Skírnir - 01.04.1907, Blaðsíða 10

106
Tómas Sæmundsson.
stafni. Er auðsætt að hann hefir ætlað sér að taka smám-
saman til rækilegrar íhugunar hvert þeirra aðalmálefna
sem hann gat að eins drepið á í eftirmælunum. í 5.
árg. Fjölnis, sem hann ritaði einn, að kvæðum undan-
skildum, er ágæt grein »um fólksfjölgunina á íslandi«, og
-er hún gott dæmi þess hve röksamlega hann ritar og
hve hann hefir þaulhugsað alt sem lýtur að ræktun jarð-
arinnar hér á landi. önnur grein að sínu leyti eins góð
er þar »um bókmentirnar íslenzku«. í »Búnaðarrit Suð-
uramtsins húss og bústjórnarfélags« 1839 ritar hann fyrir-
taks vel samda grein »um bygging jarða, meðferð og út-
tektir«, og þegar hann er lagstur í veiki þeirri sem dró
hann til bana, ritar hann í rúmi sínu sitjandi upp við
kodda »þrjár ritgjörðir«, hverja annari snjallari, eina
»um hina íslenzku kaupverzlun«, aðra »um alþing« og
þriðju »um hugvekju herra Johnsens«. Var hún svar
gegn því sem assessor J. Johnsen hafði ritað gegn grein
Tómasar »um byggingu jarða o. s. frv.«. Ágreiningurinn
var um þjóðjarðasöluna, sem Tómas var andvígur. Er
þetta svar Tómasar ekki sízt merkilegt fyrir þá sök, að
hann fer þar út í skuldaskifti íslands og Danmerkur, sem
Jón Sigurðsson tók síðar til svo rækilegrar meðferðar.
Um grein sína segir Tómas í einu bréfi sínu, að Danir hafi
aldrei fengið annað eins að heyra á prenti af íslendingi.
í ritgjörð sinni 'um alþing hélt Tómas Sæmundsson
því fram, að hentast væri að sníða það sem mest að
fornum hætti, og um fram alt vildi hann og aðrir Fjöln-
ismenn að það yrði haldið á Þingvelli. Og þó allir verði
nú að játa að Jón Sigurðsson sá lengra fram, er hann
vildi hafa alþing i Reykjavík, þá er hitt víst, að þar
hlaut það að verða eingöngu þ j ó ð f u 111 r ú a fundur og
gat aldrei framar orðið það sem það jafnframt var til
forna: almennur þjóðfundur Islendinga, »ti 1 að lífga
upp andann og efla samheldi meðal
landsmanna«. Og eflaust er það ekki sízt þessi hlið
málsins, sem fyrir Jónasi Hallgrímssyni vakir, þegar