Þjóðviljinn - 24.12.1967, Qupperneq 7

eftir annað útúr höndunum
þangað til ég læri að taka 'þá
upp á annarri löppinni og
kjaga þannig msð allt upp í
tólf eða firamtán í hvorri hendi,
eins og hinar. Ungarnir virðast
alveg lamast við að hanga
svona með hausinn niður, það
rétt tístir í þeim, en svo eru
þeir jafn sprækir þegar þeim
er sleppt aftur.
Af eðlilegum ástæðum er
tala hænsnanna nokkuð á reiki,
en þau floltkuðu eru kringum
þrjátíu þúsund, segja samstarfs-
konurnar mér. Ófloklíuðu ung-
arnir eru ekki taldir.
Þetta eru kátar kerlingar,
sem ég vinn með í hænsnahús-
unum og að vinnudegi loknum,
kl. hálffimm, eru þær vanar
að fá sér góðan kaffisopa og
smálögg með, staup af eggja-
líkjör eða annað álíka. Þálosn-
ar um málbeinið og þær fara
að láta mig heyra sitt eigið
tungumál, lágþýzkuna eða
„plattdiitsoh“ eins og það heit-
ir á þeirra máli. Alveg eru
þær steinhissa þegar ég skil
þetta mál þeirra, sem er reynd-
ar ekki skrítið, því það er í
framburði eins og sambland af
dönsku og háþýzku, en sterku
sagnbeygingarnar líkar beyg-
ingium í ensku. Ég finn að ég
vex talsvert mikið í áliti við
að ég skuli skilja lágþýzkuna.
Seinasta daginn minn i
hænsnahúsunum er löggin heil
flaska, mér er haldin veizla og
við skemmtum okkur konung-
lega. En þegar ég hjóla hein
er ekki laust við að hjólið eigi
erfitt með að halda sér á hjól-
brautinni og ég má þakka fyrir
að umferðin um þjóðveginn ei'
með minnsta móti.
Síðar frétti ég reyndar að
það væri tekið alveg jafn hart
á hjólreiðamönnum með pró-
mill í blóðinu og ökumönnum
bifreiða.
Lágþýzkan annars. Óneitan-
lega finnur maður skyldleika
og ótrúlega mörg orð eru svo
til alveg eins í íslenzku og lág-
þýzku. Þegar svo karlarnir fara
að láta fjúka í kviðlingum þeg-
ar þeir fá sér neðan í því á
laugardagskvöldum er mér allri
lokið, — þetta er bara eins og
heima! Hingað til hafði ég satt
að segja metið Þjóðverja held-
ur lítils, fannst þetta vera mestu
skriffinnskupúkar og yfirborðs-
menn, en finn nú að Þjóðverj-
ar.og Þjóðverjar eru ekki allt,-
af sama fólkið.
Fæst af eldra fólkinu í Weit-
enhagen er fætt hér og uppalið.
Flest hefur komið að austan,
frá héruðunum sem nú eru í
Póllandi eða Sovét, bændaflólk,
sem flosnað hefur upp í striðs-
lok eða verið rekið burt. Það
er eins og þegjandi samkomu-
lag að við forðumst að tala um
orsakir þess. Þetta fólk hefur
sumt lifað ivær heimsstyrjaldir
og þjóð þess tapað báðum. Og
þótt nazistarnir hafi verið
mestu böðlarnir og kúgað her-
numdar þjóðir á grimmilegasta
hátt, hefur þýzka þjóðin, þýzk
alþýða einnig fengiö að líða
sínar þjáningar, kannski eklri
sízt vegna þess að það finnur
sig samsekt, — það sem það
hafði ekki skilning eða þroska
til að koma í veg fyrir, er líka
því að kenna.
Ég fæ að heyra ótrúlegar
sögur um flótta og mannflutn-
inga. Heilu sveitaihéruðin hafa
flutt sig úr stað, állt í vestur-
átt, þeir sem áður bjuggu í
Mecklenburg hafa flæmzt alit
vestur í Frísland og hér búa
nú þeir sem áður bjuggu í
Pommern eða enn austar.
Bldra fólkið talar lágþýzku
sín á milli, en ekki við börn-
in. Hvers vegna ekki? Viljið
þið ekki halda málinu við? spyr
ég. Nei, nei, — og nú kemur
hagsýna þýzka eðlið 1 ljós: há-
þýzkan er hið opinbera mál,
það er nc^tað í útvarpinu, í
sjónvarpinu og í skólunum.
Það mundi bara vera börnun-
um til trafala að vera að dratt-
ast með lágþýzku líka.
Mörg lágþýzk orð halda sér
þó í málfari unga fólksins og
ýmis einkenni gamla málsins.
„Þetta er pabbi minn sitt hjól“
sagði barn við mig með út-
varpsframburði háþýzkunnar,
Framhald á bls. 74.
JÓLABLAÐ — ’J