Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1961, Blaðsíða 41

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1961, Blaðsíða 41
BÆR 1 GJÁSKÓGUM 1 ÞJÓRSÁRDAL 45 outstanding of ali excavated farms in Þjórsárdalur is the farm Stöng, ex- cavated bj' Roussell in 1939, certainly the most excellently preserved mediaeval farm house so far known in Iceland. The farm was found to have been buried under a tiiick layer of wliite volcanic asli from some major eruption of Hekla. The asli (tephra) had filled the houses so that the walls were prevented from crumbling and stood in almost full height when the excavation took place. There could be no doubt tliat the farms in Þjórsárdalur had been devastated by the effects of the eruption which had produced tliis white puinice. Tlie dating of tliat eruption therefore, must be of a very great importance for the dating of Stöng, as well as other Þjórsárdalur farms. In connection with the excavations in 1939 Thorarinsson took up the task of correlating the annalistic records of Hekla eruptions and tlie ash layers, thus founding thc socalled tephroclironology. He came to the con- clusion tliat the white pumice wliich devastaled tlie Þjórsárdalur farms, was produced by Ilekla during a great eruption in 1300 A.D. Further excavations, liowever, were called for in Þjórsárdalur, not least because serious doulit was thrown upon Thorarinsson’s dating of the aban- donment of the settlement in Þjórsárdalur, mainly by Ó. Lárusson and J. Steffenscn who botli found it most likely that thc valley was abandoned already in tbe llth century, i. e. before tlie first eruption of Hekla in liistorical time. As a result of a continued tephrochronological researcb in connection witli the Hekla eruption 1947/48 Thorarinsson himself had coine to the conclusion that from volcanological point of view llekla was much more likely to liave produced wliite pumice in her first historical eruption, in 1104 A.D. than in the 1300-eruption. The main objection was that it proved vcry difficult to identify any other ash layer as being from the 1300-eruption. If the white layer was from 1104, wliere was the one froin 1300? An excavation carried out in 1949 and 1952 in collaboration witli Tliorarinsson and dealt with in this paper contributed mucli to solve the problem and overthrow the dating of the white pumice to 1300 A.D. and fixing it to 1104 A.D., a matter of the greatest consequence for the arcliaeology of the valley. The recently excavated farin is situated some 2 km nortlieast of Stöng in a locality called Gjáskógar, on the eastern slopes of the hill Stangarfjall. The farm was a veritable mountain farm, lying soine 300 m above sea level whicli is a 100 in higher than the neighbouring Stöng as well as any modern farm in Southern Iceland. Tlie ruins were well preserved, if not so well as Stöng, and tlie excavation yielded a very elear picture of the lay-out, the farm- houses proper, the byre and the fence of the homefield. The farm was of exactly the same main type as Stöng, only smaller and poorer, consisting of four liouses, a hall (skáli) with the entrance, a fireplace in the centre of the floor and probably sleeping-bunks along both walls, a living-room (stofa) with sitting-benches and a hearth, a dairg (búr) with an impression of a large vessel which had been sunk into the floor, and a lavatonj with a groove running along one wall and opening out at the farther end. In
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.