Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1965, Page 36

36
Vinnutœki og verkkunnátta.
Það torveldaði mjög allar jarðræktarframkvæmdir hve
menn kunnu lítt til verka og voru illa búnir vinnutækjum.
Búnaðarskólarnir komu hér fljótlega til nokkurrar hjálpar.
Þrír búnaðarskólar tóku til starfa um þetta leyti: Ólafsdals-
skólinn 1880, Hólaskóli 1882 og Eiðaskóli 1883. Kennsla
stóð þá allt árið. Nemendur fengu þar æfingu við jarðabóta-
störf og öll venjuleg bústörf. Búnaðarfélögin kepptu því
eftir að ráða búfræðinga í þjónustu sína. Var ekki horft í
að borga þeim töluvert hærra kaup en venjulegum verka-
mönnum. Kunnugt er um tvo búfræðinga, sem Búnaðar-
félag Sveinsstaðahrepps hafði í þjónustu sinni fyrir 1890,
þá Ásgeir Jónatansson frá Miðhópi og Jón Hannesson frá
Haukagili. Tók félagssjóður þátt í kaupi þessara manna og
annarra verkamanna, sem félagið hafði í þjónustu sinni
fyrstu árin, en síðar var styrkurinn til félagsmanna miðaður
við unnin dagsverk, samkvæmt jarðabótaskýrslu.
Þegar 1886 var rætt um það á félagsfundi, að félagið eign-
aðist plóg, og skömmu síðar var rætt um kaup á herfi. Ekk-
ert varð þó úr framkvæmdum fyrr en löngu síðar. Bækur
félagsins gefa ekki upplýsingar um notkun hestaverkfæra
við jarðabótastörfin. Þar sést þó, að vorið 1889 lét félagið
sækja herfi upp í Svínadal, en það var sama vorið og Jón
Hannesson vann hjá félaginu. Hvergi sést þess getið, að
Jón hafi haft plóg til afnota. Hann lagði sér hann ekki til
sjálfur, en „ýms smáverkfæri, svo sem hallamæli og grjót-
sprengingaverkfæri". En sem betur fer er tiltæk önnur
heimild um þetta efni en gjörðabækur félagsins.
Árið 1938 sendi stjórn Sögufélagsins Húnvetningur
mörgum sýslubiium spurningar um ýmiss efni, sem varðaði
sögu héraðsins. Bar það að vísu ekki jafn góðan árangur og
félagsstjórn hafði gert sér vonir um, því að of fáir urðu til
að senda svör. Mjög ítarleg svör bárust þó einmitt árið eftir
úr Sveinsstaðahreppi, frá Jóni Kr. Jónssyni á Másstöðum,
sem var fæddur 28. júní 1867. Jón var að vísu þá nokkuð
roskinn, rúmlega sjötugur, en eftir persónulegum kynnum