Dagblaðið Vísir - DV - 27.08.1988, Blaðsíða 18

18
UEX4tMíKUf:SBill!l
. UUGAKDÁCÍUJi 27. ÁGÚST 1988.
Kvikmyndir
Hér er Patty Hearst ásamt Natasha Richardson sem leikur hana í mynd-
inni.
Patty
Hearst
Á kvikmyndahátíðinni í Cannes í vor
var frumsýnd kvikmynd
um rániö á Patty Hearst og eftirmál þess
Þaö muna eflaust margir eftir fjöl-
miðlafárinu kringum rániö á Patty
Hearst fyrir um þaö bil 13 árum.
Þaö var ekki nóg meö aö foreldrar
Patty væru vellríkir heldur var afi
hennar hinn ókrýndi konungur
f]ölmiölanna, sjálfur William Ran-
dolph.
Rániö haföi síðan mikil eftirmál
þegar kom í ljós aö Patty hafði
gengið í lið með ræningjum sínum
sem kölluðu sig „Symbioniska
frelsisherinn" sem baröist fyrir
hönd hinna fátæku í Bandaríkjun-
um. Greiddi Randolph Hearst háar
upphæðir í lausnargjald fyrir dótt-
ur sína. Féö rann til hjálparstofn-
ana og matarkaupa fyrir fátæka en
án þess aö Patty væri sleppt.
Hápunkti náöi fréttaflutningur-
irin af þessum atburðum þegar
Patty sást ræna banka ásamt félög-
um sínum í SF. Patty var síðan
handtekin áriö 1975 eftir aö sex af
félögum hennar höfðu fallið í val-
inn eftir skotbardaga viö lögregl-
una í Los Angeles. Hún var dregin
fyrir dómstóla og dæmd til stuttrar
fangelsisvistar.
Einhæfni
Eftir að Patty Hearst haföi náö
áttum eftir þessa lífsreynslu skrif-
aði hún bók áriö 1982 um þetta
tímabil í lífi sínu. Bókin ber heitið
„Every secret thing“. Þar segir hún
söguna frá sínu sjónarhorni.
Miöaö viö hve ránið á Patty He-
arst fékk mikla umfjöllun í Qöl-
miðlum var auösýnt aö reynt yrði
að gera kvikmynd byggöa á bók-
inni. Margir höfðu samband viö
Patty sem haföi lítinn áhuga á að
endurvekja þessa gömlu martröö á
hvíta tjaldinu. En þegar einn af
stærri kvikmyndaframleiðendum
Bandaríkjanna fór fram á að kvik-
mynda bók hennar sló hún til. „Ég
áttaöi mig einfaldlega á því að í
Bandaríkjunum hlaut aö koma aö
því að þaö yröi gerð mynd um rán-
Kvikmyndir
Baldur Hjaltason
iö á mér með eöa án samþykkis
míns. Þegar fulltrúi kvikmynda-
versins hringdi og vildi kvikmynda
bókina samþykkti ég þaö vegna
þess aö þá gafst mér tækifæri til
aö koma á framfæri minni útgáfu
af sögunni," var haft eftir Patty
Hearst á blaðamannafundi í Can-
nes í vor þegar myndin var frum-
sýnd.
PaulSchrader
Ágætur handritahöfundur var
fenginn, sem var Nicholas Kazan.
Leikstjóri var Paul Schrader sem
hefur áður íjallaö um viðkvæm
málefni líöandi stundar, eins og
ævisögu Yukio Mishima. Hann er
einnig ágætis handritahöfundur,
eins og handrit hans aö myndunum
Yakuza, sem hann geröi í sam-
vinnu viö bróður sinn, svo og The
Taxi Driver sýna og sanna.
Handrit Kazan hefur veriö gagn-
rýnt fyrir að vera of mikil einstefna
á afstööu Patty Hearst og fyrir aö
hann hafi ekki reynt aö skyggnast
betur eftir raunverulegum ástæð-
um þess að atburðarásin tók þá
stefnu sem hún gerði. Þetta hefur
vakiö þá spurningu af hverju
Schrader skrifaöi ekki handritið
sjálfur. Hann svaraöi þeirri spurn-
ingu á blaðamannafundi í Cannes
í vor.
„Ég skrifaði ekki handritiö og
Nicholas Kazan talaöi bara einu
sinni við Patty í síma, samkvæmt
upplýsingum hans. Rétt áður en ég
byrjaöi að kvikmynda eftir hand-
ritinu hringdi ég í Patty og baö
hana um aö gera athugasemdir við
handritið nú þegar ef hún á annað
borö ætlaöi aö gera einhverjar.
Hún sendi mér heilar tólf blaösíður
af sérstaklega hlutlægum athuga-
semdum - „Þeir myndu ekki hafa
sagt þetta“ eöa „þetta gerðist ekki
á þennan máta“.
Stutt og laggott
Ég hitti hana ekki fyrr en ég haföi
lokið viö gerö myndarinnar.
