Eimreiðin - 01.09.1914, Síða 48

204
framar en talið var, af borgurunum beinlínis, ekki að eins þeim,
sem eru í þjóðkirkjunni, heldur og nærri öllum, körlum og kon-
um, þótt alls ekki sé í þjóbkirkjunni eða jdti trú hennar. fetta
er gert með hinum alkunnu sóknargjaldalögum (30. júlí 1909), þar
sem nefskattur er lagður á svo sem hvert mannsbarn (eldra en
15 ára), til prests og kirkju, n e m a sé í einhverju viðurkendu trú-
arfélagi utan þjóðkirkjunnar og gjaldi þar svo og svo mikið; þá
sleppur hann, annars ekki. Gjald þetta rennur í prestlaunasjóð,
svo að menn sjá, að ekki eru það að eins þjóðkirkjugjaldendur, er
í þann sjóð blæða. — —
Pannig er þá á ýmsa lund traðkað því frelsi í trúmálefnum,
sem 46. og 47. gr. stjskr. virðast hafa ætlað að innleiða, og alt
er þetta gert með 45. gr. stjskr. að undirstöðu: Hin ev. lút.
kirkja er þjóðkirkja, trúarbrögð þjóófélagsins, er það á að halda
uppi! Af þessu helgast öll réttarskerðingin, allur ójöfnuðurinn.
Má segja, að þar sé ranglætið drýgt »undir yfirskyni guðhræðsl-
unnar«. Og ranglætið er opinbert, það verður ekki í vafa dreg-
ið, því að sérhver á að hafa heimild og fullan rétt til þess, að
vera með eða ekki med í slíku trúfélagi, og á ekki að sæta nein-
um afarkostum eða »sektum« fyrir það, þótt hann kjósi að vera
fyrir utan slíkan félagsskap. Til guðstrúarþarfa annarra manna
d borgarinn ekki að vera gjaldskyldur. Á meðan þessu er
ekki þann veg skipað, hefir einstaklingurinn, þrátt fyrir allar stjórn-
arskrártryggingar, ekki frelsi í þessum efnum. Með öðrum orð-
um: Á meðan einni dkveðinni kirkju (0: trúarfélagi) er haldið
uþþi af þjóðfélaginu, er ekki trúfrelsi í fullum mælií landinu, og
getur ekki verið. »Pjóðkirkja« útilykur trúfrelsi — og því verð-
ur ekki náð, fyr en ríki og kirkja eru aðskilin. Þá fyrst
getur verið um þetta frelsi að ræða, á hinum sjálfsagða grund-
velli, að trúarbrögð eiga og hljóta að verða einkamál manna, og
snerta ekki heildina (hið opinbera), nema að því leyti sem 46. gr.
stjskr. getur, að ekki komi þar neitt í bága við »gott siðferði og
allsherjarreglu.« —
Hér skal ég nú geta þess, að stjórnarskrdrbreyting sú, sem
nú er á ferðinni, hefir inni að halda ákvæði, er hlýtur að gefa vind
í seglin, til alvöru í því, að fá bót þessara mála. Ákvæðið er
sem sé þannig, að aftan við 45. gr. stjskr. bætist: Breyta md
þessu meó lögum, þ. e. með einföldu lagaboði má afnema stjskr.-
ákvæðið, að hin ev. lút. kirkja skuli vera þjóðkirkja hér á landi.