Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1984, Page 40

44
ÁRBÓK FOUNLEIFAFÉLAGSINS
Jon Larsen tók sér far með fyrsta skipi til íslands og kom þangað um
miðjan júlí. Einnig hann fékk vist í tugthúsinu. Hinn 31. júlí greinir
Levetzow frá því að Jon Larsen hafi unnið við steinsmíðina í 12 daga
og að hann hafi reynst „forkunnar leikjnn og röskur steinsmiður". í
leitirnar höfðu komið tveir íslendingar sem vildu nema steinsmíði og
stiftamtmaður er því svo bjartsýnn að hann býst við því að í maímánuði
1789 verði steinsmíðin svo langt konrin að hægt verði að byrja á hinni
ciginlcgu byggingu hússins. Sú von hans brást nú rcyndar. Að því er
best verður séð af nákvæmu bókhaldi Hans Scheel (scm samtals tekur
yfir uþb. 780 fólíóarkir), hófst veggjahleðsla ekki fyrr en um vorið 1790
og fullgerð var kirkjan ekki fyrr en rúnrum finrm árunr seinna. Dóm-
kirkjan var svo loksins vígð lrinn 6. nóvember 1796. „Loksins rann upp
sú stund á seinni hluta þessa árs, scm íbúar Rcykjavíkurkaupstaðar
höfðu lengi þráð, að hin nýja dómkirkja yrði talin svo fullgerð, að hana
nrætti vígja og taka til fullrar notkunar. Eftir miklar bollaleggingar og
ítrekaðar tilraunir hafði tekist að ganga svo frá þaki hinnar nýju kirkju,
að nrenn gætu vænst þess að nrega sækja þar helgar tíðir, án þess að
klæðast skinnklæðum vegna leka,“ segir Jón Helgason unr atburðinn.25
Ekki er vitað hvers vegna byggingin dróst svo á langinn nema hvað
erfiðleikar við gerð þaksins höfðu sitt að segja. Levetzow lét af em-
bætti haustið 1789 og Ólafur Stephensen var útncfndur eftirnraður hans.
Levetzow hafði látið grcinargerðir unr franrgang kirkjusmíðinnar
fylgja ársreikningunr hennar en Ólafur Stcphensen sendi því nriður
reikningana frá sér án greinargerðar. Bréfaskipti hans við rentu-
kanmrcrið um byggingu dónrkirkjunnar virðast lrafa glatast. Ástæðan
fyrir því hve langan tíma tók að byggja kirkjuna er þó líklega sú sanra
og olli löngunr byggingartínra allra fyrri steinlrúsanna. Menn voru
óvanir steinsmíðinni og einkunr var erfiðleikunr bundið að fá daglauna-
nrenn til að vinna við grjótflutninga að byggingarstaðnunr senr var erfið
vinna. Eins og frá var greint í upplrafi frásagnar þessarar hafði fólki
fækkað stórlega vegna ýnrissa hörnrunga senr yfir þjóðina dundu og
heilsufar var slæmt í landinu. Þeir fáu iðnaðarnrenn senr sendir voru frá
Dannrörku voru afkastalitlir við þau hryssingslegu skilyrði senr þeir
þurftu að búa við í Reykjavík cnda betra vanir. Oft og tíðunr voru þeir
veikir og engir voru til að hlaupa í skarðið þegar svo bar undir.
Það tók sem sagt 11 ár að byggja dónrkirkjuna í Reykjavík. Þar af
tvö til undirbúnings í Kaupnrannahöfn og níu ár til húsasnríðinnar.
Með hliðsjón af því þarf engan að undra þótt kirkjan yrði að lokum
nriklu dýrari en við var búist. Hún kostaði unr það bil 15000 rdl. eða
ríflega tvöfalda þá upplræð sem reiknað var nreð.2í’ Dómkirkjan stóð