Dagblaðið Vísir - DV - 01.12.2001, Blaðsíða 56

LAUGARDAGUR 1. DESEMBER 2001
Í4
Helgarblað _______________________________________________________________________________________________py
s
Aþeim tæplega 16 árum sem
Eiríkur St. Eiríksson starf-
aði sem blaðamaður á
'* Eiskifréttum átti hann þess kost
að ræða við ótrúlegan fjölda sjó-
manna. Vart leið vinnudagur án
þess að hann ræddi við sjómenn
og voru skipstjórnarmenn þar
jafnan í meirihluta. Haustið 1990
varð sú breyting á efnistökum í
blaðinu að þátturinn Karlinn í
brúnni hóf göngu sína. Markmiðið
með þættinum var að endurspegla
það sem væri að gerast til sjós,
greina frá sem flestum veiðiaðferð-
um og ræða við skipstjórnarmenn
i öllum landshlutum.
Eiríkur hefur á ferli sínum rætt
við meira en 500 skipstjóra og nú
hafa 55 viðtalanna verið valin í
bók sem heitir Á íslandsmiðum
árið um kring. Það er bókaútgáfan
Skerpla sem gefur út en það forlag
hefur náin tengsl við sjávarútveg
til margra ára, meðal annars með
útgáfu Sjómannaalmanaks
Skerplu.
í formála bókarinnar segir Ei-
ríkur:
„Viðmælendur mínir urðu góð-
fúslega við þeirri beiðni minni aö
leyfa birtingu viðtalanna í þessari
bók. Reyndar ber að taka fram að
einn af þeim sem rætt er við í bók-
inni, Hinrik Þórarinsson, skip-
stjóri á Mánatindi SU, lést fyrr á
* þessu ári langt fyrir aldur fram.
Hinrik var leiftrandi skemmtileg-
ur og ákaflega viðræðugóður og
maður kom aldrei að tómum kof-
unum þegar rætt var viö hann.
Mér hefði þótt miöur ef ég hefði
orðiö að sleppa viðtalinu viö Hin-
rik en til þess kom ekki þar sem
Pálína dóttir hans veitti strax
samþykki sitt þegar til hennar var
leitað. Henni og viðmælendum
mínum þakka ég fyrir.“
Við skulum líta á tvö sýnishorn
úr bókinni:
Hilmar Helgason á Hrafni
Sveinbjarnarsyni GK.
25 tonn á togtímann
„Fyrir fimm árum vorum við
þakklátir ef við náðum fimm tonn-
um af grálúðu á sólarhring en síð-
an þá hefur veiðin glæðst mjög
mikið og í síðasta túr fengum viö
mest upp í 25 tonn af grálúðu á
togtímann. Við fengum 160 tonn af
grálúðu í aðeins 18 holum og það
tók okkur rétt rúma fjóra sólar-
hringa aö fá þann afla. Það er
hreint út sagt skelfilegt að kvótinn
skuli ekki hafa verið aukinn í
samræmi við uppsveifluna í grá-
7 lúðustofninum. Fiskifræðingar
viðurkenna að aflaaukningin sé til
staðar en þeir segja mér að vegna
þess aö þeir viti ekki hvaöan grá-
lúöuseiðin koma og hvernig nýlið-
uninni sé háttað þá sé ekki hægt
að auka við kvótann!
Það er Hilmar Helgason, skip-
stjóri á Hrafni Sveinbjarnarsyni
GK, sem þetta mælir en í síðustu
veiðiferð skipsins varð aflinn alls
rúmlega 200 tonn og þar af fengust
160 tonn af grálúðu á Hampiðju-
torginu á fjórum sólarhringum og
tiu tímum betur. Vegna þess hve
aflinn var góður þá hafðist ekki
alltaf undan í vinnslunni og því
þurfti Hilmar að láta skipið reka
, nokkrum sinnum. Hilmar segir
skerðinguna á grálúöukvótanum
eftir aflasamdráttinn upp úr 1994
til 1995 hafa verið réttlætanlega en
það sé óskiljanlegt að ekki skuli
vera aukið við kvótann þegar
stofninn hefur náð sér á strik að
nýju. Veiðin nú sé jafngóð og þeg-
ar hún var best upp úr 1990.
„Ég er búinn að stunda grálúðu-
veiðarnar á Hampiðjutorginu frá
því 1990 og viö höfum veriö að
veiðum á þessu svæði frá því í apr-
U og fram á sumar allar götur síð-
an þá. Það kom mjög mikU lægð i
31 veiðamar 1994 og 1995 og þá var
kvótinn skertur verulega en frá ár-
inu 1997 hefur veiðin verið að
glæðast. GrálúðuaUinn var nokk-
uð góður árið 1998 og í fyrra feng-
um við mjög góða veiði eða mest
um 30 tonn eftir eins og hálfs tíma
hol. Veiðin í þessum síðasta túr
var betri en á sama tima í fyrra og
lúðan er auk þess vænni. Helsta
breytingin sem ég tók eftir var sú
Eiríkur St. Eiríksson er blaðamaður og rithöfundur sem skrifar um sjávarútveg
Eiríkur hefur á ferli sínum rætt vid meira en 500 skipstjóra og nú hafa 55 viötalanna veriö valin í bók sem heitir Á íslandsmiðum áriö um kring. Þaö er bóka-
útgáfan Skerpla sem gefur út en þaö forlag hefur náin tengsl viö sjávarútveg til margra ára, meöal annars meö útgáfu Sjómannaalmanaks Skerplu.
- viðtöl við 55 skipstjóra í bókinni Á íslandsmiðum árið um kring
að grálúðan var nú á mun stærra
svæði og það kom fyrir að hægt
var að draga troUið í meira en þrjá
tíma í senn og fá innkomu í það
allan þann tíma,“ segir HUmar.
Hættir aö safna sýnum
Undanfarin ár hefur áhöfnin á
Hrafni Sveinbjarnarsyni GK tekið
sýni úr aflanum á grálúðuveiðun-
um fyrir Hafrannsóknastofnunina
og lagt í það töluverða vinnu.
Hilmar segir að þessu hafi nú ver-
iö haett.
„Ég sé ekki tUganginn með því
að vera að safna þessum sýnum
þegar ekkert mark er tekið á þvi
sem við erum aö segja. Við höfum
tekiö 30 grálúður úr hverju holi,
lengdarmælt þær allar og tekið
kvarnasýni úr tíu þeirra. Við höf-
um lagt mikla vinnu í þetta sem og
áhafnir fleiri skipa en þrátt fyrir
aö aUaaukningin blasi við og allir
séu sammála um að veiðarnar séu
í mjög góðu lagi þá gerist ná-
kvæmlega ekkert í kvótamálun-
um. Ég skU það mætavel að fiski-
fræðingarnir þurfi að fylgja

