Dagblaðið Vísir - DV - 19.12.1988, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 19. DESEMBER 1988.
15
Ofbeit og ofsóknir
Sú staöreynd sem viö blasir í
dag, fyrir utan efnahagskreppu og
þess konar lærðra manna málefni,
eru þau gróðurspjöll sem unnin eru
af mönnum og dýrum.
Maðurinn ekur um hálendið á
jeppum og þess konar tryllitækjum
án nokkurs samviskubits yfir þeim
spjöllum sem hann veldur á gróðr-
inum á meðan hann dásamar há-
stöfum íslenska náttúru.
Maðurinn beitir einnig búfé sínu
á viðkvæm svæði án þess aö gera
sér nokkra grein fyrir hvaða afleið-
ingar það kann að hafa. Ekki þýðir
að ^saka skynlausar skepnumar.
Þær sjá bara grastoppana hér og
þar og hugsa sér gott til glóðarinn-
ar.
Það er eflaust hægt að segja að
ökumaðurinn valdi frekar sjáan-
legum spjöllum en hinn aðilinn
veldur einnig stórum skemmdum
þegar til lengri tíma er litið.
Orð vekja athygli
Orð Jóns Sigurðssonar þess efnis
að það ætti aö hvetja fólk til að
kaupa ekki framleiðslu þeirra
bænda sem beita fé sínu á viðkvæm
svæði hafa óneitanlega vakið mikla
athygli.
En það var löngu orðið tímabært
að grípa til róttækra yfirlýsinga til
að vekja fólk til umhugsunar um
þessi mál. Almenningur hefur allt-
of lengi verið værukær gagnvart
gróðri og gróðurvemd, samanber
umgengni margra um landið í
kringum hina frægu verslunar-
mannahelgi. Eftir þá helgi em
KjaHaiinn
Ingi H. Guðjónsson
formaður Félags ungra jafnað-
armanna i Hafnarfirði
mörg svæði hreinlega í rúst eftir
að landsmenn em búnir að „njóta
náttúrunnar“.
Gerir fólk sér ekki grein fyrir af-
leiðingum af slæmri umgengni? Því
er íljótsvarað. Afleiðingamar
verða þær að það myndast eyði-
merkur eins og þær gerast verstar
nema hvað loftslagið er ívið kald-
ara hér á landi.
En hvað gerðist eftir að Jón Sig-
urðsson hafði tekið svona hressi-
lega til máls?
Tveir af gildustu bændum lands-
ins, þeir Pálmi Jónsson og Páll
Pétursson, risu á fætur, gripnir
heilagri reiði og vandlætingu yfir
orðum ráðherra og sökuðu hann
um ofsóknir gagnvart bændum
og að hvetja til efnahagsþving-
ana.
Þaö er eins og einn af tölvufræð-
ingum landsins sé búinn að forrita
þá þannig að þegar einhver vogar
sér að gagnrýna bændastéttina ein-
hverra hluta vegna rísa þeir upp
og tala um áðumefndar ofsókmr
og annaö í þeim dúr.
Uppbætur á uppbætur ofan
Það virðist ekki mega gagnrýna
bændur í einu eða neinu þrátt fyrir
að þeir þiggi uppbætur á uppbætur
ofan úr vasa almennings í formi
hinna ýmsu styrkja úr ríkissjóði.
En hvar em þeir félagar Pálmi
Jónsson og Páll Pétursson t.d. þeg-
ar ASÍ kemur með hin og þessi
dæmi um launamál fiskvinnslu-
fólksins? Þá finnst þeim ekki
ástæða að berja sér á brjóst og hafa
hátt.
Nei, þá er ekki staöið upp og þeyst
fram með lúðraþyt og ásökunum
um ofsóknir eða misrétti. Þá er
kaffisopinn sötraður á kaffistofu
Alþingis og sagðir nýjustu Hafnar-
fjarðarbrandararnir eða legið í
símanum og athugað hvenær
næstu framlög koma inn.
