Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1993, Side 93

STÓLL ARA JÓNSSONAR
97
Mynd 7. Stóll Ara Jónssonar séður frá lilið.
Ljósm.: Þjóðminjasafn Danmerkur.
Profile view ofthe chair ofAri Jónsson.
mynd af kassastól. Kirkja þessi, sem
er gersemi fyrir margra hluta sakir,
mun aðallega frá 11. öld, og er
húsameistarinn sagður grískur.
Hún er byggð í býsönskum og róm-
önskum stíl, frumkristinna áhrifa
gætir í henni, og loks ber á íslömsk-
um og gotneskum einkennum.
Krossaskrautið sem getið var er á
norðurhlið byggingarinnar, yfir
dyrunum Porta dei Fiori, þar sem
þrír bogar liggja hver utan við ann-
an. Myndin af kassastólnum er hins
vegar yfir miðdyrunum á vestur-
hlið, á ysta boga af þremur, og á
innbrún. Lýst er þar verkgreinum
Feneyinga. í stólnum situr maður
með alskegg, búinn kyrtli og með
skikkju yfir sér, og heldur hann á
tveimur hækjum sem mynda táknið
x saman. Verkið við miðdyr vest-
urhliðar álíta menn vera frá 13. öld, og til sama tíma er rakið verkið við
Porta dei Fiori. Bæði á vinstri og hægri kinn á kistli Arastóls, við miðju,
eru jafn stórar kringlur og á framhlið. Til vinstri er gerð rós í kringlureit,
og hallar henni til hægri, umgerðin sams konar og á framhlið. Til hægri
státar fjögurra blaða smári í tvöfaldri umgerð. Hann hallast til vinstri. f
sama reit liggur kross yfir og á ská við smárann. Kemur hér fram enn ein
vindarós.
Ástæða virðist til að gera samanburð á ýmsu í útskurðinum og brauði
sem bakað var í hátíðabakstri, heiðnum og kristnum, á germanska menn-
ingarsvæðinu, og gefin var táknræn lögun. Hefur austurrískur fræðimað-
ur, Max Höfler, fjallað ítarlega um þessa fornu brauðgerð. Athyglisverðast
á stólnum í þessu sambandi eru hakakrossinn, hið öfuga s og hringurinn.
Margir líta svo á að föstuinngangshátíðin verði rakin til fornra vorhátíða,
og brauðið sem bakað var vegna föstuinngangs er talið skylt hinu forna
fórnarbrauði. Þá virðast nokkur líkindi til þess að dárahátíðin, sem setti