Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1965, Page 23

23
tyeggja ára. í upphafi harðindakaflans, árið 1858, voru ein-
ungis 3 ómagar á fátækraframfæri í hreppnum með alls 489
fiska í fátækrastyrk, og var það um 48% af tíundum og
aukaútsvörum hreppsbúa, sem þá voru alls 1008 fiskar. Ár-
ið 1869 er tala ómaganna komin upp í 24 og opinbert fram-
færi þeirra alls 4316 fiskar, og er það nálægt 86% af allri
niðurjöfnun ársins, sem þá var alls 4996 fiskar. — Um árið
1868 skal aðeins bent á, að þá fækkaði sauðfé í hreppnum
um nálægt því fjórðung, úr 4.039 kindum í 3.080 kindur.
Tölurnar, sem nefndar hafa verið úr sögu þessara ára,
sýna ótvírætt erfiðleikana, sem við var að etja. Meginn hluti
bændanna þurfti að beita allri orku sinni til þess að sjá sér
og fjölskyldum sínum farborða í baráttunni við sultinn og
kuldann. Það blés því ekki byrlega fyrir nýjum hugsjónum,
hugsjónum, sem kröfðust fórna, en gáfu ekki þegar brauð í
aðra hönd. í hléinu sem varð á harðindunum á árunum
1864—1867 hafði Ólafi á Sveinsstöðum tekizt að fá sveit-
unga sína til merkilegs félagslegs samstarfs, en nú þegar aft-
ur harðnaði í ári, þarf engan að undra, þó að Ólafi á Sveins-
stöðum veittist erfiður róðurinn, og að hann yrði að sýna
biðlund. Hitt er mjög líklegt, að ef Ólafi hefði enzt heilsa
og aldur, þá hefði honum tekizt að endurvekja félagið til
starfa þegar upp úr 1870, en þá batnaði aftur í ári.
A Sveinsstöðum.
Á Sveinsstöðum sjást enn merki mikilla umbóta, aðallega
framræslu- og vatnsveituskurða, sem unnar hafa verið af
Ólafi Jónssyni, en hann bjó á Sveinsstöðum frá 1844, er
hann flutti frá Stóru-Giljá og til æviloka (4873). Síðustu ár-
in að vísu farlama eins og fyrr segir, og var þá Jón sonur
hans orðinn aðal bóndinn á Sveinsstöðum.
Sá sem þetta ritar leit á umbætur þessar 7. sept. 1963
undir leiðsögn bóndans á Sveinsstöðum, Ólafs hreppstjóra
Magnússonar, sem er fjórði maður frá Ólafi Jónssyni í bein-
an karllegg, og hafa þeir feðgar allir búið á Sveinsstöðum.
Stórkostlegasta mannvirkið er áveituskurðurinn um Tíða-
skarð, um 2 mannhæðir að dýpt, þar sem dýpið er mest. Hef-