Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1993, Blaðsíða 101

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1993, Blaðsíða 101
STÓLL ARA JÓNSSONAR 105 (482-565 e.Kr.) hafi gefið Maximiani stólinn. Saga býsanskrar listar er talin hefjast á tímum Jústinians, og má segja að fyrsti raunverulegi sigur hennar sé unninn með kirkjunni San Vitale í Ravenna, sem vígð er 547. Eru tíglamyndir hennar víðfrægar. Meðal þeirra er mynd af Maximiani erki- biskupi. í borg þessari hvíldu um skeið líkamsleifar Andrésar postula, en mikið fer fyrir krossi hans á Arastól. Deila á að hafa staðið um það milli erkibiskupsins og keisarans hvort flytja ætti þær til Miklagarðs. Á 13. öld koma í ljós ágætir ölduteinungar í franskri bókmálun og virðist jafnvel sérstök ástæða til að hyggja að þeim, en fornir bylgjuteinungar þekkjast annars víða. Má benda á jaðarskraut í saltaranum sem nefndur er eftir Lúðvík 9. Frakkakonungi hinum helga (1214-1270). Telst handritið með lýsingum sínum til fágætari minja gotneskrar listar. Á síðum þess státa fjaðurmagnaðir bylgjuteinungar og glögglega mótuð atriði af toga bygg- ingarlistar þar sem mikið fer fyrir bogum og rósagluggum. Þarna sjáum við þrískipta boga, sbr. bogana á Arastól. Hliðstætt skraut við hina jaðar- lægu bylgjuteinunga á Ravenna sætinu er á þremur stöðum á Rafnsstól, á vinstra framstólpanum, vinstra megin á neðri þverfjöl baks í stólnum, og á hægra bakstólpa. Það er einnig á tveimur stöðum í Arastól, á vinstra bak- stólpa og vinstra megin á neðri þverfjölinni í baki. Ekki má þó skilja samanburð þennan bókstaflega og um gerðarmun er að ræða. Þegar born- ir eru saman Grundarstólar og sætið í Ravenna með tilliti til aðaleinkenna í smíð sést að markvíst samband er milli burðarhluta í öllum gripunum og atriða í þeim sem felld eru í bilin á milli. Dýrmæt heimild varðandi uppruna skreytingarinnar á Grundarstólum er forn spjaldatvennd (enska: diptych), sem kennd er við Gregorius páfa I., hinn mikla (um 540-604). Þetta eru tvær útskornar fílabeinsþynnur, jafn stórar, uppréttar, sem leika á hjörum við langbrúnir, útskurðurinn er lágt upphleyptur, eins og skurðverkið á Ravenna stól, og handbragð gott. Stíll- inn getur kallast býsanskur. Á vinstri þynnunni situr Davíð konungur í hásæti, súla við langbrúnir báðar, og ofan við súlurnar bogi með krossi. Framan á hásætinu sitt hvorum megin má sjá sams konar skrautatriði og kemur í ljós tvisvar á efri þverfjöl baks í stól Ara lögmanns og rætt var um, þ.e. tvær laufgaðar hríslur sem vindast saman, en op milli þeirra við miðju. Ölduteinungur, ekki ósvipaður þeim sem hlykkjast eftir jöðrum á báða vegu á Ravenna stól, rís sitt hvorum megin við mynd Davíðs. Neðan við flöt sem hásæti hans er á er skorin stór átta blaða rós, og leyfist hér samanburður við Grundarstóla. Á hægri þynnunni er Gregorius páfi. Þessi spjaldatvennd er varðveitt á sama stað og konunglegir dýrgripir Langbarða í dómkirkju borgarinnar Monza í Pódal. Ef til vill er hún frá dögum Gregoriusar páfa, en ekki ríkir samkvæði um aldur hennar, og
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.