Skírnir - 01.04.1907, Blaðsíða 2

98
Tóinas Sæiuundsson.
En alt af lifh’ þó með þjóðunum einhver ósjálfráð>
virðing fyrir almanakinu, og þegar ein eða tvær eða þrjár
aldirnar eru liðnar frá fæðingu eða dauða einhvers mikil-
mennis, verður mönnunum löngum staldrað við; þeir líta
þá aftur, horfa og hlusta, til þess að athuga hve stór hinn
framliðni sýnist, þegar aldabilið er komið á milli, eða hve
skýrt rödd hans heyrist um firnindi tímans. 0g þá verð-
ur það stundum, að þeir sem vér hugðum löngu komna 1
hvarf standa sem mitt á meðal vor, að rödd þeirra liflr
eins skær í dag og fyrir hundrað árum, að tímalengdin
heflr engu áorkað. Og að vísu er þetta einkamark þess
sem satt er, gott eða fagurt: Það fyrnist ekki, sjónar-
liornið breytist (skki með fjarlægðinni. Mikill maður er
sá sem lifir þótt hann deyi, en að lifa er að starfa, vera
ævarandi afl í lífshræringum kynslóðanna.
Reyndar verður tiltölulega lítið at' þeim áhrifum, sem
mennirnir hafa á líf annara í bráð og lengd, í’akið í æsar
út, því að hvorttveggja er, að þau kvíslast á óteljandi
vegu, og hins vegai’ eru störf hvers manns að meira eður
minna leyti nátvinnuð samtíðinni, miðuð við líðandi stund
og þau málefnin sem þá eru efst á baugi; en mörg þeirra
eiga sér stuttan aldur, breytast, víkja fyrir öðrum nýjum,
og gleymast þegar stundir líða öllum nema þeim sem gát
hafa á gangi sögunnar, til að skýra samband nútíðar og
fortíðar. Þeir sem létu sig mestu skifta málefni samtíðar
sinnar og á óteljandi vegu tóku þátt í lífi þjóðar sinnar
og lögðu grundvöll undir störf komandi kynslóða, njóta
því stundum vart eins mikillar ástar og aðdáunar eftir-
komendanna og þeir eiga skilið. Það verður erfiðara að
greina verk þeirra frá verkum annara, heldur en þegar
ræða er um þá menn sem lielgað hafa alla krafta sína
einu starfi, einni sérstakri íþrótt eða vísindagrein. En
hjá fámennri þjóð og fákunnandi eru oft fjölhæfustu menn-
irnir einmitt þörfustu mennirnir, þeir sem höfðu lifandi
ást á ö 11 u m málefnum þjóðar sinnar og vörðu kröftum
sínum til að hrinda því áfram sem hendinni var næst.
Þeir hafa int af hendi það handtakið sem mest á reið í ?