Eimreiðin - 01.09.1905, Side 73

233
fyrir alþýðu manna. Og þau gefa bókinni mest gildi. En því miður
eru sum dæmin eigi alveg rétt. Þau færa eigi fullar sannanir fyrir því,
sem þau eiga að sanna. Á bls. 67—68 er t a. m. dæmi þetta:
»Eitt ágætt dæmi höfum vér af heimsmarkaðinum, þar sem eru
mjólkurbúa-afurðirnar í Kanada, útflutningur þeirra. Lands-
hagsskýrslurnar sýna, að árið 1870 var ekki flutt út af osti frá Kanada
nema einn tíundi hluti til móts við þann ost, sem var fluttur út frá Banda-
ríkjunum. En 20 árum síðar var nærri jafnmikið flutt út frá báðum
löndum; en tæpum 30 árum síðar (1898) var þrefalt til fjórfalt meiri
ostur fluttur út frá Kanada en Bandaríkjunum. Ostaútflutningur frá
Bandaríkjunum hafði þá minkað svo, að munaði 11 miljónum króna
(úr 57 niður í 46 milj. kr.) á þessum 28 árum; en á sama tíma hafði
hann aukist í Kanada svo, að munaði 144 miljónum kr. (frá 6 upp í
150 milj. kr.),
Hver er nú orsökin til þessara eftirtakanlegu stakkaskifta? Ekkert
annað en það, að sveitabændur í Bandaríkjunum létu sviknar vörur
á markaðinn. í’egar ostaútflutningurinn frá Bandaríkjunum til Eng-
lands fór stórum i vöxt, þá notuðu bændurnir sér það og bjuggu til
ódýra osta og nefndu álitlegum nöfnum. Þeir bjuggu til osta úr
hálfsestri og alsestri mjólk og smjörlíki, og seldu fullum fetum undir
nafninu »xjómaostar«. í Kanada voru aftur á móti samþykt mörg
lög, sem bönnuðu strengilega og komu í veg fyrir, að mjólkurbúaaf-
urðir væru sviknar. Og afleiðingin varð sú, að ostamarkaður Banda-
ríkjanna varð undir í samkepninni við Kanada.
Það er hægt að segja, að þetta sé ekki nema eðlileg framför. En
það má líka segja: Það er vandlæti drottins alsherjar, sem veldur þessu.
En hvað sem öðru líður, þá sýnir þetta, hvað ráðvendnin þýðir og
það eins og nú standa sakir.«
Dæmi þetta hefir auðvitað við nokkur rök að styðjast. En höf.
virðist hér »ganga út frá því gefnu«, að ostur sé einasta »útflutnings-
vara« frá Bandaríkjunum og Kanada. Honum dettur ekki í hug, að
Bandamenn hafi minkað ostagerð sína, af því þeir hafi haft meiri hag
á öðrum »útflutningsvörum«. Auk þess getur höf. eigi haft hugmynd
um, hve framfarir Kanada hafa verið stórstígar á þessum 28 árum, sem
hann nefnir.
Höfundurinn er með öllum rétti talinn í flokki allra-merkustu presta
í Danmörku. Hann er áhuga-mikill trúmaður og vel metinn rithöf-
undur. Hann er í öllu sómi stéttar sinnar í ríkiskirkjunni. Gallar
þeir, sem eru á efni og efnisvali bókar þessarar, eru eigi honum að
kenna. Hann færir aðeins skoðanir ríkiskirkjunnar í búning orða og
ferst það vel.
íslenzka þýðingin hefir tekist mjög vel. Málið er gott og máls-
greinabyggingin víðast hvar ágæt. Reyndar finnast í bókinni einstök
orð, sem eigi eru falleg í íslensku máli t. a. m. orðið »stundlegleiki.«
Allur frágangur bókarinnar og ytri búningur er í bezta lagi.
H. P.
POSTULASAGAN I í nýrri þýðingu eftir gríska textanum. sem
fylgt er í ensku þýðingu nýju. Reykjavík 1902.
Það hefir dregist alt of lengi að geta um rit þetta í »Eimreið-