Morgunblaðið - 16.12.2000, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 16. DESEMBER 2000 53v
MINNINGAR
vildi ég að þú hefðir kynnst Hafliða
mínum. Já, svaraði ég, en mér finnst
ég þekkja hann, þú hefur sagt mér
svo mikið frá honum.
Svo voru það stundirnar sem eru
alveg ógleymanlegar, þegar við sát-
um uppi í íbúðinni þinni með kaffi og
stundum örlítið sérrýtár, ég búin að
hringa mig upp í stól eða bara við
eldhúsborðið, þú segjandi mér frá
liðnum árum á Siglufirði, þú að
hjálpa mér að raða brotunum sam-
an, sem ekki vildu gleymast og oft
þurfti svo lítið til að ýfðust upp. Þá
tókstu í hendurnar á mér og sagðir
að þú skildir þetta allt.
Stundum fóru umræðurnar á
hærra plan, þá áttir þú það til að
fara að hlæja og segja: Þetta hef ég
engum sagt nema þér, elsku Hans-
ína mín.
Elsku Jóna, þakka þér fyrir að
hlusta, þakka þér fyrir að sjá réttu
hliðarnar sem stundum var svo erf-
itt að sjá. Nú ertu búin að hitta Haf-
liða þinn, sem þú þráðir svo heitt.
Manstu, þér fannst stundum þú
finna fyrir nálægð hans hjá þér, ég
er viss um að hann var þar alltaf.
Skilaðu kveðju til mömmu og
pabba frá mér, þau eru örugglega á
rölti um rósagarðinn, mamma elsk-
aði ilminn af rósunum.
Hjartans Jóna mín, þökk fyrir
allt.
Þín
Hansína.
i
i
:

I
Ég gleymi ekki þeirri stundu er
ég sá tengdamóður mína fyrst. Það
var veturinn 1962. Hópur nemenda
úr Menntaskólanum á Akureyri fór
með leikrit til Siglufjarðar. Ég var í
þeim hópi ásamt Einari syni hennar
og kom þá í fyrsta sinn á Lindargötu
16.
Þetta var glæsilegt hús á tveimur
hæðum. Vorum við nokkur að koma í
heimsókn til Einars og erum við rétt
komin inn um kjallaradymar þegar
kallað var „Einar, Einar“ - og þarna
stóð hún. Mér fannst ég aldrei hafa
séð jafn fallega og glæsilega konu en
seinna átti ég eftir að kynnast henn-
ar hlýja viðmóti og einstaka per-
sónuleika. Þarna urðu mín fyrstu
kynni af hjónunum Jónu og Hafliða.
Ollum hópnum var boðið inn á heim-
ili þeirra, bomar voru fram veiting-
ar og spjallað við unga fólkið. Þetta
var hvorki í fyrsta né síðasta skiptið
sem þau buðu menntaskólahópum
heim til sín og seinna átti ég eftir að
kynnast gestrisni þeirra.
Oft hef ég leitt hugann að þeim at-
riðum sem gefa lífinu gildi og þar
vegur þyngst fólkið í kringum okkur
og þau tengsl sem við náum við það.
Ef við höfum ekki gott fólk með okk-
ur til að njóta lífsins með og halla
okkur að í gleði og sorg skortir okk-
ur lífsfyllingu. Fjölskyldan, góðir
vinir og kunningjar era mikilvægir
homsteinar í mótun lífshamingjunn-
ar.
Lindargatan var mikið heimili,
þar var mjög gestkvæmt, og reyndi
þá sérstaklega á tengdamóður mína
en þau hjónin nutu þess að hafa fólk
í kringum sig.
Jóna minntist oft þeirrar glað-
værðar sem ríkti á æskuheimili
hennar en þar var mikið sungið.
Stundanna sem Hafliði hennar spil-
aði á píanóið naut hún svo vel og
minntist þeirra oft en hann lést eftir
stutt veikindi 8. júlí 1980.
Árið 1963 útskrifuðumst við Einar
frá MA. Þá komu Jóna og Hafliði til
Akureyrar og buðu okkur út að
borða. Rifjuðum við oft upp þá til-
viljun að kjólarnir sem við voram í,
og höfðum látið sauma á okkur, voru
úr sama efni og eins á litinn.
Stundum er talað um slæmt sam-
komulag milli tengdamæðra og
tengdadætra. Slíkt þekkti ég ekki en
samband okkar Jónu var einstakt.
