Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1909, Side 1

Rannsókn
i Vestur-Skaftafellssýslu sumarið 1909.
Eftir
Brynjúlf Jónsson.
Sumarið 1909 ferðaðist eg um Vestur-Skaftafellssýslu til forn-
menjarannsókna með ráði Fornleifafélagsins. Þar hafði eg áður
ferðast fyrir 15 árum. En þá vissi eg ekki af öllum þeim stöðum,
sem eg hefi síðan fengið vitneskju um og álitið þörf á að skoða.
Það gjörði eg nú, sem hér skal sagt.
I. Seglbúðir.
Eins og kunnugt er, liggur bygð sú er Landbrot heitir fyrir
ofan Meðallandið og upp með Skaftá. Þar er alstaðar fornt hraun
undir jarðvegi. Standa bæirnir í brún þess, er lengst af liggur
gagnvart Síðunni ofan með Skaftá, en beygist síðan suður og vestur
á við. Þá liggur hraunbrúnin ekki lengur með Skaftá, heldur er
þar láglendi neðan undir henni. Er það myndað af sandi, sem nú
er grasgróinn. Er það land mýrlendi, þvi sandurinn er þar víðast
rakur. Þó þornar það smámsaman, því árlega berst yfir það meiri
eða minni sandur.
Þar, sem Landbrots hraunjaðarinn gengur einna lengst til suðurs,
stendur á honum bær sá, er heitir Seglbúðir. Um það nafn hafa þó
verið nokkur tvímæli: segja munnmæli, að upprunamynd þess sé
»Siglubúðir«. í gömlum máldögum hefi eg séð það haft »Selbúðir«.
En af því þar eru svo mörg bæjanöfn ýmislega afbökuð: rituð eftir
ónákvæmum framburði, þá er ekkert á því að byggja. Hin venju-
lega mynd nafnsins er »Seglbúðir«. Munnmæli segja, að tildrög til
þess séu þau, að fyrst eftir landnám hafi sjór legið þar fast upp að
hraunjaðrinum, þangað verið siglt hafskipum og verzlað þar. Hafi
þar verið gjörvar búðatóftir og yfir þær tjaldað seglum meðan kaup-
stefna stóð yfir. Þessi munnmæli heyrði eg fyrir löngu, en lagði