Dagblaðið Vísir - DV - 23.12.1987, Blaðsíða 15

KjaHarinn
„Verslun er þjónusta og sá verslunar-
maður, sem ekki áttar sig á því, verður
varla ellidauður við störf sín.“
Sigurður E.
Haraldsson
kaupmaður
ljósanna. Og um götur og torg
þrammar fólk á öllum aldri, stund-
um svo pinklum hlaðið að ekki
verður á bætt. Og nú á Þorláks-
messu verða fleiri á ferð í slíkum
erindagjörðum en nokkru sinni
fyrr á aðventu jólanna. í dag verður
engu slegið á frest öllu lengur. Því
er dagurinn nýttur til fulls, versl-
anir eru opnar fram undir mið-
nætti. .
Var einhver að amast við öllu
þessu umstangi? Nefndi einhver
kaupmannahátíð, þegar talið barst
aö jólahaldi eins og það tíðkast á
okkar tímum? Því er ekki að leyna
að slíkar raddir heyrast og má vel
vera_að ekki sé að ástæðulausu.
Enhver treystir sér að kveða á um
hvað sé hæfilegt þegar jólahátíðin
er undirbúin. Hlýtur ekki hver og
einn að fara þar að eigin vilja hvað
sem vandlæturum líður. Eitt er víst
að margir leggja sig mjög fram til
að gleðja aðra á þessari einstæðu
hátíö, því kynnumst við mörg í
störfum okkar. Það væri létt verk
aö skýra frá hvað oft er ánægjulegt
MIÐVIKUDAGUR 23. DESEMBER 1987. 15
Á Þorláksmessu
að sjá einlægan vilja og sterkan
ásetning þegar {jölskvldur eða ein-
staklingar ganga á milli verslana í [
leit aö því sem stenst ýtrustu kröf-
ur.
Eflaust er allt þetta ýmsum þungt
í skauti og fjárhagurinn er mis-
munandi traustur. Hitt er jafnvíst
að flestir kunna fótum sínum forr-
áð og njóta þeirrar ætlunar aö
gleðja aðra um jólin og þá sjálfa sig
um leið.
Verslun er þjónusta
Hver hagnast svo á þessu öllu
saman er mál sem ég vil láta öðrum
eftir að reikna til enda. Er það
fremur bóksalinn en bókaútgáfan?
Er það sá sem framleiðir margvís-
legan iðnvarning til sölu um jól og
hefur til þess allt árið eða verslun-
in, sem dreifir vörunum í ys og þys
síðustu dagana fyrir jól? Þannig
mætti lengi spyija og eflaust
finnast þeir sem telja sig hafa svör
á reiðum höndum.
Verslun er þjónusta og sá verslr
unarmaður, sem ekki áttar sig á
því, veröur varla ellidauður við
störf sín. Ég vænti þess að í dag
verði margir þess aðnjótandi að
þorri þeirra sem starfa í verslunum
eru alúðlegir og hjálpfúsir. Það létt-
ir allt það sem ljúka þarf í dag.
Og að aflíðandi hádegi á morgun
færist þráður friður yfir borg og
bæ, allt frá ystu annesjum til
innstu dala. í upphafi þessa grein-
arkorns voru rifjuð upp orð skálds
vestan af landi. Sú var tíð aö þaðan
barst ómþýð rödd annars skálds,
Stefáns frá Hvítadal. Jólin létu
hann ekki ósnortinn, hann hefur
síðasta orðið um jólahátíðina; von-
andi misvirðir enginn að kaup-
maður minni á þau:
Flutt er orðsins orð,
þagna hamarshögg.
Yfir stormsins storð
fellur Drottins dögg.
Lesendum DV eru færðar bestu
óskir um gleðirík jól.
Sigurður E. Haraldsson
Steinn Steinarr skáld segir frá því
á einum stað þegar hann kemur
vestan af landi í fyrsta sinn til
Reykjavíkur. Skáldið segir svo frá:
„Á sólbjörtum morgni fyrir
meira en hálfum mannsaldri síðan
stóð ég á bryggjunni, þar sem nú
heitir Ægisgarður, og litaðist um.
