Dagblaðið Vísir - DV - 01.12.2001, Blaðsíða 10

10
Útgáfufélag: Útgáfufélagið DV ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Framkvœmdastjóri: Hjalti Jónsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aöstoðarritstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guðmundsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.netheimar.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.visir.is
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Strandgata 31, simi: 460 6100, fax: 460 6171
Setning og umbrot: Útgáfufélagið DV ehf.
Plötugerö: ísafoldarprensmiðja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuði 2200 kr. m. vsk. Lausasöluverö 200 kr. m. vsk., Helgarblaö 300 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Vestræn hryðjuverk
Helztu fjöldamoröingjar Rómönsku Ameríku eiga eitt
sameiginlegt. Þeir lærðu í sama skóla, þar sem meðal ann-
ars voru kenndar pyndingar og aftökur. Afbrotaskrá nem-
enda skólans er margfalt lengri en nemenda Osama bin
Ladens og morðin miklu meira en tífalt fleiri.
Nokkrir illræmdir hershöfðingjar og valdaræningjar
gengu í þennan sama skóla. Þar voru Roberto Viola og
Leopoldo Galtieri frá Argentínu, einnig Manuel Noriega
og Omar Torrijos frá Panama, svo og Juan Velasco Al-
varada frá Perú og Guillermo Rodriguez frá Ekvador.
Fjórir af hverjum tiu ráðherrum í morðóðum ríkis-
stjórnum Lucas Garcia i Perú, Rios Montt og Mejia Vict-
ores í Gvatemala gengu í þennan sama skóla, sem skipti
um nafn í byrjun þessa árs, þegar nokkrir bandarískir
þingmenn höfðu gert harða hríð að honum.
Meðal annarra nemenda skólans eru Byron Lima
Estrada, sem stjórnaði morðinu á Juan Gerardi biskupi í
Gvatemala árið 1998. Einna illræmdastur allra nemenda
skólans er þó Roberto d’Aubuisson, sem stjórnaði dauða-
sveitum ríkisstjórnarinnar í E1 Salvador.
Nemendur skólans hafa stjórnað og stjórna enn dauða-
sveitum um alla Rómönsku Ameríku, allt suður til stjórn-
ar Pinochets í Chile, þar sem þeir skipuðu leyniþjónustu
hersins. 19 af 26 morðingjum kaþólsku prestanna í E1
Salvador voru nemendur skólans.
Tveir nemendur skólans myrtu friðarumba ríkisstjórn-
arinnar í Kólumbíu í fyrra. Nemandi skólans stjórnaði
hinni illræmdu aftökusveit Grupos Colina, sem starfaði á
vegum Albertos Fujimori, sem síðar flúði land, einnig sá
sem stjórnaði morðunum í Ocosingo í Mexíkó.
Skólinn, sem ofantaldir brjálæðingar sóttu, hét Skóli
Ameríku fram i byrjun þessa árs, er nafninu var breytt í
Vesturheimsstofnun öryggissamvinnu. Skólinn er enn á
sama stað í Fort Benning í Georgíu í Bandaríkjunum með
sömu kennurum með sömu kennslubækur.
Skólinn hefur í 55 ár verið kostaður af bandaríska rík-
inu til að grafa undan löglegum ríkisstjórnum í
Rómönsku Ameríku og koma þar til valda harðstjórum,
sem væru líklegir til að þjóna bandariskum hagsmunum.
Hann hefur haft 60 þúsund nemendur á þessum árum.
Nemendur skólans hafa gengið af göflunum um alla
Rómönsku Ameríku, myrt tugþúsundir manna, meira en
tífalt fleiri en féllu í árásinni á World Trade Center og
Pentagon. Þeir bera mesta ábyrgð á, að Rómanska Amer-
íka hefur efnahagslega staðnað á þessum áratugum.
Skólinn í Fort Benning er tífalt eða tuttugufalt eða þrí-
tugfalt meiri hryðjuverkastofnun en samtök Osama bin
Ladens. Ríkið, sem kostar skólann, er tífalt eða tuttugufalt
eða þrítugfalt meira hryðjuverkaríki en það ríki talibana
í Afganistan, sem var skjól Osama bin Ladens.
Baráttan gegn Osama bin Laden og talibönum er út af
fyrir sig réttlát, en hún er ekki barátta gegn hryðjuverk-
um í heiminum. Þau munu halda áfram eins og ekkert
hafi ískorizt, þótt sigur vinnist í Afganistan. Skólinn í
Fort Benning mun sjá til þess, að svo verði.
Dæmið um Vesturheimsstofnun öryggissamvinnu sýn-
ir, að fréttaneytendur ættu að fara varlega í trúgirni, þeg-
ar valdamenn Bandaríkjanna alhæfa um stríðið í
Afganistan sem upphaf að baráttu gegn hryðjuverkum í
heiminum. Þar er um einfalt hefndarstríð að ræða.
