Ný félagsrit - 01.01.1853, Side 23

BREF ÖU ISLAND
23
þarf: kunnáttuna, efnin og frjálsræ&ií), og vil eg nú sýna
þér þetta meö dæmum.
þar sem eg segi, aí) okkur vanti kunnáttu til að
nota efni landsins einsog vera bæri, þá mun þetta
heldur þykja orbum áukib nú, þegar yfir 50 úngir menn,
eru aö nema hin „hærri eba æhri vísindi" í skólanum;
en hvernig sem því er nú varib, þá eru hin þarflegu eba
verklegu vísindi ennþá óþekkt á landi voru. þaí) er ekki
von á því, sagbi Fribrik mikli Prússa konúngur um
Kristján konúng hinn sjötta í Danmörku, „ab þessir
miklu menn, sem iier á jarbríki ætla sér a& leggja him-
naríki undir sig, muni skipta sér mikiu af hinni jarhnesku
mold“, og svo má segja um þessa „æhri-rpentunar-
menn“ hjá oss, því þeir eru helzt of stórlátir til ab leggja
sig ni&ur vib hina „óæbri“ mentun og lærdóm.
, þó ísland bæri gull og gersemar í skauti sínu, þá
mundi þab, einsog nú er ástatt, ab litlu haldi koma, þar
sem landib er öldúngis penfnga laust ab kalla má, svo
ab engu veröur til leibar komií) fyrir peníngaleysinu.
þab koma nú á ári hverju vart svo miklir peníngar inn
í landib, aö þab nemi ríkisdal á mann, og getur hver
einn lifandi mabur séb, ab meb slíku verbur engu til
leibar komib. þab er heldur ekki aö hugsa til þess, ab
ríkismenn í iibrum löndum vilji hætta peníngum sínum
inn í þab land, hvar einokunarverzlanin ríkir ennþá í
öllum blóma sínum og gjörir hverjum þeim, sem ein-
hverju vill áfram koma, örbugleika á alla bóga.
Eins og nú á stendur hjá oss, og ámeöan verzlanin
ekki veröur laus, þá get eg ekki séö ab fslendíngar hafi
fyrir neinu ab vinna, eba geti komib nokkru áfram meb
vinnu sinni, nema ab eins því, ab halda vib þessu vesæla
lífi, er þeir nú lifa, og bera sig aö deyja ekki útaf í