Þetta var Reykjavík, endimark
drauma minna jafnt hamingju og
harma, og loksins var ég kominn
alla leið. Enn í dag man ég hvaö
ég var undarlegur innvortis, ég gat
ekki hugsað nokkra hugsun til
enda, bara laumaðist áfram með
pokann minn á bakinu í einhvers
konar sóttheitri leiðslu.
í miðju Austurstræti rankaöi ég
þó við mér andspænis litlu búðar-
skilti, sem á var letrað „Amatör-
verslun Þorleifs Þorleifssonar".
Þetta er nú meiri ritvillan maður,
hugsaði ég, það stendur „Amatör-
verslun" í staðinn fyrir „matvöru-
verslun". Síðan hef ég verið
Reykvíkingur og þessi borg varð
fóstra mín og önnur móöir, ævin-
lega fremur mild og ljúf í viðmóti,
þegar þess er gætt að ég var mikill
pörupötur og brekabarn."
Þannig farast Steini Steinarr
skáldi orð. Gáfaði sveitapilturinn
rennir spurulum augum á það sem
á vegi hans verður þegar hann stíg-
ur sín fyrstu spor í Reykjavík. Og
hann rankar við sér þegar nafn
verslunar ber fyrir augu. Eflaust
gætu margir sagt svipaða sögu.
Verslanir og verslanahverfi eru
máski öðru fremur ásýnd borga og
bæja hérlendis jafnt sem erlendis,
hvort mönnum líkar svo betur eða
verr. Aldrei er þetta augljósara en
í miðju skammdegi um jól. Við
verslunargötur logar ljós við ljós í
fjölbreyttu Iitaskrúði svo dökkir
skammdegisskuggar hörfa í dimm
sund og skúmaskot.
Kaupmannahátíð?
Öll þessi jólalýsing verslana er
eins konar forboði j ólahátí ðarinnar
þegar heimilin búast einnig í ríki
„Jólalýsing verslana er eins konar forboði jólahátiðarinnar," segir greinarhöfundur m.a. - Jólaskreyting á
Laugavegi.
Leitum
Það líður senn að jólum og þá
tendrast það ljós sem er öllum öðr-
um ljósum skærara, ljósið sem lýst
hefur mannkyninu í gegnum ald-
irnar, ljósið sem lýsir í svartasta
skammdeginu, ljósið sem lýsir
huga mannanna og beinir þeim að
einu og sama marki. Þættir hins
mannlega lífs eru margir og lífs-
þráðurinn er margslunginn og
hver og einn þáttur hans getur
haft afgerandi áhrif á líf manna,
misjafnlega mikil eftir atvikum.
Leiðir skerast
Auðvitað er það einstaklings-
bundið hvemig menn rekja sig eftir
þeim brautum sem þeim er áskap-
að að fara eftir en það hlýtur líka
að vera mikið undir einstaklingn-
um komið hvernig til tekst. Ekki
er á því vafi að samferðamennimir
hafa hér mikið að segja og einn sér
er maðurinn ákaflega takmarkað-
ur.
Þetta birtist okkur í mörgum
myndum og misjafnlega áberandi
skýrum. Ég held að einna greinileg-
ast birtist okkur þetta í daglegri
umgengni, daglegum mannlegum
samskiptum. Leiðir okkar liggja
víða og leiðir okkar skerast en
hvaða afleiðingar það hefur sér
enginn fyrir.
Já, leiðir okkar skerast bókstaf-
lega þar sem við leggjum leið okkar
um gatnakerfi borgarinnar og enn
sér enginn afleiðingarnar fyrir.
Samt er það staðreynd sem blasir
við okkur að við rekumst á í þess-
um skurðarpunktum. Afleiðing-
arnar af þeim árekstrum eru
mismunandi eftir því hve harður
áreksturinn er, og hve harður
áreksturinn er ræðst af því hve
til okkar sjálfra
Kjallariim
Arnþór Ingólfsson
aðstoðaryfirlögregluþjónn
erum komin í vélknúið ökutæki.
Það gegnir öðru máli að því leyti
að ef við rekumst á þá hefur það
alvarlegri afleiöingar í för með sér,
en hve alvarlegar sér enginn fyrir.
Og enn er ekki hægt annað en að
skírskota til mannlegra samskipta.
