Skírnir - 01.04.1907, Blaðsíða 6

102
Tómas Sæmundsson.
þjóðernisháttum, kirkjusiðum, munkareglum, klausturlífi,
sjúkrahúsum, baðstöðum, verksiniðjum og ýmsum atvinnu-
brögðum o. tl. c. fl., auk þess sem hann gefur víða bend-
ingar sögulegs efnis og lýsir eðlisháttum og útliti landanna,
sem hann fer um, og svo auðvitað öllu því sem að sjálfri
ferðinni lýtur. Getur ferðasögubrotið sem prentað er hér
á eftir verið sýnishorn þess hvernig hann ritar um sum
þessi efni.
Tilgangur hans er auðsær. Hann er að búa sig und-
ir að starfa að gagni ættjarðar sinnar, og hann sér að
það sem til þess þarf er að læra af þeim þjóðunum sem
lengst eru komnar í menningu. Hann ætlar að færa út
sjóndeildarhring alþýðunnar, sýna henni hve langt aðrar
þjóðir eru komnar og vekja hana þannig til umhugsunar
um það hvar hún stendur og hvers hún þarfnast. Kem-
ur þetta fagurlega fram í niðurlagsorðum ferðasögunnar,
sem jafnframt sýna að hann hefir ekki, eins og sumir
lítilsigldir menn, fengið þá ofbirtu í augun að honum
fyndist eftir á »alt ömurlegt útnorður í haf«.
»Eg fann hjá sjálfum mór, að mór á ferðinni varð með degi
hverjum kærara og tnerkilegra mitt föðurland ; eg gat þegar á leið
í París varla sofið fynr umhugsuuiuui utn það — — — En ekki
síður en mig langaði heim, girntist eg jafnframt að koma í föður-
landi mínu nokkru þvt' til vegar, sem eg hafði séð í hinum siðuðu
löndum og eg þóttist sannfærður um, að líka gæti þrifist á Islandi«.
»Island tapar aldrei gildi sínu hjá manni sem það þekkir
rótt, þó hann svo færi um allan heim. Hann kemur ánægðari
aftur en hann var áður hann fór, þó honum sýnist miklu fleira
þurfa að umbæta en áður, fleira aðfinningarvert. margt þurfa þar
að innleiðast, sem hann sá annarstaðar; eg get þvf eigi betur end-
að bók mína, sem svo skorinort hefir dæmt aðrar þjóðir, en láta í
Ijósi þanka mína um Island, bera það saman við önnur lönd og
mentun vora við annara þjóða mentun, svo menn viti hvað mér
s/nist okkur hglzt megi til gildis og ógjldis telja og hver eru hin
sjálfráðu og ósjálfráðu rök til hvorstveggja«.
A þessum orðum endar handritið, og er það mikill
skaði, að höf. heflr ekki auðnast að semja þennan saman-