Dagblaðið Vísir - DV - 19.12.1987, Side 12

12
LAUGARDAGUR 19. DESEMBER 1987.
Heim
til auglýsingalands
í útlöndum 12. desember
Kæri vin.
Þaö fer víst ekki milli mála aö
stutt er til jóla. Hér í útlöndum er
kominn jólasvipur á borgir og bæi,
skreyttar verslunargötur og búð-
irnar komnar í hátíðabúning. Ég
var að koma úr bænum áðan, eins
og við segjum heima þegar við för-
um á Laugaveginn og þar var mikið
um að vera. Kaupgleöi mikil og
margir virtust finna til svengdar
við þaö andlega og líkamlega erfiði
sem fylgir innkaupum því vertshús
virtust flest fullsetin. Þar sat fólk
og reif í sig mat af ýmsu tagi og
ófáir drukku bjór með. Var ekki
að sjá að menn gerðu sér grein fyr-
ir því aö með því að bergja á
þessum vökva væru þeir að grafa
sína eigin gröf samkvæmt útreikn-
ingum læknaprófessora við
Háskóla íslands og fleiri aðila. Ég
man vart þann þingvetur á íslandi
aö ekki væri verið að rífast um
bjórinn. Hér í dentíð var það Pétur
sjómaður sem barðist hvað haröast
fyrir bjórleyfi til handa íslending-
um én án árangurs. Og enn er
bjórinn á dagskrá í skammdeginu
heima að því mér skilst. Ekki ætla
ég að hætta mér út í rökræður um
bjórinn aö sinni. En mér flnnst
margt líkt með bjórbanninu og
hundabanninu í Reykjavík á sínum
tíma. Eins og þú manst mátti eng-
inn eiga hund í borginni en engu
að síður var allt morandi í hund-
um. Síðan var hundahald leyft
samkvæmt ströngum skilyrðum en
samt er ekki hægt að merkja fjölg-
un hunda. Það eina sem hefur
breyst er það að nú mega hundaeig-
endur sýna kvikindin opinberlega
án þess að eiga á hættu sektir og
að uppáhaldið verði tekið af þeim.
Og um allt ísland er fólk að sötra
bjór, ólöglegan og löglegan, því það
er ekki lengur hægt að henda reið-
ur á hvað er löglegur bjór og
ólöglegur þegar bjórinn er bannað-
ur aðeins að hluta. Svona fer þegar
verið er að banna eitthvað í orði
en ekki á boröi.
Óslökkvandi
fréttaþorsti
Annars get ég sagt þér það að það
er fyrst og fremst fréttaþorsti sem
hijáir mig um þessar mundir.
Þorsti eftir fréttum að heiman.
Maöur er alltaf sannfærður um að
ef verið er í burtu um tíma hljóti
einhveijar óvæntir atburðir að
koma upp. Það er reynt að pumpa
aðra landa sem verða á vegi manns
og inna frétta en eftirtekjan verið
rýr. Dæmigerð svör eru eitthvað á
þessaleið:
- Ég talaði við mömmu í síma í
fyrradag en ég man nú ekki eftir
neinu sérstöku. Jú, hún sagði að
Nonni sonur Lillu systur væri far-
inn að taka tennur. Svo haföi
Sigurður bróöir lent í árekstri en
slapp ómeiddur. Hann Tryggvi,
sem býr á hæðinni fyrir ofan, fékk
víst kransæðakast, sem betur fer,
sagði mamma, því þá má hann ekki
drekka brennivín og loksins svefn-
friður um helgar.
- En hvað er aö frétta úr pólitík-
inni?
- Ja, hún talaði nú lítið um það.
Mig minnir að hún hafi sagt að það
væri mikiö rifist út af sköttum og
svo stæði Jóhanna uppi í hárinu á
köllunum í ríkisstjórninni. Nú, að
öðru leyti voru þetta aðallega veð-
urfréttir sem ég fékk hjá henni. Það
er víst svo hlýtt á íslandi og flestir
fataframleiðendur eru komnir á
hausinn. Þau ætla aö hafa ham-
borgarhrygg á jólunum. Nei, ég
man nú ekki eftir öðru í bili, alla-
vega ekki neinu merkilegu.
Þar með kvöddumst við en síðar
tókst mér að komast yfir dágóðan
slatta af Mogganum og las hvert
blað spjaldanna á milli. Eftir þann
lestur var mér rórra. Allt við það
sama heima. En það fór ekki hjá
því að eftir þennan lestur hvarflaði
hugurinn að auglýsingaæðinu
heima.