Það breytir ekki neinu hvort við
erum akandi eða gangandi.
Við getum ekki böðlast áfram í
umferðinni í skjóli þess að við séum
sitjandi í blikkkassa á hjólum og
séum þar i vari fyrir skrokkskjóð-
um. Það er skylda okkar að haga
okkur svo að við völdum ekki sam-
borgurum okkar tjóni, hvort sem
það er á þeim sjálfum eða eignum
þeirra. Það er einnig skylda okkar
gagnvart okkur sjálfum og gagn-
vart fjölskyldum okkar að reyna
„Má ég leggja til að við breytum hugar-
fari okkar? Má ég leggja til að við
högum okkur svo gagnvart samborgur-
um okkar í umferðinni að ekki sé
vansæmd að?“
mikil ferðin er á okkur þegar við
lendum saman. Þar sem við
göngum á þröngum gangstéttum
fer ekki hjá því að við rekumst
hvert á annað. Það hefur engar af-
leiðingar í för með sér. E.t.v.
biðjum við afsökunar, e.t.v. ekki.
Það fer allt eftir hugarfari okkar
og mati okkar á því hvernig við
viljum haga mannlegum samskipt-
um, kurteisi, hlutleysi, ruddaskap-
ur.
Er það lögmál?
Það gegnir öðru máli þegar við
með öllu móti að koma í veg fyrir
að slasa okkur eða valda tjóni á
eignum okkar, það kemur niður á
fleiri en okkur, það kemur niður á
fjölskyldum okkar, það kemur nið-
ur á samfélaginu sem við lifum í.
Við sem störfum að löggæslumál-
um komumst ekki hjá því aö velta
því fyrir okkur hvers vegna öll
þessi ósköp þurfa að gerast í um-
feröinni hjá okkur. Er það alveg
óhjákvæmilegt? Er það lögmál að
hátt í sex þúsund ökutæki séu stór-
skemmd eftir árekstra hér í
Það er ekki fyrr en við komum tii skjalanna að bíllinn er orðinn hættuleg-
ur, segir í greininni.
Reykjavík eins og gerðist á sl. ári.
1986? Eigum við að líta á það sem
sjálfsagðan hlut, óhjákvæmilegan,
að á mi,lli 240 og 250 manns slasist
í umferðinni eins og gerðist á því
sama ári hér í borginni? Nei, það
megum við ekki gera. Ef við gerum
það þá erum við á hættulegri braut.
Úrbæturnar
En hvernig eigum við að koma í
veg fyrir að þetta gerist? Til hverra
eigum við að leita til að aka málum
svo að til betri vegar horfi? Við
höfum ekkert annað að leita en til
okkar sjálfra. Ég hef oft sagt það
áður og segi það enn. Bíllinn án
okkar gerir ekkert af sér. Það er
ekki fyrr en við, ökumennimir,
vitsmunaverurnar, við sem teljum
okkur hafna yfir aðrar lifverur
jarðarinnar, það er ekki fyrr en við
komum til skjalanna aö bíllinn er
orðinn hættulegur. Og hvert eigum
við þá annað að leita en til okkar
sjálfra til að fá einhverjar úrbætur?
Og hverjir hafa meiri hag af úrbót-
um en einmitt við sem þurfum með
einhverjum hætti að komast áfram
í þessari umferð? Og hverjar eru
þá úrbæturnar? Má ég leggja til áð
við breytum hugarfari okkar? Má
ég leggja til að við högum okkur
svo gagnvart samborgurum okkar
í umferðinni að ekki sé vansæmd
að?
Má ég biðja ykkur um, ágætu
ökumenn, að líta í eigin barm?
Gagnrýnið ykkur sjálfa. Verið ek á
sífellt að reyna að leita aö söku-
dólgi annars staðar ef þið erijiö
sjálfir sá sökudólgur. Það líður
senn að jólum og af heilum huga
óska ég öllum gleðilegrar hátíðqr.
Vonandi er að enginn þurfi að
dvelja sár og þjáður á sjúkrahúsi
yfir jólahátíðina af völdum okkár
sem erum þátttakendur í umfeijð-
inni.
Er einhver á annarri skoðun?
Gleðileg jól.
Arnþór Ingólfssþn