Eimreiðin - 01.05.1905, Blaðsíða 28

io8
tímum, er fornsögurnar ná yfir, um víkingaöldina o. s. frv.; svo er og
safnið mjög auðugt af bókum um rúnir og rúnafræði. Það er ekki
auðvelt að segja með fullri vissu, hve safnið er stórt, þar eð það hefur
ekki enn verið skrásett alt, en varla mun ofmikið í lagt, þótt það sé
talið undir 9000 bindi. Fiske var allra manna bezt að sér í íslenzkri
bókfræði, og mun enginn samtíðarmanna hans, innlendur né útlendur,
hafa tekið honum þar fram. Hann gaf út þrjú hefti í »Bibliographical
Notices• um bækur prentaðar á íslandi á árunum 1578—1844 og fjórða
heftið var nærri fullbúið til prentunar. Er það alveg einstakt verk í
íslenzkri bókfræði; í heftunum eru þó einungis taldar þær bækur, sem
Fiske átti og ekki eru taldar í skránni yfir íslenzkar bækur 1 British
Museum eftir Lidderdale. Af handritum er fátt í safninu, en þar eru
margar sjaldgæfar útgáfur. Hann hafði ætlað sér að birta skrá yfir
alt safnið, en sakir vanheilsu hætti hann við það. Hann hefur arf-
leitt Cornell-háskóla að safninu og kveðið svo á, að þvl skyldi jafnan
haldið út af fyrir sig; að vöxtunum af 8000 dollurum skyldi varið ár-
lega til bókakaupa og með vöxtunum af 30,000 dollurum skuli launa
sérstökum bókaverði, sem jafnan sé íslendingur fæddur og uppalinn á
íslandi; þá á og að veija vöxtunum af 5000 dollurum til að gefa út
tímarit um bókasafnið og íslenzk efni.
Allar bækur sínar aðrar en þær, er heyrðu til þessurn söfnum,
sem nú hafa verið talin, hefur Fiske ánafnað Landsbókasafninu í
Reykjavík; er það stór og góð gjöf. Hann átti allvandað og fullkom-
ið safn af arabiskum bókum og ritum um arabiskar bókmentir og sögu,
sem hann mun í fyrstu hafa ætlað Landsbókasafninu, en hann gaf
meginhluta þess síðastliðið ár Cornell-háskóla. Vetrarsetur hans á Egypta-
landi höfðu það í för með sér, að hann fór að stunda arabisku og
gaf út kenslubók í henni; voru orðin rituð með latínu letri; önnur
aukin útgáfa af þeirri bók kom út í fyrra — Málverkasafninu í Reykja-
vtk hefur hann gefið málverk og ýmsar gersimar. Aðrar eignir sínar
gaf hann Cornell-háskóla og munu þær nema alls nálega 2 miljón-
um króna.
Meðan Fiske var aðstoðarmaður við Astor-bókasafnið, tók hann
að gefa sig mikið að skák í frístundum sínum og varð ritstjóri hins
fyrsta skáktímarits, sem kom út í Ameríku, og var það í fjögur ár. Hann
gaf og út stóra bók um fyrsta ameríska skákþingið (1857), og er í
henni hinn mesti fróðleikur um skáktafl og skákbókmentir. Hann hafði
jafnan mikið yndi af skák, þótt hann um langt skeið stundaði hana
ekki frekar; en síðar gaf hann út eins og kunnugt er, skáktímarit og
önnur skákrit á íslenzku og ruddi þar með skákbókmentum braut inn
í land vort. Hann gaf Landsbókasafninu hið stærsta og vandaðasta
safn skákbóka, sem til er á Norðurlöndum. Hann var og að semja
rit á ensku um skáktafl á íslandi, einkum um flutning þess þangað,
hveijum breytingum það hefði tekið þar, hve mikilli útbreiðslu það
hefði náð og hve mikið megi byggja á frásögnum um það frá fyrri
tímum; en við þetta komst hann inn á töfl yfir höfuð og að rekja
sögu þeirra einnig utan Islands, til þess, ef auðið væri, að finna sam-
band þeirra við töfl þau, er þar hafa tíðkast. Óx ritið við það og
fékk hann því miður ekki lokið því; titill þess átti að vera: »Chess