Morgunblaðið - 22.12.2000, Side 37

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
FÖSTUDAGUR 22. DESEMBER 2000 37
Maðurinn er
alltaf einn
Syngjandi gítar
MYNDLIST
Gal lerí Gangur,
Rekagranda 8
HÖGGMYNDGUÐRÚN
VERA HJARTARDÓTTIR
Til 15. janúar. Opið eftir sam-
komulagi.
HÖGGMYNDIR Guðrúnar Veru
Hjartardóttur vekja óneitanlega at-
hygli, svo nálægar eru þær, raun-
verulegar og þó svo undarlega fjar-
lægar sökum smæðar. Ein slík
prýðir Gallerí Gang, þetta sérstæða
heimagallerí Helga Þorgils og konu
hans Margrétar. Hún situr stóísk og
innvirðuleg á hillu rétt við inngang-
inn í íbúðina, rétt eins og brölt þessa
heims væri það síðasta sem raskaði
ró hennar.
Það þarf varla að fara mörgum
orðum um Gallerí Gang eftir að
Listasafn Reykjavíkur hélt stóra yf-
irlitssýningu á ferli þessa sérstæða
sýningarsalar. Að vísu minnir mig að
þar hafi ekki verið mikið um þá ís-
Náttúr-
an í nátt-
úrunni
MYNDLIST
Galierí Reykjavík
MÁLVERK
SIGURÐUR ATLI
Til 31. desember. Opið virka daga
frá kl. 13-18; laugardaga 13-17 og
sunnudaga frá kl. 14-17.
SIGURÐUR Atli sýnir 25 verk í
sýningarsal Gallerís Reykjavíkur.
Yfír myndum hans, sem flestar eru
náttúrulýsingar, býr sérkennilegur
drungi sem sennilega vitnar um
dulúð og þörfina fyrir það að leita
á vit þess sem býr í þokunni.
Reyndar er Gallerí Reykjavík búið
að marka sér slíka myndlist sem
sérsvið án þess að það sé endilega
gert með ákveðinni vitund.
Sú rómantíska náttúra sem nær-
ist á náttúrunni nær ljósaskiptun-
um á sér langa hefð. Claude, sem
kenndur var við Lótringen, nýtti
KVIKMYNDIR
Háskólabfó
whipped ★★
Leiksljórn og handrit: Peter M.
Cohen. Aðalhlutverk: Amanda
Peet, Brian Van Holt, Judah
Domke, Zorie Barber og Jonathan
Abrahams. Destination Films 1900.
ÞRÍR ungir menn halda sig guðs-
gjöf til kvenna, og stæra sig í sí-
fellu af uppáferðum sínum hvor við
annan þegar þeir hittast á sunnu-
dögum í matarvagninum, og tala
þá heldur fjálglega. Eitthvað slett-
ist upp á vinskapinn þegar þeir
komast að því að þeir hafa allir
fallið fyrir sömu konunni.
Hér er á ferðinni háðsádeila á
stærilæti ungkarla þegar að kyn-
ferðislegum afrekum kemur. Einn-
ig er ýjað að því að kvenmenn á
sama aldursreki séu lítið skárri og
er það skemmtileg tilbreyting.
„Allir ríða öllum, það er eðli dýrs-
ins,“ segir Mia draumadís í upp-
hafi myndar.
lensku listamenn sem sýnt hafa á
Gangi, ef þar var þá nokkur. Þeir eru
þó ófáir Islendingarnir sem Gallerí
Gangur hefm- kynnt á þeim tuttugu
árum sem það hefur verið rekið.
Og nú er það Guðrún Vera, sem
fer sér að engu óðslega en er þó í
hópi þeirra eftirtektarverðu lista-
manna sem hafa breytt íslensku list-
landslagi á undanfornum árum. Þeg-
ar sá gállinn er á henni sem fram
kemur á gangi Rekagranda 8 er hún
ekki á ólíkum slóðum og spænski
myndhöggvarinn Juan Munos. Mað-
urinn er sýndur sem lítil og brothætt
vera, einn og yfirgefinn í sínum stóra
og oft hættulega heimi. Þar má hann
hafa sig allan við til að vera hann
sjálfur og varðveita sinn innri frið.
Svo merkilega vill til að smæð og
varnarleysi vaxkarlanna hennar
Guðrúnar Veru gæðir þá um leið
þeirri innri reisn og æðruleysi sem
yfir þeim hvílir. Þeir eru af öðrum
heimi um leið og þeir fá okkur til að
velta fyrir okkur tilverunni hér og
nú. Haganleg útfærsla hennar á
stellingu, höndum og andlitsfalli ber
vott um ríkulegt innsæi og óvenju-
sér síðaftanstemmninguna í Kamp-
aníuhéraði á Suður-Ítalíu til þess
að draga upp mynd af horfnum
heimi sem einungis var til sem fög-
ur geymd í frumspekilegum
fylgsnum huga hans. Saknaðar-
kenndur heimur hans hitti þó fyrir
ótölulegan fjölda annarra huga
sem fundu á sér hvað hann var að
fara.