Ef Bandaríkin vilja uppræta hryðjuverk í heiminum
eru hægust heimatökin að byrja á eigin skóla í Fort Benn-
ing í Georgíu, heimsbyggðinni til farsældar.
Jónas Kristjánsson
______________________________________LAUGARDAGUR 1. DESEMBER 2001
DV
Áfallahjálp á aðventu
Jónas
Haraldsson
aðstoöarritstjóri
Jólamánuðurinn er formlega
genginn í garð. Sú staðreynd þýðir
eitt og aðeins eitt: jólavesen. Ýmis-
legt sem því fylgir er raunar ágætt:
föndur þama sem stundum verður
til þess að þau draga foreldrana
með sér, jólabakstur, hvort sem um
er að ræða smákökur eða laufa-
brauð sem jafnframt hefur í for
með sér samverustundir fjölskyld-
unnar, og almenn híbýlaskreyting.
Tilbreyting er fólgin í skreyting-
unni og marglit ljósin lýsa upp
skammdegið. Konur eru almennt
liprari í finni skreytingum en karl-
ar þeirra og sjá því frekar um slauf-
ur, borða, jólakúlur og greni. Serí-
urnar eru fremur karlanna og
frómt frá sagt árviss höfuðverkur
þeirra þar sem oft er þörf á áfalla-
hjálp.
Lifi frelsið
Jólastússið byrjar fyrr en áður
var. Verslanir skreyta snemma í
nóvember og margir einstaklingar
fylgja í kjölfarið og lýsa upp hús sín
og garða í þeim ágæta mánuði. Um
það er ekkert nema gott að segja.
Það er sjálfsagt að auðvelda birt-
unni leið að sálinni þegar dagur er
hvað stystur. Þetta mætti líka hafa
í huga í janúar sem er ansi dimm-
ur. Margir rífa jólaskrautið niður
strax eftir þrettándann. Það væri
ekki vitlaust að leyfa útiseríunum
að hanga uppi fram í febrúar, að
því gefnu þó að ljósin lifi svo lengi.
Ýmis sveitarfélög, Reykjavíkurborg
þar með talin, hafa haldið ljósum í
trjám langt fram á nýárið.
Eitt til viðbótar byrjar fyrr en
áður. Það eru jólalög i útvarpi, á
sumum útvarpsstöðvum að
minnsta kosti. Um þá ákvörðun má
deila. Pistilskrifarinn hlustar helst
á útvarp í bíl sínum. Að frátöldum
fréttum er ágætt að hlusta á ljúfa
tónlist. Ég hafði fundið stöð sem
spilaði tónlist, tiltölulega rólega,
sem kom í veg fyrir allan æsing
undir stýri. Stöðin sú brá á það ráð
fyrir nokkru, kannski um miðjan
nóvember, að leika eingöngu jóla-
lög. Það var í lagi fyrstu dagana.
Síðan versnaði það og fór að hafa
áhrif á geðslag við stjórn bílsins.
Sömu lögin ómuðu í eyrunum dag
eftir dag. Loks varð þetta ástand
óþolandi. Til þess að koma í veg
fyrir hraðakstur, örar akreina-
skiptingar og jafnvel akstur gegn
rauðu ljósi var nauðugur einn kost-
ur að skipta um stöð. Sem betur fer
býður útvarpsfrelsið upp á aðra
möguleika og enn eru til stöðvar
sem geyma sér jólin fram í jóla-
mánuð þann sem nú er blessunar-
lega byrjaður.
Menn og fugiar
Við hjónakornin fórum í fyrra-
kvöld í fyrsta jólaleiðangurinn.
Konan stakk upp á heimsókn í stór-
verslun með jólavörur. Þegar hún
sá aðventusvipinn á bónda sínum
fullvissaði hún mig um að aðeins
væri hálftími þar til versluninni
yrði lokað. Þetta væri því létt inn-
lit. Ég lét tilleiðast en komst að því
að sú góða jólabúð var opin miklu
lengur. Þar voru fyrir margar kon-
ur og nokkrir eiginmenn.
Konan flögraði milli horna og
hæða í jólabúðinni. Hún handlék
marglitar og glitrandi kúlur, kerta-
stjaka, jólakarla og -kerlingar, dúka
og borða. Ég mæddist fjótt. „Ég
ætla aö kíkja aðeins upp,“ sagði
ég við konuna. Ég sá ekki betur
en þar glitti í auð borð og
stóla þar sem hægt var að
fá sér kaffi. Snjall leikur
kaupmannsins þar sem
hugsað er um þarfir
göngumóðra. Fyrir
sátu þar fáeinir kyn-
bræður mínir, nokk-
uð teygðir, augljós-
lega með strengi í
mjóbaki en eftir at-
vikum jólalegir í
andliti. Við fætur
þeirra voru pokar
með mislitu dóti.
