni líða fyrir og kalla í sí-
fellu á að maður hefði þurft að hafa
verið á staðnum því verkin era að
mínu mati mjög háð sjónrænu upplif-
uninni. Á plötu verða þau hinsvegar
svo óaðgengileg, svo niðursoðin, allt
að því sjarmalaus. Þó getur maður,
með því að leggja eyran stíft við,
höggvið eftir einhveiju bitastæðu.
En það er enginn hægðarleikur. Það
sem bætir að einhverju leyti upp
þennan óaðgengileika er ansi grein-
argóður bæklingur með upplýsingum
um tilurð þeirra, reyndar á ensku, en
það ætti ekki að koma að sök. Annars
er þessi bæklingur, sem og hulstrið í
heild sinni mjög smekklega hannað.
Eiga hlutaðeigendur, þar með taldir
textahöfundar, hrós skilið fyrir það
hreinlega að gera plötuna eigulegri.
Það er alltaf hægt að deila um
hvort það sem gerist í anda augna-
bliksins eigi heima á varanlegu, tak-
mörkuðu formi. Platan er engu að
síður góð heimild um þessa tilrauna-
starfsemi í Menningaborginni okkar
Reykjavík 2000. Fyrir mitt leyti hefði
það þó verið mun heppilegra að gefa
út myndbandsspólu með öllum her-
legheitunum.
Olöf Helga Einarsdóttir
MYNDBOND
Kynferðið
uppgötvað
Loss of Sexual Innocence
(Glötun sakleysisins)
D r a m a
★★★
Leikstjóri: Mike Figgis. Handrit:
Mike Figgis. Aðalhlutverk: Jonath-
an Rhys-Meyers, Saffron Burrows,
Stefano Dionisi. (101 mín.) Banda-
ríkin. Sam myndbönd,
2000. Myndin er bönnuð
börnum innan 16 ára.
SAGAN fjallar um mismunandi
tímabil í ævi Nics sem er kvik-
myndagerðarmaður. í upphafi
sjáum við ungan Nic fylgjast með
hálfnakinni blökkukonu lesa uppúr
Biblíunni fyrir
gamlan mann og
gefur myndin síðan
litlar svipmyndir
hvernig Nic verður
meðvitaður um
kynferði sitt og
þær ástríður sem
búa í umheiminum.
Inní þetta fléttast
nokkrar sögur og
er öflugust þeirra saga um tvíbura-
systur (Saffron Burrows) sem vora
aðskildar í æsku og hittast einn dag
fyrir algjöra tilviljun. Þeim sem
bjuggust við því að Mike Figgis
myndi gera markaðsvænlega mynd
eftir „Leaving Las Vegas“ gæti ekki
hafa skjátlast meira. Það eru stór-
kostlegar senur í þessari draum-
kenndu, metnaðarfullu og erfiðu
mynd og launar hún hveijum þeim
ríkulega sem kemst í gegnum hana
alla. Helsti gallinn við myndina er
Eden-frásögnin sem brýtur um meg-
insöguna alltof oft og hefði mátt
sleppa henni algjörlega eða hafa sér.
Ottó Geir Borg