Ég var svo lánsöm að eignast þá
bestu tengdaforeldra og fjölskyldu
sem hægt er að hugsa sér. Á hverju
ári fórum við Einar með börnin okk-
ar í heimsókn til ömmu og afa á
Siglufirði. Alltaf var tilhlökkunin
jafn mikil og alltaf var jafn skemmti-
legt að vera í návist þeirra.
Jóna elskaði og dáði syni sína og
tengdadæturnar fengu oft að heyra
hversu hamingjusöm hún var með
þær. Hún náði einstöku sambandi
við barnabömin sín og var mikill
trúnaðarvinur þeirra. Samband
Jónu og systra hennar var afar gott,
þær höfðu gaman af að hittast,
spiluðu brids og höfðu um margt að
spjalla.
Jóna var skarpgreind kona og
með ólíkindum minnug fram á síð-
ustu stundu. Það var einstaklega
gaman að vera með henni og hægt
að spyrja hana um nánari deili á
fólki frá fyrri tíð. Hún fylgdist mjög
vel með öllu sem gerðist í fjölskyld-
unni og var minnug bæði á nöfn og
fæðingardaga. Jóna hafði mikla
ánægju af að leysa alls konar þrautir
og krossgátur, lagði mikið kapal og
hlustaði á útvarp. Hún var síung og
hafði skoðanir og hugmyndir sem
hæfðu miklu yngra fólki.
Jóna átti við erfið veikindi að
stríða seinustu árin, þeim fylgdi
mikið þróttleysi og þráði hún hvíld-
ina.
Elsku Jóna, ég og fjölskylda mín
þökkum þér fyrir allar yndislegu
samverastundimar og allt sem þú
hefur gert fyrir okkur. Við eigum
eftir að sakna þín svo mikið.
Blessuð sé minning tengdamóður
minnar.
Sigrún.
Fyrstu kynni af ömmu á ég erfitt
með að muna. Þannig er það gjarnan
með fólk sem stendur manni nærri
og er fastur punktur í tilverunni.
Bernskuminningarnar um ömmu og
afa era aðallega á Siglufírði þar sem
þau bjuggu alla sína hjúskapartíð.
Það var ætíð mikil tilhlökkun sem
fylgdi því að fara til Siglufjarðar
þrátt fyrir að leiðin á holóttum vegi
með tilheyrandi bílveiki virtist óyf-
irstíganlega löng. Gleðin var því
mikil þegar göngin (Strákagöng)
birtust loksins og út úr myrkri gang-
anna tók við ævintýraveröldin Siglu-
fjörður.
Minningarnar frá þessum heim-
sóknum era margar og hlýjar. Til-
veran var í föstum skorðum þótt
engir tveir dagar væra eins. Þegar
ég fór á fætur bjó amma til hafra-
graut og ristaði brauð. Ef brauðið
brann mátti ekki borða það fyrr en
búið var að skafa það sem var
brennt. Hún sagði það hættulegt til
átu og ég hlýddi. Hvaðan hún hafði
þessa vitneskju veit ég ekki en löngu
síðar hefur verið sýnt fram á að
þessi staðhæfing er rétt. Mér fannst
amma hyggin kona og dugleg, hún
kunni að búa til lím úr hveiti, spila
brids, ráða krossgátur á dönsku og
hún gat vaskað upp úr sjóðandi
heitu vatni án þess að nota gúmmí-
hanska. Maður bauðst ekki til að
vaska upp eftir að hún hafði látið
renna í vaskinn. Þá var betra að taka
viskustykkið sér í hönd.
Þetta era brot úr barnsminni.
Amma gerði kröfur en treysti manni
jafnframt í umhverfi sem var litlum
dreng ekki hættulaust, með snar-
bratta hlíðina á aðra hönd og fúnar
bryggjur síldaráranna á hina.
Eftir að afi dó fyrir tuttugu árum
fluttist amma til Reykjavíkur. Þá
hófst nýr kafli. Ég fékk að kynnast
ömmu sem unglingur og sem full-
orðinn maður. Þá kynntist ég enn
betur kímnigáfunni og því hversu
rökföst og greind kona hún var.
Greind sina notaði hún vel til að örva
sitt nánasta umhverfi sem oft leiddi
til krefjandi umræðu um það sem
var efst á baugi. Það var gæfa að fá
að kynnast ömmu sem fullorðinn
einstaklingur.
Enda þótt amma saknaði afa mik-
ið þá naut hún þess á þessum áram
að vera með fjölskyldu og vinum.