Konurnar höfðu skil-
ið þá eftir þarna,
pokana og mennina.
Suður-afrískir fuglar
keluðu í búri við
hlið mannanna og
héldu þeim félags-
skap.
„Það eru að koma
jól,“ sagði ég við
mann á næsta borði,
svona rétt til þess að segja eitthvað.
„Jú,“ sagði sá hinn sami. Hann var
þreytulegur, með bauga og tómleg-
ur til augnanna. Maðurinn lifnaði
samt aðeins við ávarp mitt. Hann
var ekki alveg gleymdur.
Kuldi og kvíði
„Ertu búinn að setja upp útiserí-
urnar?“ spurði sessunauturinn og
beindi orðum sínum til mín. Ég
neitaði því. „Ég kvíði því mest,“
sagði þreytti maðurinn. „Þetta er
einnota drasl en það versta er að
það tekur langan tíma að greiða úr
flækjunni og finna út hvað er bilað
og hvað ekki. Það ætti að vera
skilagjald á þessu dóti. Þá gæti
maður losnað við þetta strax og
byrjað upp á nýtt fyrir hver jól. Það
er lágmark að það kvikni á þessu
þegar maður leggur líf sitt í hættu
við þessa iðju, hangandi í þak-
skeggjum eða í stigagörmum utan á
trjám sem sveiflast ýmist undan
þunga manns sjálfs eða norðan-
garranum. Ég verð að
eins og það er,“ sagði
maðurinn og
rétti
úr
Loksins góðar fréttir
Færeyingar brugðust ekki frek-
ar en fyrri daginn.
Mitt í öllu fréttaflóðinu af hörm-
ungunum i Afganistan og vaxandi
útlendingahatri í Danmörku, sem
leiddi svo til ósigurs vinstriílokk-
anna i kosningunum, bárust okk-
ur loks gleðileg tíðindi úr útland-
inu. Já, gleðilegri fréttir var varla
hægt að hugsa sér en staöfestingu
á lausafregnum um að frændur
okkar Færeyingar hefðu borað
niður á svartagullsæð innan efna-
hagslögsögu sinnar.
Það kom í hlut Eyðuns Elttors,
oliumálaráðherra Færeyja, að
skýra frá olíufundinum við mið-
linuna milli Færeyja og
Hjaltlands-eyja, daginn áður en
Danir og ríkjasambandsþjóðirnar
Færeyingar og Grænlendingar
kusu fulltrúa sina á danska þing-
ið. Umtalsvert, eða eitthvað í þá
veruna, var orðið sem hann not-
aði til að lýsa því magni olíu og
gass sem bormennimir á Sover-
eign Explorer, borpalli bandariska
olíufélagsins Amerada Hess,
komu niður á, rúmlega fjögur þús-
und metra undir yfirborði sjávar.
Á þessu stigi er ekkert hægt að
fullyrða um hversu mikla oliu er
að finna í þessari tilteknu lind né
heldur hvort yfirhöfuð verður
hægt aö vinna þá olíu sem þar er
að finna. Við verðum bara að
vona að þessi lind, og aðrar sem
eftir er að bora í tilraunaskyni á
næstu árum, verði ekki miklir eft-
irbátar gjöfulla olíulinda Breta
rétt hinum megin miðlínunnar.
Þaö kemur þó ekki í ljós fyrr en
eftir átta mánuði þegar olíufélög-
in, sem stóðu að borun holunnar,
þurfa að gefa lokaskýrslu sína um
hvort hún er vinnsluhæf.
Ekki er nema um áratugur lið-
inn síðan Færeyingar gengu í
gegnum einhverjar mestu þreng-
ingar sem á þeim hafa dunið á síð-
ari tímum, þegar bankakerfl eyj-
anna rambaði á barmi hengiflugs-
ins og mikill fjöldi ungs fólks tók
sig upp og flutti af landi brott. Síð-
an hefur mikið vatn runnið til
sjávar og Færeyjar hafa heldur
betur rétt úr kútnum. Færeyingar
horfa engu að siður vonaraugum
til tekna af væntanlegri olíu-
vinnslu, tekna sem margir vona
að muni gera þeim kleift að segja
loksins skilið við Dani og standa á
eigin fótum sem sjálfstæð þjóð
meðal þjóðanna.
Nokkurt hlé hefur verið á við-
ræðum núverandi landstjómar í
Þórshöfn og stjórnvalda í Kaup-
mannahöfn. Stjórn Pouls Nyrups
Rasmussens, sem danskir kjósend-
ur höfnuðu i kosningunum í síð-
asta mánuði, sýndi Færeyingum
mikið skilningsleysi. Skilaboðin
frá Kaupmannahöfn voru þau að
ef Færeyingar vildu endilega
losna undan valdi Dana yrðu þeir
lika að láta af hendi árlegan ríkis-
styrk, í áföngum á þremur til fjór-
um árum, en ekki á tíu árum eða