Þjóðviljinn - 24.12.1949, Page 11

Jólin 1949
Þ JÓÐVIL JINN
Ib89M
LfliidaíræSitími í barnaskóla í Sovétríkjunum.
vina Páls, ef Sturlá er nokkuð minnkaðúr." — Þessari hótun
svarar höfðinginn, sem nldfei var við manndrá’p riðinn á
þessari vígaöld, á þéssa leið: „Vitm rnenn það, að Sturla er
oft óbilgjarn um manndrápin; en fleiri menn kunna að láía
drépa menn en Sturla pinn; og það segi eg þér, Böðvar, ef
Sturla lætur drepa einn mann fyrir Páli, að drepa skal ég'
láta þrjá ínenn fyrir Sturlu.“ — Sér Sturla það vænst að
leggja málið, sem hann hefur áour telcið sjálfdæmi í, í dóm
Jóns Loftssonar og cættir sig við, að tvö hundruS hundraða
snúist í þrjá tigi hundraða. — En áður eh sú sætt er gerð,
hefur Jón sýnt Sturlu þá virðingu að bjóða honum barn-
fóstur og veita honum heimboð til að draga broddinn úr ó-
sigrinum. Þannig réðust þau örlög, að Snorri Sturluson'hlaut
uþpeldi sitt á menntásetrinu Odda.
En mesta þjóðarhylli hefur Jón Loftsson þó hlotið fyrir
andstöðu sína gegn yfirráðum biskups yfir eignum kirkn-
anna í deilum við Þorlák biskup helg'a. Mikinn þátt í þeirri
hylli á vitanlega sú staðreynd, að sú barátta er einn þáttur-
inn í baráttunni gegn íhlutun erlends valds á íslandi. En
framganga Jóns í þessum deilum var með afburðum glæsi-
leg. Viðureign þeírra Þorlálcs biskups á Höfðabrekku er með
stórbrotnustu átökum, sem íslandssagan geymir, þar séín
andans vopnum einum er beitt. Biskup hefur þá náð uncíir
yfirráð sín öllum kirkjum og kirkjueignum í Austfirðingá-
fjórðungi í krafti erkibiskupsboðskapar, og þar sem hann
ekki dugði, greip hann jafnframt til annarra aðgerða, neitaði
að vígja kirkjur cg syngja messur. — SigurSur Ormsson í
Svínafelli hafði borið þau gildu rök fram gégn erkibiskups-
boðskap, að „norrænir menn eða útlendir mega ekki játta
undan oss vorum réttindum,“ en lét þó undan siga, er séð
var, að biskup mundi sitja fastur við sinn keip og eigi yígja
kirkjuna, sem Sigurður hafði látið reisa. — En tilþrif Jóns
Loftssonar voru aðsópsmeiri. Biskup var komiim að Höfða-
brekku til að vígja kirkju, sem Jón hafði látið reisá þár. Áð-
ur en til vígslu er gengið, spyr biskup, hvort Jón hafi heyrt
erkibiskupsboðskap um kirkjueignir. Þá gaf Jón sitt þjóð-
fræga svar: „Heyra má eg erkibiskupsboðskap, en ráðinn em
eg í að halda hann að engu, og eigi hygg eg, að hann vili
betur né viti en mínir forellrar, Sæmundur hinn fróði og
synir hans.“ Biskup trompar þegar út sínu hæsta og hótar
bannsetningu, en Jón svarar: „Þér meguð kálla þann bann-
settan, sem þér vilið, en aldrei mun eg í yðvart vald já minni