Hún fylgdist með stóram hópi
barnabarna vaxa og dafna, tók þátt í
gleði þeirra og líka þegar miður
gekk. Það er gjöfult líf. Hún fékk
líka að fylgjast með fyrstu lang-
ömmubörnunum stíga sín fyrstu
spor. Það er gjöfult líf.
Síðustu árin átti amma við sjúk-
leika að stríða. Hún var þó ekki
tilbúin að gefast upp enda ósérhlífin
að eðlisfari og lifði því síðustu árin
kannski aldrei í takt við veikindin.
Hugurinn bar hana ætíð langt og
hún setti sér sífellt ný markmið.
Mikilvægt markmið var að verða
áttræð og það varð hún. Þá komu
gleðitíðindi um að enn væri að vænta
langömmubarns. Þar var komið nýtt
markmið, að bíða komu barnsins.
Barnið fæddist í september síðast-
liðnum, ömmu til ómældrar gleði, og
þar með lauk markmiðunum. Ham-
ingjuríku lífi ömmu minnar er lokið.
Hún gerði líf okkar sem fengum að
kynnast henni ríkara.
Blessuð sé minning ömmu Jónu.
Ég færi kveðjur til fjölskyldunnar
frá Kristínu Lára og dóttur okkar
Margréti Ólöfu sem vegna búsetu
okkar erlendis höfðu ekki tök á að
vera við kveðjuathöfn eða útför.
Erlendur Helgason.
í huga mínum er Siglufjörður
heilagur staður. Samt er ég fæddur
eftir síld og minn Siglufjörður ekki
svipur hjá sjón miðað við það
blómaskeiðs sem kynslóðir ís-
lendinga eiga minningar um. Minn
Siglufjörður er staður róta minna að
hluta til í báðar ættir. Staðurinn þar
sem afi minn og amma bjuggu.
Mér finnst stundum eins og ég
hafi varið öllum sumram bernsku
minnar á Siglufirði, frá því á vori og
fram á haust. Sannleikurinn er hins
vegar sá að þetta vora bara hlutar
úr sumri, en svona stækka kærar
minningar raunveraleikann og
minningar mínar frá heimili afa
míns og ömmu era mér kærar.
Ég sé hana ömmu mína fyrir mér
átján ára gamla með gott verslunar-
próf upp á vasann komna til Siglu-
fjarðar til að vinna; grunlausa um
hve örlagarík sú ferð er. Hún er
glæsileg ung kona. Næstelst ellefu
systkina. Sprottin úr kærleiksríkri
og glaðværri stórfjölskyldu á Berg-
staðastíg í hjarta Reykjavíkur.
Þama kynntist hún afa mínum,
Hafliða Helgasyni, sem var tólf og
hálfu ári eldri; glaðvær piparsveinn
sem var ekkert á þeim buxunum að
láta hneppa sig í fjötra hjónabands.
En amma var auðvitað ómótstæði-
leg, falleg, greind, kvik og með
brúnu augun sem spegluðu alla
hennar kosti og sjarma. Ég heyrði
hana einu sinni segja frá því hvers
vegna hún hefði fallið fyrir honum.
„Ó, hann var svo skemmtilegur.11
Amma ljómaði alltaf öll þegar hún
sagði um einhvern að hann væri
skemmtilegur og augun hennar
dönsuðu. Hún hafði lag á að hafa
skemmtilegt fólk í kringum sig.
Hún fór á húmæðraskóla til Dan-
merkur í boði afa og hafa margir
fengið að njóta arðs þeiirar fjárfest-
ingar. Hún lærði líka dönskuna
þannig að reitir krossgáta dönsku
blaðanna fylltust, að því er virtist
fyrirhafnarlaust, líka þeir sem ollu
innfæddum talsverðum heilabrotum.
Hún var gædd góðum námsgáfum,
rökvísi og snerpu og hefði ekki orðið
síðri bankastjóri en afi.
Það hljóta að hafa verið viðbrigði
að flytjast norður og stofna heimili
með tengdamóður sinni og einkasyni
hennar, langt frá bernskuheimilinu
og vart ferðafært nema yfir hásum-
arið. Það var ekki í eðli hennar að
vorkenna sér og hún var fljót að
nýta kosti þess lífs sem hún hafði
kosið sér og gagnkvæm virðing og
væntumþykja fljót að hreiðra um sig
hjá þeim tengdamæðgum.
Hjónabandið var farsælt og heim-
ilið vettvangur endalausra gesta,
glaðværðar og veislna sem slegið
var upp eins og hendi væri veifað.