Það er ekki staðið upp þegar fisk-
vinnslufólkið talar um þann gífur-
lega launamun sem er hér á landi.
Það geta flestir viðurkennt að ef
starfsstéttum væru greidd laun
miðað við verðmætasköpun og
hlutfall af útflutningstekjum væri
fiskvinnslufólk launahæsta stétt
landsins. Þeir félagar gera sér htla
grein fyrir því hvar virkileg verð-
mætasköpun hggur hér á landi.
Þeim er alveg sama því aö þeir fá
sitt samkvæmt fjárlögum frá ári til
árs. Svona sérhagsmunahugsunar-
háttur er því miður aUtof algengur
í íslenskum stjórnmálum.
Jón Sigurðsson á allan heiður
skilinn fyrir að vekja athygli á
gróðurverndunarmálunum og það
hefur einnig æxlast þannig aö hann
hefur dregið fram í dagsljósið hvar
sérhagsmunapotararnir leynast.
Gæti orðið vin
Sú gagnrýni, sem Jón beindi að
bændum, á fylhlega rétt á sér því
að eins og allir vita eru sauðfé og
hross sérstaklega aðgangshörð við
gróðurinn og skilja eftir auðn nema
gróðurinn fái tíma til að jafna sig
á mihi. En sá tími er mjög naum-
ur, því miður.
Það er beitt miskunnarlaust á
svæði sem eru viðkvæm fyrir og
afleiðingin lætur ekki á sér standa.
Gróðurlausum svæðum á íslandi
fjölgar mjög og landgræðslan hefur
vart undan að sá í sárin, auk þess
er fjármagn th landgræðslunnar
skorið mjög við nögl. Það væri
kannski athugandi að láta vissan
hluta af framlögum th sauðfjár-
bænda renna th landgræðslunnar.
Almenningur verður að fara að
athuga sinn gang í gróðurvemdun-
armálum og bera virðingu fyrir
landinu okkar og held ég að þetta
gos, sem varð á þingi út af orðum
Jóns, beini sjónum manna að þess-
um málum þrátt fyrir ofsóknaræð-
ið sem greip þá Pálma og Pál.
Við ættum að taka mark á þeirri
ógnvænlegu þróun sem er aö verða
úti í heimi því að með aukinni
mengun fer þeim svæðum fækk-
andi- þar sem menn eru óhultir
gagnvart þeim vandamálum.
ísland gæti orðið vin í eyðimörk
ef við höldum rétt á spöðunum því
að mengun er hér engin úti í nátt-
úrunni og ferðamenn, sem hingað
koma, vhja sjá hreint og óspjallað
land. Það væri synd og skömm ef
við létum éta landið upp í stað þess
að nýta það th að auka gjaldeyris-
tekjur en á því er ekki vanþörf.
Ingi H. Guðjónsson
„ Jón Sigurösson á allan heiöur skilinn
fyrir að vekja athygli á gróðurverndun-
armálunum og það hefur einnig æxlast
þannig að hann hefur dregið fram í
dagsljósið hvar sérhagsmunapotararn-
ir leynast.“
Fiskvinnsla á íslandi:
Harmagrátur og bjargvættir
Enn einu sinni upphefst sam-
hljóða grátur þeirra manna sem
gegna forystuhlutverki í sjávarút-
vegi og fiskverkun á íslandi. Þeir
gráta eins og komaböm þessa dag-
ana út af sömu þrautagöngunni og
áður. Þessir „bjargvættir" biðja nú
eina ferðina enn um gengisfellingu
og kjaraskerðingu til handa öðrum
þegnum þessa lands. Nefna fyrir
því þær ástæður helstar að laun
þess fólks, sem hjá þeim vinnur,
séu of há.
