Eimreiðin - 01.09.1914, Page 34

190
áreynslu. Meira er þó máske um það vert, að vínið í raun og
veru virðist oft vera mikill harmaléttir ('Sorgenbrecker).«
Mér dettur nú í hug gömul vísa, er ég lærði sem barn í
heimahúsum; hún er svona:
Vínið hressir upp sinni’ og sál leiðir í minni, liðkar mál,
sút eyðir, en frábær mýkir hvern legg og lið,
unun og gleði grær, löglega meðfarið.
Eins og hér að framan hefir verið minst á, halda nokkrir rithöf-
undar því fram, að vínandi myndist í frumlum líkamans
og við meltingu sykurefna. Ef það er rétt, er vínandi í
sjálfu sér ekkert fjandsamlegt eða likamanum óviðkomandi efna-
samband; og kraft hans getur líkaminn hagnýtt sér, úr því hann
brennur að mestu leyti til fulls við meltinguna. Pað er að eins
ofdrykkjan, sem hefir skaðleg áhrif á frumlur líkamans. Meðal
vísindamanna er mikill ágreiningur um, í hverju hin fyrstu skað-
legu áhrif áfengis á frumlur líkamans séu fólgin. Nokkrir álíta, að
eiturverkanir þess komi af því, að það dragi safann út úr frumlun-
um, svo að þær herpist og hrukkist saman og breyti einnig frum-
gerfi (Proíoþlasma) þeirra í efnafræðislegu tilliti. Pessi skoðun
er þó varla rétt, því vínandamegnið í blóðinu, jafnvel í hinni
dýpstu ölvímu, fer aldrei fram úr 0,7—O,8°/0, en í svo mikilli
þynningu getur vínandi ekki haft nein veruleg áhrif á frumgerfi
frumlanna, eins og tilraunir á rannsóknarstofum og á dýrum hafa
sýnt og sannað. Margar aðrar getgátur hafa menn, einkum bind-
indismenn, komið fram með um hin upprunalegu áhrif vínnautnar-
innar á vefi líkamans, en þær eru allar órökstuddar og ósannað-
ar. Bindindismenn halda því fast fram, að vínandi sé frumgerfis-
eitur (Protoþlasmagift), en hinar nýjustu rannsóknir benda á, að
sjálft frumgerfið bíði engan skaða af honum, heldur að eins hin
fitukendu (liþoide) efnasambönd frumlanna; en þau mynda afarsmá-
ger net eða kerfi inni í sjálfu frumgerfinu og í himnum frumlanna.
Flestir vísindamenn halda því nú fram, að deyfingin (Narkose)
með svefnmeðulum (t. d. eþer og klóróformi) sé einmitt fólgin í
áhrifum þeirra á þessi fitukendu efnasambönd frumlanna í mið-
taugakerfinu, þannig að jafnvægið milli hinna margvíslegu hluta
og efnasambanda þeirra raskist við verkanir svæfingarmeðalanna.
Svæfingin ætti þá að vera fólgin í þessum efnasambandabreyting-
um í heilafrumlunum. Margir ætla, að frumgerfið sé í raun og