Sigurður Atli virðist vera á
þessu gamla gullaldarróli án þess
að hægt sé að segja að tækni hans
sé hálfdrættingur á við lipurð
Claude. En það er nú samt gott og
blessað. Öllu verra er að listamað-
urinn fylgir ekki eftir því besta
Hugmyndin að myndinni er í
grunninn ágæt, hvernig hún er út-
hugsuð, en því miður er hún ekki
nógu hugvitlega framkvæmd, og
myndin virkar því bæði bjánaleg
og brokkgeng. Mörg atriði eru
bráðfyndin, önnur jafn groddaleg.
Myndin dettur alveg niður á köfl-
um, enda er hún full endurtekn-
ingasöm.
Ef Amanda Peet er draumakona
karlmanna, finnst mér ekki mikið
til þeirra koma lengur. Ef horft er
fram hjá laglegu andliti þá hefur
hún ekkert við sig. Algjörlega
óheillandi og eiginlega óaðlaðandi,
og það má ekki skrifa á karakter-
inn sem hún leikur, því hún getur
ekki leikið. Reyndar er leikarahóp-
urinn allur frekar slappur, og þar
má kannski kenna um reynsluleysi
leikstjórans, en leikararnir eru
reyndar líka reynslulitlir.
Karlleikararnir eru þó býsna
skondnir og greinilega til í að gera
endalaust grín að sjálfum sér, sem
er ljósi punktur myndarinnar.
Hildur Loftsdóttir
Ljósmynd/Halldór Björn
Vaxstytta Guðrúnar Veru Hjart-
arddttur á sýningu hennar í
Gallerí Gangi.
lega tilfinningu fyrir tjáningarmögu-
leikum efniviðarins. Ahorfandinn er
ekki samur frammi fyrir höggmynd
sem þessari og þó getur hann ekki
annað en brosað. Hún er eins og
dvergvaxin spegilmynd af sjálfum
okkur og þar af leiðandi er hún svo
óendanlega tjáningarrík þótt hún
virðist með hugann við allt annað en
þann sem á hana horfir.
sem kemur undan pensli hans og
leitar þess í stað annarra og
ófrjórri fanga eins og þar sem
hann reynir að koma nakinni konu
inn á sviðið með heldur dauflegum
hagnaði.
Bestur er Sigurður Atli þegar
hann gerir sem minnst til að elta
uppi óljósar sýnir sínar en leyfir
þeim þess í stað að fara sínu fram
undan penslinum. Hann mætti
hugleiða, hvers vegna meistararnir
á fyrri hluta aldarinnar stóluðu á
hendinguna sér til happs og ósjálf-
ráða teikningu til halds og trausts?
Halldór Björn Runólfsson
Tímarit
• Norræna leikritaforlagið
Strakosch í Kaupmannahöfn
hefur gefið út rit um leiklist
á Norðurlöndunum í tilefni af
25 ára afmæli fyrirtækisins.
Leiklist hvers lands eru
gerð skil á tvennan hátt, ann-
ars vegar með grein um leik-
listarlíf í hverju landi tímabil-
ið 1975-2000 og hins vegar
með myndasyrpu úr leiksýn-
ingum frá sama tíma.
Þannig eru fimm greinar
og jafnmargar myndaseríur í
ritinu og fyrir Islands hönd
ritar Hávar Sigurjónsson
leiklistarfræðingur grein um
leikhúslíf á Islandi.
Aðrir höfundar eru Jens
Kistrup frá Danmörku, Ola
B. Johannessen frá Noregi,
Lars Ring frá Svfþjóð og
Panu Rajala frá Finnlandi.
Ritstjóri er Ebbe Mörk og
útgefandi er Nordiska
Strakosch Teaterförlaget,
Gothersgade 11, DK-1123.
Kph. netfang: nor-
diska@inet.uni2.dk
TONLIST
Geislaplötur
SPANISH GUITAR MUSIC
Isaac Albéniz: Sevilla, Granada og
Asturias úr Suite Espanola op. 47.
Cordoba úr Cantos de Espana op.
232. Zambra Granadina. Vicente
Asencio: Suite Valenciana, La Joia
og La Calma úr Collecicí íntim.
