Eimreiðin - 01.09.1914, Síða 68

224
manskar hetjulundir fyrir sjónir, hugprýði, drengskap og ósigrandi trygð-
ir í ástum. En auk þessa er bókin bæði fróðleg og mentandi. Eink-
um má ætla, að mörgum Islendingum, þeim er vita einhver skil á
anda fomaldar vorrar, menning hennar og siðferðishugsjónum, þyki
dýrmætur fengur í þeim fróðleik, er þeir geta af henni numið. Á frá-
sögn höf. skilst þeim samhengi fornmenningar vorrar við gamla
germanska menning. Hér minnir fjölmargt á fornsögur vorar og hetju-
kvæðin í Sæmundar-Eddu.
• Ingvi konungur« gerðist á 4. öld e. Kr. í »Ingva-Hrafni« er
sögunni komið lengra áleiðis. í’ar erum vér komnir fram á 8. öld.
Hér lítum vér kristnina komna til heiðingjanna og baráttu hennar við
heiðna trú. Er hér meiri varmi og hlýja en í »Ingva konungi«. Við
skáldaljós höf. sést vel sumt þess, er skilur heiðna og kristna trú og
andstætt er í þeim, og hvað það var í kenningum kristninnar, er forn-
germönskum hetjum veitti erfitt að fella sig við. Eftir skilningi höf.
hraus þeim hugur við þeim boðskap, að gera vel til óvina sinna, enda
virðist slíkt gagnstætt frumeðli menskra manna. Og það auðkennir vel
hetjulundina fornu, er aðalsöguhetjan, Ingvi-Hrafn, snýst þá fyrst til
kristinnar trúar, er hann kemur auga á það, að flutningsmenn kristn-
innar eru hermenn og geta sýnt hetjudug og hugprýði, ekki síður en
hann. Kristinn afbragðsmaður lét lífið hans vegna óbeðinn, »þótt ég
væri fjandmaður hans«, segir hann. »Slík ást er mestur hetjuskapur í
mannlegum heimi«, bætir hann við.
»Ingvi-Hrafn« er göfug bók. Vér kynnumst þar fóiki með miklu
siðferðisþreki og viljakrafti, þar sem söguhetjur hennar eru. Má þar
líta marga mikla mannkosti, hugrekki, sem kann ekki að hræðast, orð-
heldni, sem aldrei bregzt, sierkar og óbilandi ástir ágætrar konu, sem
býður öllu byrgin, til að finna elskhuga sinn, og leggur líf sitt við
líf hans, sem var útlagi, sekur vargsbróðir, eins og bókin kallar hann,
og hafðist við úti í skógum og óbygðum. Er þátturinn af Valborgu,
ef til vill, fegursti kafli bókarinnar. Vinfreður er og skapaður stjórn-
andi, »imperator«, drottinn mannanna, er þeir ósjálfrátt lúta og hlýða.
Stundum finst mér sem fræðimaðurinn beri skáldið ofurliði, og
sagan verði fremur að menningarsögu en skáldsögu. Skynjanfærin
hafa ekki nóg að starfa. Hér vantar þann kyngikraft alls stórskáld-
skapar, er lætur oss skynja atburðina eins o'g úr ijarlægð. En margt
er skínandi fallegt í bókinni. Og höf. hefir gott lag á því, að láta til-
finninga-hitann vaxa æ meir, er á bókina líður, svo að lesendunum
þróast æ áhugi á henni við lesturinn.
Bjarni frá Vogi á þakkir skilið fyrir þýðingu sína á góðbók þess-
ari. Málið á henni er eins íslenzkt og nútiðarmál getur verið og á
vel við efnið. Ég held, að enginn núlifandi íslendingur sníði mál sitt
og orðfæri eins mikið eftir fornsögum vorum og hann. Stundum verð-
ur mál hans heldur óþjált, en hér er það lipurt og lætur vel í eyrum
og má fortakslaust lúka mesta lofsorði á það.
S. G.
BRYNJÚLFUR JÓNSSON: SAGA HUGSUNAR MINNAR. —
Rvík 1913.