Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1968, Blaðsíða 45

ÁLNIR OG KVARÐAR
49
fremsta kvartil er að 1. 15,5 sm, það í miðið 15,9 sm og það þriðja 15,8 sm, er þá
efsta kvartilið óheilt. Því hefir verið skipt í hálfkvartil með 3 nöglum og er það
neðra að 1. 7,9 sm, enn hefir efsta bili verið skipt i tvennt með 2 nöglum, og er
neðra bilið, sem hefir verið 1/16 úr alin, 3,7 sm langt. Trúlegt er að þessu bili hafi
enn verið skipt í tvennt með einum nagla, en þess sjást nú ekki merki, en fullyrða
má, að á þessum kvarða hafa ekki verið markaðir þumlungar sem vaeru 1/24 úr
alin. Hafi efsti 16. hlutinn verið jafnlangur þeim, sem enn er heill eða 3,7 sm hefir
öll þessi alin verið 62,5 sm, en hafi bæði fetin verið jafnlöng. hefir hún verið 31,4x2=
62,8 sm. Þorvaldur Jónsson præp. hon. frá ísafirði gaf kvarðann og sagði hann
vera eftir Jón skáld Mýrdal.
Þjms. 19/9 ’68. Kvarði úr furu, 1. 72,9 sm sljóferstrendur, mjókkar jafnt til ann-
ars endans, br. 2,3 sm og þ. 1,8 sm aftast, en br. 1,4 sm og þ. 1,2 sm fremst. Á gildari
enda er telgt handfang með því að tekinn er spónn úr neðri hlið, en úr efri hlið er
sneitt aftast og tekinn stallur fremst svo fram kemur bjúgur endi líkur handfangi
á göngustaf, en í framhaldi kvarðans. Lengd handfangs er 10,2 sm. Á eina hlið
kvarðans er mörkuð alin, frá handfangsstallinum fram á enda, 1. 62,6 sm. Henni er
fyrst skipt í fet, með krossi, 1. 31,3 sm. Fremra feti er skipt með 2 þríhyrningum,
sem stinga oddum saman, í 2 jafnlöng kvartil, 1. 15.65 sm. Aftara feti er skipt með
Þverstriki í 2 kvartil, 1. 15,5 sm og 15,8 sm. Aftara feti er fyrst skipt með sams-
konar merkjum og fremra feti í þumlunga, 1. 2,50 sm — 2,65 sm, og þeim í hálf-
þumlunga með einföldum þríhyrningum, 1. 1,19 sm — 1,38 sm. Frá Ástu Málfríði
Bjarnadóttur, en líklega hefir faðir hennar, Bjarni Kolbeinsson frá Stóra-Hálsi i
Grafningi, smíðað hann. Bjarni er fæddur 1864.
Þjms. Ásbúð I. Kvarði úr ljósri eik, sívalur, renndur, 1. 77,7 sm alls. Handfangið
er tálgað flatt á eina hlið og þar á er brennimerkt efst kóróna (ógreinilega), þá C
með 5 innan í (fangamark Kristjáns konungs 5., sbr. Þjms. 4114) og neðst ártalið
1849. Neðan á kvarðaendann er skorið stórt K, merki Kaupmannahafnar. Breidd
handfangsins er 2,1 sm, þ. 1,4 sm, þvermál kvarðans efst 1,6 sm og fremst 1,1 sm.
Á kvarðann er mörkuð dönsk alin, greind frá handfangi með 3 látúnsnöglum, 1.
62,70 sm, henni er skipt í fet og kvartil með látúnsnöglum tveimur í fetaskilum,
en einn nagli aðgreinir allar smærri einingar. Fetin eru að 1. 31,30 sm og 31,40 sm
og kvartilin 15,65 sm —15,70 sm. Efsta kvartili er skipt í hálfkvartil, 1. 7,85 sm
hvort, og efsta bili er enn tvískipt í tvo 16. hluta úr alin, 1. 3,85 sm og 3,90 sm. Venju-
legir þumlungar eru ekki markaðir á þennan kvarða. Uppruni kvarðans er ókunnur.
Þjms. Ásbúð II. Kvarði úr dökkri eik, líkur hinum ljósa næst hér á undan, en
einfaldari að gerð, sívalur, renndur, 1. 76,0 sm alls. Handfangið er sívalt, þvm. 1,5
sm, og á það þrykkt ártalið 1883. Á mótum handfangs og kvarða er telgdur flatur
blettur, vafalaust til að stöðva fingur á þegar mælt er með kvarðanum. Rétt neðan
við þennan fiöt er þrykkt á kvarðann kórónumerki og stórt C með 5 innan í (sbr.
Þjms. 4114). Þvm. kvarðans er 1,6 sm efst og 1,2 sm fremst. Kvarðanum er skipt
öldungis eins og kvarðanum hér á undan, en annar naglinn á fetamörkum er
dottinn úr. Lengd álnarinnar er 62,8 sm, 1. kvartilanna 15,65 sm — 15,75 sm, 1. hálf-
kvartila 7,85 sm og 16. hlutanna úr alin 3,85 sm og 4,00 sm. Löggiltur kvarði, upp-
runi ókunnur.
Þjms. Ásbúð III. Kvarði úr Greenheart, 1. alls 75,1 sm, ferstrendur, br. efst 2,0 sm,
fremst 1,5 sm, þ. efst 1,7 sm, fremst 1,5 sm. Handfangið er beint framhald af kvarð-
anum, en um miðbik þess eru numdir spænir úr brúnunum, svo það verður átt-
strent á kafla. Á aðra hlið kvarðans er mörkuð alin, 1. 62,9 sm, skilin frá handfang-
inu með tveimur eirnöglum. Á sama hátt er alin þessari skipt i 4 kvartil, 1. 15,80 sm
það fremsta, það næsta 15,68 sm, þar næst 15,72 sm og það efsta 15,70 sm. Enn er alin
4