Hitann og þungann af þessu bar
amma mín. Þegar góða gesti bar að
garði var rísvín sett í skál sem var
heimagert og dágott. Ég bað ömmu
einhvern tímann um uppskriftina.
Hún svaraði: „Ég veit ekkert um
hana. Ég kom ekki nálægt þessu,
nema að þrífa ílátin og svoleiðis."
Þetta voru skemmtilegar veislur og
við krakkarnir fengum snemma að
vera með. Rísvínið máttum við líka
smakka, þegar við höfðum stálpast
og vildum sjálf. Því var hvorki haldið
að okkur né frá okkur, en fyrir-
myndin var skýr. Á heimilinu var
farið vel með vín.
Ég átti margar góðar stundir með
ömmu sem bam, en þó fleiri eftir því
sem ég varð eldri. Hún hafði gaman
af spilum og tók þeim af mikilli al-
vöra. Það var vissara að hafa svör á
reiðum höndum eftir kjánalegt út-
spil í brids og ekki var gefinn eftir
þumlungur í Mastermind-einvígjum
okkar, sumarið eftir að afi dó. Þá
dvaldi ég hjá henni í helgarleyfum
úr brúarvinnu. Eitthvað hafði ég
hugsað mér að sletta úr klaufunum
þessar helgar. En raunin varð sú að
félagsskapurinn við ömmu varð eft-
irsóknarverðari. Hún dró heldur
ekki af sér þegar við rökræddum
pólitík, á því tímaskeiði þegar við
áttum þarekkert sameiginlegt nema
andúð á SÍS.
Við Ragnhildur, kona mín, áttum
líka ógleymanlegt kvöld með ömmu
og systram hennar, Önnu og Gunnu,
í Kaupmannahöfn fyrir sex áram,
þar sem bæði var spilað brids og
spjallað fram á nótt um heima og
geima þar sem þær fræddu okkur
um föðursystur sínar sem fóru í æv-
intýraleit til útlanda og festu þar
rætur.
Líf ömmu minnar var gott. Bam-
æskan falleg og miklir kærleikar
milli systkina. Hjónabandið ham-
ingjuríkt og heimilið skemmtilegt.
Afkomendurnir myndarfólk sem
sóttist eftir samvistum við hana og
hún gladdist yfii' þessum góða hópi.
Góðir og skemmtilegir vinir sem
héldu tryggð við hana. Fyrir svo
ríkulegt líf hlýtur maður að þakka
um leið og maður saknar.
Hafliði Helgason.
Mér hefur alltaf þótt gaman að
segja frá því að ég ætti ömmu sem
segði „all right“, reykti smávindla,
spilaði bridge og leysti danskar
ló-ossgátur í Sondags BT.
Amma hafði ákveðnar skoðanir á
hlutunum og var mjög hrein og bein
og ekki gefin fyrir neitt „vesen“.
Helst vildi hún gera alla hluti sjálf
því að þá voru þeir líka rétt gerðir.
Ég gleymi því aldrei þegar ég stóð
uppá vaskaborðinu og þreif eldhús-
gluggann hjá henni rétt fyrir jólin
og amma stóð á gólfinu fyrir neðan
og stýrði tuskunni með vísifingri
sem hún hélt á lofti. Þegar eitthvert
verk var unnið átti að vinna það
fljótt og vel og nota svo tímann í
annað skemmtilegra, t.d. að spjalla
eða taka í spil og þá gjarnan kasínu.
Þá breyttist hún í keppinaut sem
vildi hafa verðugan andstæðing.
Spilinu vai' aldrei lokið fyrr en búið
var að rekja það til baka og finna
hvar hafði verið farið út af sporinu
og svo var hlegið.
Alveg frá því ég man eftir mér
hafði amma mikla ánægju af að
glíma við gátur og þrautir sem ekki
vora lagðar á hilluna fyrr en þær
voru leystar. Sömu leikreglur giltu
einnig fyrir allar hennar lífsins
þrautir sem hún leysti vel og farsæl-
lega. Allt sem amma fékkst við var
gert í réttri röð og af miklu skipu-
lagi.
Amma var stillt kona og alvarlega
þenkjandi en jafnframt glöð og
skemmtileg og hafði gaman af lífinu.
Maður vissi alltaf hvar maður hafði
hana og hún bar hag manns fyrir
brjósti. Það sýndi hún oft með því að
setja fingurinn á loft og segja
„heyrðu þú“ og svo kom eitthvert
gott innlegg frá henni sem fylgdi
manni áfram í lífinu. Það var dýr-
mætt að finna hvað hún var mikill
þátttakandi í því sem var að gerast í
lífi manns og maður fann svo glöggt
hvað áhuginn og umhyggjan voru
ríkir þættir í fari hennar.
