Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1993, Page 32

36
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
128. [Guðmundur Ólafsson] (1928), bls. 93. Frásögn Ólafs Sigurðssonar í Halldóra Bjama-
dóttir (1966), bls. 126.
129. [Guðmundur Ólafsson] (1928), bls. 93.
130. Broudy (1979), bls. 148.
131. Bjarni Arason, „Spunavjel og hraðskyttuvefstóll," Hlín, 7:40,1923; sbr. Halldóra Bjama-
dóttir (1966), bls. 128.
132. [Guðmundur Ólafsson] (1928), bls. 93. Frásögn Ólafs Sigurðssonar í Halldóra Bjama-
dóttir (1966), bls. 125-126; og Ólafur Sigurðsson (1975), bls. 4; sbr. Þorkell Bjarnason,
„Fyrir 40 árum," Tíinnrit hins íslenzkn bókmenntafjelags, XIII (Reykjavík, 1892), bls. 285.
133. Halldóra Bjarnadóttir (1966), mynd bls. 123 og litmyndir 50-52; sbr. einnig litmyndir 71-
77.
134. Ibid., bls. 125 og 145. Frásögn Hólmfríðar Pétursdóttur í ibid., bls. 149.
135. Bjarni Arason (1923), bls. 39-40; Jón G. Sigurðarson, „Skýrsla um kenslu í hraðskyttu-
vefnaði, vjelspuna og vefstólasmíði, er fram fór hjá undirrituðum veturinn 1923-1924,"
Hlín, 8:27-28, 1924; og Halldóra Bjarnadóttir (1966), bls. 125 og 127-128. Sbr. Magnús
Guðmundsson, UU er gull. Ullariðnaður íslendinga á síðari hluta 19. aldar og á 20. öld. Safn
til Iðnsögu íslendinga, II (Reykjavík, 1988), bls. 50-51 og 63.
136. Þjms. 8476. Safnskrá Þjóðminjasafns íslands 1922-1926, 3.4.1922. Matthías Þórðarson
skráði. Líkanið er smíðað aðallega úr furu. Um Harald Sigurðsson sjá Brynleifur
Tobiasson (1944), I, bls. 284 og 18.
137. Um Sigurð Jónsson sjá ÍÆ, IV, bls. 240. í ræðu sem Ágúst Sigurðsson, bróðir Haraldar,
flutti er 100 ár voru liðin frá fæðingu föður þeirra, 31. janúar 1939, sbr. ljósrit af ræð-
unni fært höfundi af Haraldi Ágústssyni, yfirkennara, Reykjavík 12.5.1992, segir að Sig-
urður hafi meðan hann var ytra dvalist i nokkra mánuði í fangahúsinu í Horsens og þar
hafi hann lært að vefa. Ennfremur er þess getið í ræðunni að hann hafi komið með þrjá
vefstóla með sér að utan, og að ofið hafi verið í þeim í hegningarhúsinu. Var einn hafð-
ur fyrir grófan vefnað svo sem gólfteppi, en hinir „fyrir fínni vinnu svo sem vaðmál og
léreft og þótti haldgott mjög og entist árum saman."
138. Þjms. 15264. Safnskrá Þjóðminjasafns íslands, 25.10.1952. Halldóra Bjarnadóttir (1966),
teikning (skýringarmynd) á bls 53, myndatexti á bls. 128; þar kemur þó ekki fram að um
hraðskyttuvefstól sé að ræða. Teikningin hefur síðan verið notuð sem skýringarmynd af
vefstóli „af yngri gerð" í Árni Böðvarsson (1983), bls. 1127, án þess að nefnt sé að þetta
er hraðskyttuvefstóll. Ljósmynd af vefstólnum uppsettum er í Sigfús Blöndal, Islands-
dansk ordbog (2. og 3. útg.; Reykjavík, 1952 og 1980), á töflu V, B. Textinn sem fylgir mynd-
inni þar á hins vegar við tilsvarandi mynd í 1. útgáfu sömu bókar (1922-1924) af göml-
um íslenskum handvefstóli, einnig með slöngurif uppi yfir spennislá, sem þá var í eigu
Sigríðar J. Magnússon, á Vífilsstöðum, síðar í Reykjavík, en hún gaf Þjóðminjasafni ís-
lands vefstólinn 1970, sbr. supra, 64. tilvitnun. Skv. munnlegum upplýsingum frá Jakobi
Benediktssyni 13.3.1964 kom 2. útgáfa orðabókarinnar út í ársbyrjun 1953. Ætlunin
hafði verið að nota sömu vefstólsmynd og verið hafði í fyrstu útgáfu, en þegar til átti að
taka síðla hausts 1952 var hún glötuð, en ekki var hægt að prenta eftir gömlu prentmynd-
inni þar sem hún var mjög dökk og óskýr. Hins vegar var hraðskyttuvefstóll Guðmundar
þá kominn til safnsins af sýningunni og stóð þar á jarðhæð og í honum uppsettur vefur.
Var gripið til þess ráðs að mynda hann, en ekki athugað að breyta textanum tíl samræmis.
139. Skv. munnlegum upplýsingum Jóns Torfasonar, Þjóðskjalasafni íslands, 10.7.1992, lést
Guðmundur í Arnarholti á Kjalarnesi 23.2.1949.
140. Halldóra Bjarnadóttir (1966), bls. 128. Guðmundur Finnbogason og Ríkarður Jónsson,
„Skurðlist," Iðnsaga íslands, I (Reykjavík, 1943), bls. 391; þar er Guðmundur Kristinsson
nefndur hagleiksmaður og sagður hafa numið tréskurð hjá Stefáni Eiríkssyni mynd-
skera. Þess skal getið að í Listiðnaðarsafni Þjóðminjasafns íslands voru árið 1949 skráð-
ir alls 36 munir ánafnaðir af Guðmundi Kristínssyni.