Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1968, Blaðsíða 33

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1968, Blaðsíða 33
HUGLEIÐINGAR UM EDDUKVÆÐI 37 uðu, það hafa verið særingar og bænir á heiðna vísu, en það eigi skyldi ónýtt vera voru heiti, kenningar og þær völdu sagnir, er nauð- synlegar voru til að skilja þær, ,,en eigi skulu menn þessum sögnum trúa framar en skynsamlegt er“, eins og segir í formálanum. En um það „hversu kveða skal“ samkvæmt nýja stíl segir svo: „Láta fróðir tungu, sem í því landi talast, sem þá eru þeir, eigi aðeins hversu tala skal, heldur og jafnvel hversu hver stafur hljóðar,“ (bls. 159) og áfram „hefur hver sett stafina eftir þeirri tungu, sem þeir hafa talað; og þó að þeirra verk sé samanborin, þá bregður ekki þeirra annars reglu. Skal yður sýna hinn fyrsta lesturshátt, svo ritinn eftir sextán stafa stafrófi í danskri tungu, eftir því sem Þóroddur rúna- meistari og Ari prestur hinn fróði hafa sett á móti latínumanna staf- rófi, er meistari Priscianus hefur sett“ (bls. 160). Sú nýjung, sem hér er talað um, er latínustafrófið í stað rúnanna, og fæ ég ekki séð, að það megi vera til neins hagræðis við að kvéða kvæði, nema þau hafi áður verið skráð rúnum, og til þess bendir líka eindregið þessi setning úr formálanum: „til þess að skáldin mætti þá mjúkara kveða eftir nýfundinni leturlist“ (bls. 160). Hafi kvæðin aðeins verið til í munnlegri geymd þá skipti leturlistin engu máli við framsögn þeirra. Það er einnig skiljanlegt, að það hafi verið einkanlega klerkarnir, sem vildu losna við rúnirnar, því þær voru staf ir Óðins og fylgdi þeim töframáttur, sem með latínuletrinu færðist yfir á latínuna, auk þess sem rúnastafrófið var mun ófullkomnara en það latneska. Eitt af því, er þeir, sem telja að ekkert að gagni hafi verið skráð hér á landi á undan Hafliðaskrá, leggja talsvert upp úr sem röksemd fyrir skoðun sinni, er frásögn Ara fróða af þessum atburði. En hún hljóðar svo: „Hið fyrsta sumar, er Bergþór sagði lög upp, var ný- mæli það gert, að lög vor skyldi skrifa á bók að Hafliða Mássonar um veturinn eftir áð sögu og umráði þeirra Bergþórs og annarra spakra manna, þeirra er til þess voru teknir. Skvldi þeir gera nýmæli þau öll í lögum, er þeim litist þau betri en hin fornu lög. Skyldu þau segja upp hið næsta sumar eftir í lögréttu og þau öll halda, er hinn meiri hlutur manna mælti þá eigi gegn. En það varð að framfara, að þá var skrifaður Vígslóði og margt annað í lögum og sagt upp í lögréttu af kennimönnum um sumarið eftir“ (Islendingabók, útg. Finnur Jóns- son, 1930, bls. 37). Um þetta segir Jón Jóhannesson: „Bergþór lög- sögumaður hefur sennilega hvorki kunnað að lesa né skrifa, úr því að hann sagði ekki upp hin nýskráðu lög í lögréttu“ (íslendinga saga, bls. 110). Og Finnur Jónsson gerir í útgáfu sinni af íslendingabók eftirfarandi athugasemd við ofangreindan kafla úr lienni: „sagt upp“
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.