Skírnir - 01.04.1907, Blaðsíða 17

Tómas Sæmundsson. 113
mær eða fjær því marki sem hann hefir sett sér. Hann
hefir ótal verkefni fyrir augum, biður félaga sína að rita
greinar um sum þeirra, bendir þeim á heimildarrit, greinar
til að þýða o. s. frv., og sjálfur lofar hann að leggja sinn
:skerf til, og i raun og veru var hann sá þeirra félaga,
sem ekki lét standa upp á sig. Og þó á hann stöðugt að
berjast við heilsuleysi og annriki. Átakanlegt er það hve
litið álit hann hefir á framkvæmdum sínum og honum
finst hann koma litlu í verk. Hann skrifar Konráði 20.
febr. 1836:
»Anna5 var það, sem eg uni ver og þú munt gefa meiri sök
á: að eg ætla að eyða svoua lífinu, gagnslaus og ónytur mér sjálf-
■um, vinum mínum og föðurlandinu. Reynslan hefir kent mér margt
síðan eg kom til Islands aftur, sem eg ekki gat getið nærri áður,
■og svo mun flestum reynast. Þokuandarnir gera mann daufan ög
þó helzt latan og kærulausan. Verra er þó, að búsyslið, sem næst-
um allir neyðast til að hafa til þess að geta komist af, dregur
svo mikið frá tímanum og eykur manni þvílíkt óyndi oft með því
:sem ekkert er í varið, og beztu augnablikin tapast algjörlega.
Embættisstörfin taka ærinn tíma, og eg þoli ekki að skrifa meira
(bara að lengdinni til) í svo sem tvo daga eu sem svarar einni
prédikun. Eg liefi orðið að taka pilta til að hjálpa upp á inntekt-
irnar, svo eg gæti komist af, og þá ef til vill kvittað nokkuð af
þeim miklu skuldum, sem eg enn er j, — og svona gengur alt
■lífið til að hafa af fyrir sjálfum mér og raunar engum til gagns,
svo eg veit ei hvenær eg fæ lokið þeirri miklu skuld, sem mér
finst eg standa í við föðurlandið, eður hve nær eg kemst til að
leggja hendur á það, sem eg eiginlega hafði ætlað alt lífið til að
.koma í verk«.
Litlu síðar í bréfinu segir hann:
»Líka hefi eg enn fast plan að ganga eftir í öllu, sem eg held
reiknað sé upp á Island, en af því það er í sumu b/sna afbrugðið vit-
leysunni, sem hér viðgengst, fæ eg marga mótstöðumenn, sem ekki
kunna nvjungunum og fara þó fækkandi, því Islendingar okkar eru
þó skynsamir og taka sönsum«.
En það er hin mesta furða hve miklu hann fær
afkastað i ritstörfum, og þegar honum þykja félagar sínir
8