Ástæöan er sú aö eftir tveggja ára
baráttu fyrir dómstólunum, sem
fylgdi í kjölfar myndarinnar Rag-
ing Bull, sem ég skrifaöi handritið
að fyrir Martin Scorsese, ráölagði
hann mér aö skrifa aldrei handrit
um manneskju sem væri á lífi. Meö
þessi ummæli glymjandi í eyrun-
um ákvaö ég aö halda mig eins
langt frá Patty og ég gat. Ég vildi
einnig ná fram austur-evrópskum
blæ í myndinni, eins og hún gerðist
handan járntjaldsins. Þaö gefur
myndinni sterkara stjórnmálalegt
yfirbragö í staö heimildamyndar-
blæs um byltingarsinnaöa ríkis-
bubbadóttur."
Schrader kaus þá leiö að fjalla
bara um þann kafla í lífi Patty He-
arst sem tengist ráninu og þangað
til hún er send í fangelsi. Aö vísu
eru ljósmyndir sýndar úr æsku
Patty í upphafi myndarinnar.
Einnig sjáum viö mynd af Sather
hliðinu i Berkeley háskólanum til
að minna okkur á þær umbreyting-
ar og byltingarsinnuöu tíma sem
unga fólkið gekk í gegnum á árun-
um 1964-1974.
50daga í haldi
Sjálf myndin hefst þegar Patty er
rænt úr íbúö unnusta hennar, Ste-
vens Weed, í Berkeley. Síðan hefst
ömurlegur kafli í lífi hennar. Hún
er lokuö inni í skáp meö bundið
fyrir augun í 50 daga. Ræningjar
hennar hella í sífellu yfir hana
áróöri, auk þess sem hún er beitt
kynferðislegu ofbeldi.
Líkiega er þaö þessi kafli í lífi
Patty Hearst sem fjölmiðlar gerðu
minnst skil á sínum tíma. Þessi
sálarpynding og heilaþvottur virð-
ist hafa umbreytt persónu hennar
og því virðist það ekki koma áhorf-
endum á óvart þegar henni er gef-
inn kostur á að velja á milli aö
ganga í FS-félagsskapinn eða að
verða sleppt lausri að hún velur
fyrri kostinn. Aö vísu dregur hand-
ritshöfundur upp mjög jákvæöa
mynd fyrir hönd Patty sem hefur
veriö gagnrýnd eins og áöur sagði.
Til aö undirstrika sálarstríð Patty
er lesari látinn lesa inn hugsanir
hennar í staö þess aö láta hana tjá
sig sjálfa um þessi mál á hvíta tjald-
inu. Gerir þetta sum atriöin mun
átakanlegri en ella og auðveldar
áhorfendum að samþykkja og
sætta sig viö þá atburði sem taka
,viö.
Vitleysingar
í þeim kafla myndarinnar, sem
fjallar um samskipti Patty Hearst
'viö SF-hreyfinguna eftir aö hún
gekk til liös við hana, lýsir Schrad-
er félögum hennar sem hálfgerðum
aulabárðum í líkingu viö glæpa-
mennina í „Keystone Cop“ mynd-
unum. Schrader neitar því aö hann
hafi ætlað að gera grín aö þeim,
jafvel þótt hann hafi sett gaman-
leikarann William Forsythe (Raiz-
ing Arizona) í hlutverk eins af for-
ingjum SF sem átti þá ósk heitasta
að veröa svartur byltingarforingi
þrátt fyrir hvítt litaraft hans. Sam-
kvæmt upplýsingum frá Patty kom
hún einu sinni aö Bill þar sem hann
var aö beija höföinu í gólfið ásamt
því að tauta „ég vil veröa svart-
ur“. Þegar Schrader var beöinn um
að gera athugasemdir við gagnrýni
á þessi atriði svaraöi hann: „Ég
hefði svo sem getaö gert myndina
út frá sjónarhorni SF. Þaö heföi án
efa orðið athyglisverð mynd. En ég
var ekki ráðinn sem leikstjóri til
að gera þannig mynd.“
Paul Schrader
En hver er þessi Paul Schrader?
Nýlega var sýnd í sjónvarpinu
fyrsta mynd hans sem leikstjóra,
Blue Collar. Schrader hefur fengiö
orö á sig fyrir aö vera einkar skel-
eggur leikstjóri. Hann hefur oft tek-
iö fyrir þjóöfélagsleg vandamál í
myndum sínum og virðist óhrædd-
ur viö aö stinga á kýlum. Aðrar
myndir Schraders eru Hardcore,
American Gigolo og svo Cat People
ásamt Mishima.
Myndin Patty Hearst hefur fengið
frekar lélegar móttökur og þótt of
einhæf. Hún var gerö fyrir litið fé
og því aldrei ætluð til almennrar
dreifingar. Hins vegar má með
sanni segja aö hún sé athyglisverð-
ur kafli á ferli Pauls Schrader
ásamt því aö gefa áhorfendum
tækifæri til að endurmeta sögu
Patty Hearst en í þetta sinn út frá
hennar eigin sjónarhorni.
Baldur Hjaltason
Helstu neimildir:
Variety Film Comment
Það muna flestir eftir Patty Hearst í þessum búningi.
Það er dóttir Vanessu Redgrave og Tony Richardson sem fer með hlut-
verk Patty Hearst.