Dagblaðið Vísir - DV - 23.12.1987, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 23. DESEMBER 1987.
Frjálst.óháð dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvaemdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 600 kr.
Verð I lausasölu virka daga 60 kr. - Helgarblaö 75 kr.
Gleðileg jól
Þorláksmessa er gengin í garð. Jólahátíðin er að hefj-
ast. Fólk er í óðaönn að leggja síðustu hönd á jólaundir-
búninginn og á morgun klukkan sex munu kirkjuklukk-
ur hringja heims um ból og allur hinn kristni heimur
fagnar fæðingu frelsarans.
í skarkala kaupæðis og krafna nútímans fer stundum
lítið fyrir innihaldi jólanna sjálfra. Ekki er að efa að
flestum blöskrar sú fyrirferð í ytra prjáli, gjafaflóðið,
veisluhöldin og fjárausturinn, sem fylgir jólahaldinu en
samt er eins og allir berist með straumnum og taki þátt
í ösinni, nauðugir viljugir. Áður en við vitum af erum
við orðin þátttakendur í æðibunuganginum sem grípur
um sig, hlaðin jólapökkum, jólaskrauti og jólamat. Eng-
um virðist undankomu auðið, ekki einu sinni þeim sem
alls ekki hafa efni eða áhuga á að halda upp á fæðingar-
hátíð frelsarans í nafni Mammons. *
Þó er vert að minnast þess að til eru þeir einstakling-
ar sem á þessum jólum sem öðrum eiga um sárt að
binda, fólk sem hefur misst ástvini sína, fólk sem á
hvergi höfði sínu að að halla, fólk sem vegna veikinda,
báginda eða einstæðingsskapar situr hjá og fer á mis
við veisluhöldin. Hversu mikil sem gjafmildin verður,
hversu stórbrotinn sem íburðurinn reynist, hversu áköf
sem við erum í að láta öllum líða vel, þá fmnast allt í
kringum okkur þjáðar sálir, hryggð og tregi sem liggur
óbætt hjá garði.
Jólin koma ekki til slíks fólks í tilstandinu fyrir hátíð-
arnar. Þau eru hins vegar nálæg í anda, í jólaboðskapn-
um sjálfum, friðnum sem fylgir, ljósinu sem kviknar,
voninni sem fæðist þegar jólaguðspjalhð skýrir frá fæð-
ingu Jesú. Sú frásögn er dæmisaga um að lífið sé aldrei
svo aumt að ekki geti úr ræst, vegna þess að Kristur
var fæddur í jötu og hafði þó mátt og manndóm til að
boða trú á kærleik og annað líf.
Enda þótt gjafirnar í jólapökkunumn séu góðar er sú
jólagjöf mest og best sem felst í fæðingu Krists og þeim
fögnuði sem henni var samfara. í öllu sínu prjáh og
ytra glysi og gleðskap er allur hinn kristni heimur að
leita að þessum innra friði sem Kristur boðaði, friði
samviskunnar, friði kærleikans, friði sálarinnar. Bæði
þeir sem eiga bágt og líka við hin sem höfum nóg að
bíta og brenna og ausum út gjöfum á báðar hendur.
Gjöfin er tákn vináttu og velvhdar og það gerir þá
minna th þótt gjafaflóðið gangi út í öfgar eða velgjörðirn-
ar séu ýktar, ef hugur fylgir máh. Öhum er annt um
að sér og sínum hði vel og það er af hinu góða. Það er
að minnsta kosti betra að út yfir flæði í viðurgjörningn-
um heldur en væringunum, enda meiðir það engan þótt
þjóðfélagið fari á haus í kapphlaupinu við að gera öðrum
gott. Þess vegna er jólatilstandið saklaust, þótt það sé
skrumskælt.
Á þessum jólum getur íslensk þjóð fagnað gæfu og
giftu í árferði og ástandi. Við erum lukkunnar pamfílar
í hijáðum heimi. Við getum þakkað fyrir þá velsæld að
obbinn af almenningi hefur fjárráð til að gleðja sig og
sína. Velmegunin leynir sér ekki.
En ekki er aht sem sýnist. Aðalatriðið er að þjóðin
gleymi því ekki að efnahagur er og verður aldrei mæh-
kvarði á gengi eins eða neins. Það er hugarfarið og
hjartalagið sem ræður úrshtum um siðferði, trúrækni
og viðmót. Jóhn eru tákn hins góða í fari okkar og
meðan íslendingar eru uppteknir við að efla þá kennd
með gjöfum og góðvhd hver í annars garð er hægt með
sanni að óska þjóðinni gleðilegra jóla.
Ehert B. Schram
„... hann var meira verður en allt annað sólskin í heiminum af því að hann féll á vegg í fangaklefa", segir
í greininni.