Vísaland
- auglýsinga-
land
Sagt er að í Þýskalandi og víðar
sé haft á orði þegar íslendingar
reka inn nefið í verslanir að þar
komi fólk frá Vísalandi. Astæðan
er auðvitað sú að flestir draga upp
vísakort þegar komið er að kassan-
um. Og nú skilst mér að meirihluti
) i- 't \ •
Sæmundur Guðvinsson
þjóðarinnar kaupi jólin út á vísa
og greiði kaupverðið í febrúar. Þá
fer nú aö styttast í páska og þeir
eflaust greiddir um þaö leyti sem
haldið er í sumarfrí sem síðan er
borgað í þann mund sem huga þarf
aö kaupum á næstu jólum. Og hvað
qr það svo sem fólkið kaupir fyrir
jólin. Eitthvað er það meira en kerti
og spil, svo mikið er víst. Ég er far-
inn að pakka niður og hygg á
heimferö - heim til auglýsinga-
lands. Svei mér þá ef Islendingar
eiga ekki heimsmet í auglýsinga-
æði, miðað við fólksfiölda, eða
jafnvel þar fyrir utan. Það er fyrir-
kvíðanlegt að koma frá landi þar
sem engar útvarps- og sjónvarps-
auglýsingar eru leyföar og heim
þar sem sjónvarpsstöðvar eru und-
irlagðar auglýsingum með slíku
offorsi að ef auglýsingamar væru
ekki að mestu á íslensku teldi maö-
ur víst að þetta væri Ameríka en
ekki ísland. Og síðan eru útvarps-
stöðvarnar orðnar að auglýsinga-
stöövum ef að líkum lætur.
Dagblöðin belgjast svo út af auglýs-
ingum að stórhættulegt er að taka
þau með sér í rúmið. Köfnun væri
óhjákvæmileg ef manni yrði á að
sofna með þetta auglýsingafarg of-
an á sér. En það er skiljanlegt að
fólk þurfi greiðslufrest langt fram
á næsta ár ef það á að geta orðið
við ö\lum þessum kröfum um að
kaupa hitt og þetta vilji það ekki
hafa verra af og missa niður lífs-
hamingjuna. Því eins og allir vita
fæst ekkert ókeypis í henni veröld
og þar er hamingjan engin undan-
teking. Því meira sem keypt er
þeim mun hamingjusamara verður
fólk og hamingjan eykst sífellt eftir
því sem meira er keypt um efni
fram - eða hvað? Hvernig fólk í
, Noregi, þar sem auglýsingar eru
bannaðar í útvarpi og sjónvarpi,
kemst á snoðir um að verslanir
selji vörur er mér hulin ráðgáta.
Ekki síst þegar tekið er tillit til
þess að auglýsingar í dagblöðum
þar eru ekki nema brot af því sem
tíðkast í dagblöðum á íslandi. Þetta
væri þarft rannsóknarverkefni fyr-
ir Félagsvísindastofnun Háskól-
ans. Mun þarfara en að kanna
hvernig það geti gerst að útvarps-
manni verði það á að trúa orðum
annars manns.
Gaman
— gaman
En þetta rifiar upp grein í Mogga-
bunkanum eftir Ómar Ragnarsson
þar sem hann á sinn skemmtilega
hátt veltir því fyrir sér hvort ekki
sé orðið timabært að taka ákvörð-
un um hvort tala skuli íslensku á
íslandi í framtiðinni og vísar þar
til áhrifa auglýsinga og annars efn-
is í sjónvarpsstöðvunum heima.
Mér finnst persónulega að allt
stefni í þá átt að stór hluti þjóðar-
innar breytist í skellihlæjandi
gervikana sem tali blöndu af ís-
lensku og enskuslangi. Gamal-
reyndur fréttamaður trúði mér
fyrir því í haust að skammdegið
legðist oft þungt á hann og þá væri
erfitt að vera með hýrri há á stund-
um. En nú væri víst búið að gefa
út dagskipun þess efnis að allir sem
kæmu fram á ljósvakamiðlum
væru hressir, fyndnir og hefðu dá-
góöan enskíslenskan orðaforða svo
allir skildu hvaö þeir væru að fara.
Og þeirsem ekki tækju undir hlát-
ur ljósvakamanna í tíma og ótíma
væru taldir hinir versu fýlupúkar.
- Við erum að brey tast í flissandi
auglýsingaþjóð. Ætli næsta skrefið
verði ekki það að fariö verði að
taka andköf af hlátri þegar lesnar
eru auglýsingar um andlát og jarö-
arfarir. Það hlýtur að vera hægt
að sjá eitthvað fyndið við dauðsföll
eins og annað, sagði maöurinn og
var greinilega farinn að búa sig
undir skammdegið á sinn hátt. Og
hann fullyrti að meö útvarpsfrels-
inu væri komið hið mesta ófrelsi
því nú væri ljósvakinn orðinn svo
háður auglýsendum að frelsið hefði
snúist upp í andhverfu sína. Slitum
við þar með talinu en ég sendi hon-
um kveðju með gamla laginu sem
hann Stebbi í Lúdó söng hér einu
sinni: „Hví ekki að taka lífið
létt...“ Kannski þetta veröi þjóð-
söngur okkar í framtíöinni, enda
hefur Ó Guð vors lands alltaf verið
talið stirt sönglag og textinn flest-
um orðinn óskiljanlegur. Þá er ekki
annað eftir en að kveðja og fyrst
ég var að minnast á skemmtileg-
heit þá veistu kannski að Svíi hlær
alltaf þrisvar að hveijum brand-
ara. Fyrst þegar hann heyrir hann,
næst þegar reynt er að útskýra
brandarann fyrir honum og svo
hlær Svíinn í þriðja sinn þegar
hann heldur sig hafa skilið hvað
varsvonafyndið.
Þinn vinur
Sæmundur