Þegar afi og amma bjuggu á
Siglufirði vora það fastir liðir hvert
sumar að skreppa norður og heim-
sækja þau. Þessar heimsóknir vora
alltaf mikið tilhlökkunarefni og mín-
ar fyrstu minningar um ömmu era
þaðan. Maður skynjaði strax í æsku
hvað ríkti mikið öryggi á heimilinu
og það var alltaf svo auðvelt að hafa,
það skemmtilegt og að ræða málin,
líka að rökræða og þá fylgdi fing-
urinn með, svona sem áherslutákn.
Þegar ég var lítil stelpa leit ég á til-
vist ömmu sem sjálfsagðan hlut en
núna lít ég á það sem forréttindi að
hafa fengið að eiga hana svona lengi
og tengjast henni jafnsterkum bönd-
um og ég gerði. Hún var ekki bara
amma mín heldur líka mikil og trygg
vinkona sem ég á eftir að sakna.
Minningin um ömmu mun lifa í
hjarta mínu - alltaf - og ég veit að
það veganesti sem hún gaf mér mun
endast mér í öllum mínum lífsins
þrautum.
Ólöf Huld Helgadóttir.
Elsku amma.
Mig langar til að kveðja þig með
örfáum orðum. Þegar ég lít til baka
eru minningamar um þig margar og
góðar. Alveg frá því ég man eftir
mér fyrst hefur þú verið mikilvæg í
lífi mínu. Við urðum strax góðar vin-
konur. Þú varst vön að passa mig
þegar ég var lítil og á þeim tíma
tengdist ég þér sterkum böndum.
Við gerðum margt saman, lásum,
púsluðum, lögðum kapal og fóram í
gönguferðir. Það var alltaf líf og fjör
í kringum þig amma og mikið talað
og hlegið þegar vinir og fjölskylda
komu í heimsókn. Mér era minnis-
stæðar bæjarferðirnar með ömmu
þegar við tókum strætó niður á
Hlemm og löbbuðum niður Lauga-
veginn. Það var alltaf jafn spennandi
fyrir litla stelpu. Svo stoppuðum við
alltaf í Sandholtbakaríinu og fengum
okkur eitthvað gott með kaffinu.
Þetta nána samband hélst óbreytt
þó að ég flyttist til útlanda sex ára
gömul.
Ég kom til þín á hverju sumri og
reyndi að vera sem lengst. Það var
alltaf jafn skemmtilegt að hlusta á
þig segja sögur frá því þegar þú
varst ung og sérstaklega söguna af
því þegar þú kynntist afa. Þú varst
vel lesin og fylgdist vel með í því sem
var að gerast í heiminum og þér
fannst gaman að ræða málin. Þín
besta dægradvöl var að leysa þraut-
ir og gátur. Oft horfðum við saman á
sakamálaþætti í sjónvarpinu og þú
varst alltaf á undan einkaspæjuran-
um að finna hinn seka.
Ég man eftir þér sem einstaklega
einlægri, umhyggjusamri og vitri
konu. Þú hafðir alltaf tíma til að tala
við, mig og þú varst upptekin af því
hvað var að gerast í lífi mínu hverju
sinni. Ég átti í þér trúnaðarvin. Ég
mun ætíð vera þakklát fyrir að hafa
fengið að kynnast þér amma mín.
Minninguna um þig geymi ég í
hjarta mér. Ég vil einnig skila
kveðju frá bræðrum mínum Hafliða
Arnari og Ólafi Einari sem minnast
þín með söknuði.
Ég þakka þau ár sem ég átti
þá auðnu að hafa þig hér.
Og það er svo margs að minnast,
Svo margt sem um hug minn fer.
Þó þú sért horfin úr heimi
Ég hitti þig ekki um hríð,
þín minning er ljós sem lifir
og lýsir um ókomna tíð.
(Þórunn Sig.)
Þín
Svanhildur.
t
Þökkum sýnda vináttu og virðingu við andlát
ÁSMUNDAR STEINARS JÓHANNSSONAR
lögfræðings.
Ólöf Snorradóttir,
Ásta Margrét Ásmundsdóttir,
Snorri Ásmundsson,
Jóhann Ásmundsson,
Ásmundur Ásmundsson,
Valur Ásmundsson,
Margrét Jóhannsdóttir
og fjölskyldur.