Um solskm
Eftir að menn snemma á öldum
fengu áhuga á að halda fæðingar-
hátíð frelsarans til haga komu
ýmsir dagar til greina því að enginn
vissi þá frekar en nú hvenær árs
hann væri í heim borinn. Fyrir
valinu varð 25. des. af því að þann
dag var áður mikil hátíð, sem
kristnir menn tóku þátt í ásamt
öðrum, heiðin að uppruna. Vetrar-
sólhvörfum var fagnað og með
tímanum tókst kirkjunni aö fá há-
tíðinni kristið innihald, hvað sem
fólki finnst svo aftur á móti um
markaðshátíðarhöld okkar tíma.
Þorláksmessa
á sumri
Þorláksmessa hin síðari er í dag.
Hún dregur helgi sína af dánar-
dægri Þorláks biskups helga sem
Kjallaiinn
Bjarni Sigurðsson
frá Mosfelli
„Stundum finnst mér samt vinir mínir
standa mér næst í myrkri, a.m.k. koma
þeir mér þá fremur 1 hug en í annan
tíma.“
„andaðist á Þórsdag einni nátt fyrir
jólaaftan" árið 1193. Fyrrum var
Þorláksmessa á sumri miklu meiri
hátíð. Hún er 20. júlí í minningu
þess að þann dag voru upp tekin
bein hins sæla Þorláks biskups og
lögð í skrín árið 1198. Það er því
ljóst að sú Þorláksmessa, sem við
minnumst, nýtur nándar sinnar
við jóhn. Óg þeim er vaUnn staður
í ársins fagra hring af því að „aftur
að sólunni sveigir nú heimskautið
kalda“ og „áfram með sólunni - -
yngjast skal veröldin kalda“.
Og þegar ég hripa þessar línur,
sem þið lesið hugsanlega á Þorláks-
messu, er einmitt skemmstur
sólargangur. Og nú hefi ég lagt á
ykkur aUa þessa krókaleið til að
tala um það sem mér fmnst helst
vera efst á baugi þennan dag,
sólskinið. Með nokkrum hætti
finnst mér það aldrei nær en þegar
sólargangur er skemmstur nema
vera skyldi á þorranum.
Þannig býst ég við að okkur
mörgum sé farið og svo var líka
um listaskáldið góða, þó aö angur-
ljóðið, er hann orti um vetrarsól-
hvörf 1844, sé hreint ekki í þeim
anda þar sem hann segir m.a.
SóUn heim úr suðri snýr
sumri lofar hlýju;
ó að ég væri orðinn nýr
og ynni þér að nýju.
Það var annars ljóta bölsýnið í
honum Jónasi enda lifði hann ekki
önnur vetrarsólhvörf. Samt hefir
enginn kveðið ljúfar um sólina og
sólskinið, þegar „röðull rósfagur"
var yrkisefni hans en það var
reyndar liðin tíð þegar hér var
komið. Svona gæti líka farið fyrir
okkur þegar við vitum ekki lengur
hvers vegna við höfum sól.
Þarna sjáum við sem sagt hvar
okkur skilur á við Ustaskáldið
góða, og þá vantar ekki svo Utið,
þegar fólk týnir áhuganum á að
þreyja þorrann og góuna.
Misjafnlega
dýrmætt
Ég hitti vin minn á fómum vegi
um miðjan nóvember og hafði orð
á hve tíðin væri góð. „Vertu viss,“
sagði hann, „að þetta stendur ekki
lengi. Mig dreymdi þannig í fyrri-
nótt og draumar mínir bregðast
mér aldrei." Og þá rifjaðist þaö upp
fyrir mér að hann spáði oftast nær
versnandi veðri og haugasjó þegar
við vorum hérna á árunum á sOd
fyrir Norðurlandi. „Vittu til,“ sagði
hann við mig að skUnaði, „þetta á
áreiöanlega eftir að hefna sín þegar
kemur fram á jólaföstu."
Einhvers staöar hefi ég lesið um
einn örlítinn sólargeisla, og þetta
var ekki í ævintýri, en hann var
meira verður en allt annað sólskin
í heiminum af því að hann féU á
vegg í fangaklefa. Samkvæmt því
er sólskinið misjafnlega dýrmætt
eftir því hvern það hittir fyrir og
hvar. Sumir vUja helst að við hugs-
um um sig 1 sólskini, miklu sól-
skini. Stundum finnast mér samt
vinir mínir standa mér næst í
myrkri, a.m.k. koma þeir mér þá
fremur í hug en í annan tíma.
Ef ég mætti biðja þig einnar bón-
ar þá væri hún sú að skrifa ræki-
lega bak við eyrað þessi orð sr.
Matthíasar, sem þú átt vafalaust
eftir að heyra og íhuga um áramót:
í sannleik, hvar sem sólin skín,
er sjálfur guð að léita þín.
Vonandi fara skáldin okkar fljót-
lega aftur að syngja um sóUna og
sólskinið.
Bjarni Sigurðsson