Skírnir - 01.08.1914, Blaðsíða 54

278
íhald og framsókn.
þreytist og hörfar loks undan. íhaldið stendur föstum
fótum, eins og hamraveggur, varið óteljandi launvígjum,
tálgröfum og seinunnum vígstöðvum. Og í áhlaupinu hefir
lítið áunnist við æfistörf hvers manns, varla nema steinn
hruninn úr veggnum, þar sem brotið skyldi skarð. Eftir
storminn snýr áhlaupsmaðurinn heim i herbúðirnar, breytt-
ur maður, eldri, þreyttari, fjörminni, reyndari, með ósig-
urinn i huganum og hálfur snúinn á band óvinanna. En
liflð æðir áfram eins og fallandi foss, maður kemur í
rnianns stað, og dropinn holar steininn. Með þessum hætti
verður framsókn æskunnar ein hin máttugasta lyftistöng
menningarinnar. Þó hver kynslóð sé þollitil og skammlíf,
þá er mannkynið síungt, með eilífa æsku, sem alt af er
íús að ryðja nýja vegi, og finna áður óþekt lönd.
Eins og menn blása í kaun sér til hita og á heita
hluti til að kæla þá, svo getur sama orsök oft haft ólík-
ar afleiðingar. Reynsluleysi er fjötur á hjátrúarfullan
-villimann, en spori á fjörugan, mannaðan ungling. Ef
æskan þekti betur heiminn, mundi hún verða spakari, en
jafnframt gera minna gagn. Hún gerir stundum villandi
draumsýnir, eða einhvern hluta þeirra, að áþreifanlegum
veruleika. En að sama skapi, eða fremur, gerir reynsla
og þekking menn framsækna. Sá sem eykur sína. þekk-
ingu, eykur sínar raunir, segir Salomon. Þekkingin bregð-
ur ljósi yfir hlutina. Við ljós hennar sést margt mein,
sem í myrkrunum var hulið, en líka nýir vegir og ný
ráð til að bæta, og breyta til góðs. Sú breytingagirni,
sem leiðir af mentun og víðsýni er haldbetri og afkasta-
meiri nú á dögum, en fjörkippir æskunnar. Hún hefir
vaxið með reynslu mannkynsins og mun vaxa enn meir
á komandi timum. Aukin þekking er því það meðal, sem
áhrifamest er, til skynsamlegra framfara.
Einhver harðsóttasti hluti framsóknarmanna nú á dög-
um eru öreigarnir i iðnaðarlöndunum (jafnaðarmenn). Þeir
hafa sem aðrir ungir menn byrjað göngu sína í fullum
framsóknarhug, en minna breyzt með aldrinum en þeir
sem urðu hluthafar í velgengni veraldarinnar. Þeir telja