Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1961, Blaðsíða 55

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1961, Blaðsíða 55
SUMTAG OG SUMTAGSSNÆLDA 59 kofanum. Á þessu gekk, þar til nóg var komið á teininn, þá var smokkað fram af honum. Þar var kominn allvænn hnykill. Þá var byrjað á nýjan leik og svo koll af kolli. Ég æfðist brátt í þessu. Ekki hef ég síðan séð þá sveif eða aðra henni líka, en hún hefur fengið verkefni á Steinsmýri, því þar voru meljarðir". Álftaver er næsta byggð fyrir vestan Meðalland, og deilir Kúða- fljótþar löndum. Mér varð að ráði að leita þaðan fregna af sumtags- vinnu, og óvæntur fróðleikur kom í leitirnar. Hannes Hjartarson bóndi á Herjólfsstöðum í Álftaveri þekkir vel til allra vinnubragða við meltekju, svo sem muna má frá kvikmynd Skaftfellingafélags- ins í Reykjavík: „1 jöklanna skjóli“. Hannes brást vel við bón minni um lýsingu á sumtagsvinnu. Fer hún hér á eftir skv. sendibréfi dags. 23. jan. 1961. „Þetta áhald, sem þú varst að tala um, var hér kallað sumtaks- spýta eða sumtaksteinn3) og var notuð til þess að vinna saumgarn úr sumtagi, til þess að sauma með meljur og dýnur, þ. e. reiðinga, og einnig notað, ef búin voru til reipi eða gjarðir úr sumtagi. Sum- tagið var vandlega greitt og þar næst búinn til úr því — maður gæti sagt — lopi, nákvæmlega eins og ullarlopi er nú. Sá, sem að því vann, hélt því áfram, þar til komin var talsverð hrúga á gólfið, og þegar nóg þótti komið af því, var spýtan tekin og byrjað að snúa upp á. Endinn á lopanum var festur um mjórri enda spýtunnar og spýtunni snúið með hægri hendi, en sumtaginu haldið með vinstri hendi. Á meðan spýtunni er snúið, er sumtagið látið fara fyrir enda spýtunn- ar, þannig, að snúningurinn komi á bandið, en bandið vef jist ekki upp á spýtuna. Þessu er haldið áfram, þar til nóg er snúið á bandið. Þá er það vafið upp á spýtuna og svo byrjað með næstu færu og áfram koll af kolli, þar til komið er hæfilega mikið á spýtuna. Þá er spýt- unni kippt úr rúllunni en rúllan látin óhreyfð að öðru. Sumtagið varð að spinna heldur fínt og jafnt, því það var haft tvöfalt í saumgarn í meljur. Það var samþættað og snúið á það með sömu aðferð og að framan greinir. Til þess að sauma meljur var höfð sérstök þar til gerð nál, kölluð meljunál, hefur hún verið hér tií fram að þessu, og er mjög auðvelt að smíða hana. Ég læt fylgja svolítið riss af spýtunni og eins af spýtu með sumtagsrúllu til frek- ari skýringar". Lýsing Hannesar á sumtagsspuna kom mér að sönnu ekki með 3) Sumtaksteinn var áþekkur hala á hrosshárssnældu að stærð og lögun.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.