Gangleri - 01.01.1870, Blaðsíða 31

31
arverks vjelarinnar, þá dregur núningur úr vinnumagn-
inu, en vjer megum ekki gleyma því, að við núninginn
myndast hiti sem á öðrum stað í heiminum jafngildir
vissu tilteknu vinnumagni. Nú með því að menn geta
breytt hita í vinnumagn, þá má og mæla hitann í „pund-
íetum* eins og vinnumagnið; til a. m. sá hiti, sem næg-
ir til að heita 1 pd. aí vatni uin 1° á 100° (o: Cels-
iusar) mæli, jafngildir vinnumagni sem lyptir 1 pd. um
1350 fet, þ. e. 1350 „pundfeta* nfli, þessi tala (o: 1350)
táknar hið svonefnda „afigildi hita“ (Varmens mekaniske
Æquivalent), en það Intamagn, sem til þess þarf, kalla
menn „hitaeining“. Til þess að hita 1 pd. vatns frá 0°
til 100° C., cða suðu hita, þarf epfir þessu 100 hita-
einingar, og jafngildir það því afli er mundi lypta 1 pd.
um 135,000 fet, eða 5g mílu frá yíirborði jarðar.
Vjer töluðum áður um að það væri hitinn, sem í
gufuvjelunum væri breytt í hrcifingarafl ; en hitinn er þú
ekki þar hið upprunalega, heldur er það s a m e i n i n g
efnanna, sein gjörir hitann ; þegar kolin brenna, þá
er það í rauninni ekki annað, enn að kolaefnið samein-
ast „lllti“ úr andrúmsloptinu, og við þessa sameiningu
myndast hiti, eins og við hverja aðra efnasameiningu.
I’egar 1 pd. af hreinu kolefni saineinast „IIti“, eða með
öðrum orðum, brennur, þá myndast 8080 „hitaeiningar“,
en þar eð hver „hitaeining* jafngildir 1350 „pundfeta“ afli,
þá flýtur þar af að þessar 8080 „hitaeininear“ jafngilda
afli, er mundi nægja til að lypta 10 fjórðungumdj mílu
upp. En hinar beztu gufuvjelar incgna að cins að breyta
^ hitans í hreifingarafl, § rjúka burtu,
íetta samband milli náttúrukraptanna sem vjer stutt-
lega höíuin viljað sýna fram á með þessum dæmum, á