Fjögur þjóðlög frá Katalómu útsett
af Miguel Llobet: E1 testament d’A-
melia, E1 noi de la Mare, Can?ó del
Lladre og E1 Mestre. Joaquin
Turina: Ráfaga op. 53 og Fand-
anguillo op. 30, Hommage á Tár-
rega op. 69. Hljóðfæraleikur: Krist-
inn Arnason (gítar). Heildartími:
66’31. Útgefandi: AC-Classics AC
99057. Verð: kr. 2.199.
HVERNIG stendur eiginlega á
því að íslendingar eiga svo marga
góða gítarleikara? Gítarinn, sem er
jú þetta dæmigerða suðræna hljóð-
færi, er eins óíslenskt og hugsast
getur. Og enn stærri leyndardóm-
ur felst raunar í því að Islendingur
skuli geta látið þetta makalausa
hljóðfæri hljóma eins og þar sé á
ferðinni tónlistarmaður sunnan úr
Evrópu. Islendingur eins og Krist-
inn Árnason með rammíslenskt
rímnablóð í æðum.
Kristinn Árnason lauk burtfar-
arprófi úr Tónskóla Sigursveins D.
Kristinssonar en þar kenndu hon-
um Gunnar H. Jónsson og Joseph
Fung. Síðan lá leið hans til náms
erlendis. Fyrst lauk hann námi frá
Manhattan School of Music í New
York en stundaði síðar nám á Eng-
landi og Spáni þar sem hann tók
m.a. þátt í námskeiði hjá Andrés
Segovía. Hann hefur um árabil lát-
ið að sér kveða með tónleikahaldi
hér heima og víða erlendis og hef-
ur meðal annars leikið í Wigmore
Hall í London og litla salnum í
Concertgebouw í Amsterdam.
Hann hlaut menningarverðlaun
DV 1995 og diskur hans með verk-
um Fernandos Sor og Manuels
Ponce hlaut Islensku tónlistar-
verðlaunin í sínum flokki árið 1997.
Kristinn hefur nú hljóðritað sinn
fjórða einleiksdisk og sem inni-
heldur spænska gítartónlist,
þekkta og óþekkta. Með slíkan fer-
il að baki sem Kristinn er ekki að
furða að væntingarnar séu tals-
verðar og er skemmst frá því að
segja að hér má heyra afar mús-
íkalskan gítarleik, mikið tæknilegt
öryggi og skemmtilegt og fjöl-
breytt efnisval innan þess ramma
sem lagt er upp með. Áf nógu er að
taka þegar spænsk gítartónlist er
annars vegar og hún er sannarlega
misjöfn að gæðum eins og öll
mannanna verk. Hér hefur tilviljun
engan veginn ráðið ferðinni. Krist-
inn hefur sett saman efnisskrá sína
af mikilli kostgæfni og eingöngu
valið bitastæða tónlist.
Katalónsku þjóðlögin fjögur í
umritun Miguels Llobets eru í sér-
stöku uppáhaldi hjá mér. Þeir sem
kannast við frábæran flutning
Montserrats Figueras, La Capella
Reial de Catalunya og Jordis Sav-
alls á þessum yndislegu lögum
munu heldur ekki verða fyrir von-
brigðum með leik Kristins. Sér-
staklega ber að nefna fallega túlk-
un hans á lögunum E1 Testament
d’Amelia og Cancó del Lladre
(Söngur þjófsins). Hið fyrrnefnda
er dapurlegur söngur um váleg ör-
lög, ást, afbrýði og grimmd móður
sem stelur elskhuga dóttur sinnar.
Lagið á sér reyndar afar óljósan
uppruna, er jafnvel talið koma frá
Svíþjóð! Það síðarnefnda, sem
fjallar um veg unglingsins út á
braut afbrotanna, lætur mann alls
ekki í friði og er útsetning Llobets
ekki síður vel heppnuð. Hér heyr-
ist vel hvernig góður listamaður
fær hljóðfærið sitt til að syngja í
bókstaflegum skilningi. Cordoba
eftir Isaac Albéniz er að mínu mati
gullmolinn á þessari plötu. Þetta
er framúrskarandi glæsilegt verk
og hér rís flutningur Kristins hvað
hæst. Dulúðugt andrúmsloftið í
upphafi er ótrúlega magnað og hér
er það aftur þessi makalausi syngj-
andi tónn Kristins sem hrífur
mann. Hvílíkir hljómar, hvílíkir
tónar. Og ekki er hinn dansandi
seinni hluti þessa ágæta verks lak-
ari. Virtúósinn í Kristni Árnasyni
kemur einnig fram í mikilli fingra-
fimi og krafti í lögum eins og
Fandanguillo og Garrotin eftir
Joaquin Turina. En það er í hinu
gegnsæja og ljóðræna sem leikur
Kristins er óviðjafnanlegur. Vel
mætti nefna miklu fleiri atriði sem
mæla með þessari ágætu geisla-
plötu en þetta verður að nægja.
Þetta er vel unninn diskur að
öllu leyti og ástæða er til að óska
Kristni Árnasyni til hamingju með
nýja fjöður í hatt hans.
Valdemar Pálsson
Halldór Björn Runólfsson
Ljósmynd/Halldór Björn
Frá sýningu Sigurðar Atla í Gallerí Reykjavík.
Stærilæti ungkarla