Hilmar Helgason skipstjóri
Hann hefur mikla reynslu sem tog-
araskipstjóri og er enn skipstjóri á
Hrafni Sveinbjarnarsyni GK.
ákveðnum verklagsreglum en á
meðan þeir vita ekkert um nýlið-
unina hjá grálúðunni og þeir geta
ekki taliö seiðin þá skilst mér að
ekki sé hægt að auka við kvótann.
Reynsla mín varðandi aðra stofna
er sú að fiskifræöingamir sjái það
tveimur tU þremur árum á eftir
okkur skipstjórunum hvað er að
gerast og það væri eftir öðru að
þeir legðu til aukningu á grálúðu-
kvótanum um svipað leyti og
næsta niðursveiUa hefst. Það
kæmi mér ekkert á óvart,“ segir
HUmar en hann upplýsir að nú sé
mesta og besta grálúðuveiðin á um
400 tU 550 faðma dýpi og grálúðan
veiöist jafnvel alveg upp á 300
faðma. Þegar veiðin dalaði um
miðjan síðasta áratug voru skipin
hins vegar farin að veiða grálúð-
una allt niður á 650 til 750 faðma
dýpi.
Upp í 70 milljón krónur á
ári fyrir utankvótategundir
Útgerð og áhöfn Hrafns Svein-
bjarnarsonar GK hafa lagt mikla
áherslu á það undanfarin ár að
nýta utankvótategundir eins og
gulUax og litla karfa og að sögn
HUmars hefur aflaverðmætið fyrir
—

Hrafn Sveinbjarnarson GK í júní 1998.
Reynsia mín varöandi aöra stofna er sú aö fískifræðingarnir sjái þaö tveimur til þremur árum á eftir okkur skipstjór-
unum hvaö er aö gerast og þaö væri eftir ööru aö þeir legöu til aukningu á grálúöukvótanum um svipaö leyti og
næsta niðursveifla hefst.
þessar tegundir mest orðið um 70
mUljón krónur á ári. í síðustu
veiðiferð fengust rúm 40 tonn af
guUlaxi við suðurströnd landsins
auk grálúðuaflans á Hampiðju-
torginu.
„GuUlaxveiðin í vetur og fram
til þessa dags er lakari en á sama
tíma í fyrra en þó höfum við feng-
ið ágætan afla af og tU. Það hafa
komið nokkrir dagar þegar aflinn
hefur farið yfir tonn á togtímann
en ef vel ætti að vera þá þyrfti afl-
inn að vera nokkru meiri. Við höf-
um háusað gulUaxinn og fryst
hann fyrir Rússlandsmarkað en
einnig flakað fiskinn og unnið
hann í marning fyrir Noregsmark-
að. Það hefur ekki verið mjög mik-
U1 munur á verðinu en kosturinn
við að flaka gulUaxinn eða vinna
hann í maming er sá helstur að af-
urðirnar taka minna pláss og
minna þarf af umbúðum og auk
þess hafa afskipanirnar verið
hraðari en á hausuðum og
heilfrystum guUlaxi sem seldur er
tU Rússlands," segir HUmar en í
máli hans kemur fram að auk gull-
laxveiðanna geti veiðar á litla
karfa verið mjög áhugaverður
kostur.
„Helsta veiðisvæðið fyrir litla
karfa, sem er í kantinum úti af
Reynisdjúpi, er lokað togurum á
þessum árstíma og svæðið verður
ekki opnað aftur að hluta fyrr en
1. ágúst og síðan 1. september. Á
þessu svæði getum við veitt
hreinan litla karfa á haustmánuð-
um á 90 til 130 faðma dýpi. Þessi
fisktegund heldur sig mjög víða
og í síðustu veiðiferð urðum við
varir við dálítið af litla karfa út af
Grindavíkurdjúpi svo dæmi séu
nefnd. GaUinn er sá að þar meg-
um við ekki fara með troUið, sem
er með smærri möskva en gengur
og gerist, upp fyrir 220 faðma
dýpi. Það væri örugglega hægt að
veiða mikið af þessum fiski nær
landi mjög víða en hættan er sú
að þá komi smáfiskur af öðrum
tegundum með í trollið," segir
HUmar en þess má geta að litli
karfinn er yfirleitt frá 150 grömm-
um og upp í um 250 grömm að
þyngd. Flökunarvélar taka ekki
svo smáan karfa og því hefur fisk- -
urinn verið heilfrystur með haus
og sporði fyrir markaði í Asíu-
löndum.
Karlarnir í brúnni