Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1961, Blaðsíða 62

66
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
unni. Þar segir meðal annars í vísitazíu, dags. 20. sept. 1677: Kirkja
og kór með 5 stafgólfum til samans, hvorutveggja alþiljað í rjáfri,
síðum báðum og bak og fyrir.-------------Loft afþiljað með dyra-
umbúnaði yfir fremsta stafgólfi í kirkjunni“.12) Ekki er Ijóst, hvar
dyrnar hafa verið á loftinu. Verður helzt að ætla að þær hafi verið
á austurþili og við þær hafi þá verið notaður laus stigi. Hvergi ann-
ars staðar kemur fram að kirkjan hefur verið alþiljuð í rjáfri.
1 vísitazíubók Jóns biskups Vídalíns segir (30. sept. 1706) : „Kirkj-
an í sjálfri sér í fjórum stafgólfum, höggsperra ein í kór á stöfum,
hurð á járnum skrálaus, en ábúandinn lofar að tilleggja henni skrá
með hentugleikum. Loft í fremsta stafgólfi. Húsið er stæðilegt að
veggjum og viðum, alþiljað utar í gegn með fóðruðum bekkjum
umhverfis, tafla er ein yfir altari lakkeruð“.13)
í vísitazíubók Jóns biskups Árnasonar 11. maí 1727 segir: „Kirkj-
an sjálf er í 5 stafgólfum-------með hurð á járnum, skrá og lykli,
sem ábúandinn hefur tillagt eftir sínu loforði.-------Spjald með
gylltri rós yfir altari“, Og 28. maí 1734: „Hún (kirkjan) er að ásig-
komulagi mótlíka og síðast var skrifað, nema ein standfjöl er fallin
úr greypingunni í fremsta stafgólfi karlmannamegin og gaflvegg-
urinn er tekinn til að verða hrörlegur, einkum fyrir ofan bita.“14)
Seinustu vísitazíur Núpsstaðarkirkju eru frá hendi Finns biskups
Jónssonar árin 1755 og 1763,. en með því að hin fyrri er fyllri, verður
hér skrifuð vísitazíuskýrslan frá 22. sept. 1755:
„Anno ut supra (1755) ds. 22. september visiteruð kirkjan að
Núpsstað. Hún á tvo hluti í heimalandi, en öll jörðin er leigð frá
Skálholtsstað fyrir 1 hundraðs landskuld til stólsins, en presturinn
uppber árlega 80 álnir nú sem fyrr og sérdeilis sjá má af visitazíu
mag. Jóns Árnasonar af llta maí 1727. Jörðinni fylgja nú alls 7 kú-
gildi, hver ábúandinn Jón Bjarnason segir standi í sínum vörzlum.
Kirkjan á 9 hundruð í fjöru, eftir því sem biskuparnir Vídalín í sinni
vísitasíu 1706 og Jón Árnason 1727 skrifað hafa, fyrir hverjum báð-
um ábúendurnir játað hafa, að þeir hafi nefnt takmark átölulaust
brúkað. Landamerki staðarins og Rauðabergs tjást að vera þessi: í
Krossá að utan; en að austan deili jöklar, og svo segjast ábúendur
brúkað hafa, nema það sem Skaftfellingar hafa stundum rekið
þangað naut. Kirkjan sjálf er í 5 stafgólfum, alþiljuð utar í gegn
með hálffóðruðum bekkjum umhverfis, þiljuð bak og fyrir, með
hurð á járnum, skrá og lykli. Loft er uppí fremsta stafgólfi. Milli
kórs og kirkju er hálfþil að norðanverðu, þar fram af er kvensæti