Þessi harmagrátur vesalings
mannanna er svo sem ekkert nýr,
hann hefur hljómað í eyrum lands-
manna um árabil með ýmsum blæ-
brigðum og ekkasogum. Hitt er
nýtt af náhnni að sá maður, sem
farið hefur með málefni sjávarút-
vegsins um árabil og gerir enn,
Hahdór Ásgrímsson sjávarútvegs-
ráðherra, skuh koma fram fyrir
alþjóð, taka þátt í ekkasogunum og
segja umbúðalaust að vandræða-
gangur þessara atvinnugreina stafi
af of háum launum þess fólks sem
í þeim vinnur og því þurfi launin
að lækka. Þetta skh ég ekki - nema
ef vera skyldi að strákamir í Sam-
bandsfrystihúsunum séu í vondu
máli.
Úttekt á fjárfestingum?
Endurskoðandi nokkurra frysti-
húsa komst að því fyrir nokkru að
eiginfjárstaða þeirra hefði versnað
um ca 500 mihjónir undangengna
mánuði. Þessari véfrétt var komið
grátandi til þjóðarinnar. Ekki efast
ég um sannleiksghdi þessa, en mér
er spum, gætum við skattborgarar
fengið úttekt á fjárfestingum þess-
ara sömu frystihúsa og arðsemisút-
reikninga vegna þeirra? Mér finnst
meira en sjálfsagt að öll fyrirtæki
í einkaeign, hvort sem þau eru á
innlendum eða erlendum mörkuð-
um, njóti þess hagnaðar sem þau
skila. Hefi því aldrei látið mér detta
í hug að ég fengi að taka þátt í þeim
hagnaði þar sem ég er ekki eigandi.
En á sama máta finnst mér
KjaHarinn
Gunnleifur Kjartansson
fyrrv. sjómaður
skondið, að ekki sé meira sagt, að
þegar þessi einkafyrirtæki tapa,
hvort sem um er að kenna slæmum
rekstri eða fjárfestingarfylliríi, em
eigendur þeirra allt í einu orðnir
öh þjóðin og þegnamir grátandi
beðnir að taka þátt í tapinu, með
gengisfellingu, auknum sköttmn,
lækkun launa og svo framvegis.
Sem sagt, einkaeign þegar fyrir-
tækin græða en ríkiseign og vanda-
mál þjóðarinnar þegar þau era rek-
in með tapi.
Rökfærslur „kórsins"
Undanfarin tvö ár hefur annað
slagið verið grátið og talað um fast-
gengisstefnu stjómvalda sem illan
lhut, því jafnframt veriö haldið
fram að rekstrargrundvelli útflutn-
ingsatvinnuveganna væri stefnt í
voða með þessari stöðugu fastgeng-
isstefnu. Áður var grátið yfir því
hve gengið væri óstöðugt. Fyrir
nokkrum mánuðum var grátið yfir
ahtof mikihi þenslu á vinnumark-
aði, grátlegt væri að ahs staðar
vantaði fólk th starfa og vinnuafl
væri flutt inn. Nú er grátið yfir því
að aht stefni í atvinnuleysi. Allt er
þetta sami grátkórinn og eins radd-
aður.
Hvernig hefur svo „kórinn"
bragðist við? Hefur hann dregið úr
fjárfestingum til þess að minnka
greiðslubyrði lána? Hefur hann
komið á hagræðingu í rekstrinum?
Hefur hráefnið verið flokkað og
unnið af hagkvæmni með tilliti th
markaðarins? Hafa opinberir fjár-
festingarlánasjóðir og aðrar lána-
stofnanir gætt varkámi í útlánum
th „kórsins“? Hefur „kórinn“, sem
grátandi bað um fijálst fiskverð og
fiskmarkaði, gert þar á breytingar?
Verði mér sýnt fram á að þetta sé
allt eins og best verður á kosið skal
ég glaður taka þátt í að þerra tárin
svo vesalingamir geti tekið gleði
sína aftur fyrir jólahátíðina, en að
öðram kosti geta þeir haldið áfram
að gráta mín vegna.
Það er í og með gaman að hluta
á rökfærslur „kórsins“. Þegar
hann bað um frjálst fiskverð og
fiskmarkaði vora rökin þau að af-
koma sjávarútvegsins mundi batna
og bátar mundu síður sigla með
aflann. í flestum tilvikum eiga fisk-
verkendur bátana einnig. Þeir
græða því á háu fiskverði, en svo
„Sem sagt, einkaeign þegar fyrirtækin
græða en ríkiseign og vandamál þjóð-
arinnar þegar þau eru rekin með tapi.“
„Hvað er til ráða fyrir blessaða mennina ef þeir fá ekki sína gengisfellingu
i jólagjöf?" spyr greinarhöfundur. Forystumenn SH ganga af fundi ráðherra
hinn 30. f.m. þar sem óskað var eftir leiðréttingu á gengi.
tapa skinnin þau hin sömu á fisk-
verkunni þar sem hráefnið er svo
dýrt.
Hvað sögðu þeir þá - og nú?
Fyrir nokkram mánuðum skip-
aði þáverandi forsætisráðherra,
Þorsteinn Pálsson, nefnd sem finna
skyldi leiðir fyrir „kórinn“. Nefnd-
in var saman sett af eigendum og
framkvæmdastjóram fiskvinnslu-
fyrirtækja og útgerðar að mestu
eða öhu leyti. Frá nefndinni komu
svo tihögur um svokallaða niður-
færsliheið. í þeirri umræðu, sem á
eftir fór, kom fram hjá þessum
sömu mönnum að gengisfehing
leysti engan vanda nema síður
væri og væri af hinu iha. Nú, ör-
fáum mánuðum seinna, era þessir
menn hágrátandi framan í þjóðina
dag eftir dag og biðja um gengis-
fellingu sér th huggunar. Mér er
spurn, hvaö hefur gerst á þessum
stutta tíma, vita mennimir ekki
lengur yfir hverju þeir hafa verið
að gráta?
Hvað getum við gefið þeim?
Þegar þessi mál ber á góma hjá
okkur hinum sem ekki höfum yfir
neinu að gráta er gjarnan spurt:
Hvað er til ráða fyrir blessaða
mennina ef þeir fá ekki sína gengis-
felhngu í jólagjöf? Hvað getum við
gefið þeim? Eg segi, það mætti
gjarnan minnka áþján sumra með
þvi að fækka fiskiskipum og fisk-
verkunarfyrirtækjum. Þeir eru
með alltof stóran skipastól miðað
við þann afla sem hægt er að veiða
og alltof mörg fiskvinnslufyrirtæki
miðað við þann afla sem þeir fá th
vinnslu. Yrði þetta gert gætu
mennirnir fengið huggun. Þeir sem
héldu vehi hefðu úr meira að moða
og þeir hinir sem hætta í útgerð
og fiskvinnslu gætu orðið glaðir í
vhuiu hjá fyrrum félögum sínum á
þeim launum sem þeir grátandi
tala nú um að séu ahtof há.
Ég vh að lokum votta landsmönn-
um samúð vegna tilkomu Ólafs
Ragnars Grímssonar. Gamh
Möðravellingurinn er svo sannar-
lega í essinu sínu núna við það að
létta undir með verka- og láglauna-
fólki þessa lands. Hann er að vísu
búinn að gleyma matarskatti
Hannibalssonar en hefur þess í stað
fundið upp fleiri og betri skatta, svo
sem hækkanir á launaskatti, fast-
eignaskatti og vöragjaldi. Þeir fyrr-
um flokksbræður hans, framsökn-
armenn, era sjálfsagt ánægðir með
„gripinn" en aumingja Jón Baldvin
kemur til með að hafa nóg að gera
í fjósinu. Stór var framsóknarflór-
inn og nú hefur bæst við sýnu
stærri fjóshaugur.
Gunnleifur Kjartansson