Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1985, Page 58

Mosfellssveit frá 1951 og í Laugardælum frá 1957. Upp úr
1950 tókst að frysta nautasæði erlendis og á 6. og 7. áratug var
víðast farið að nota fryst sæði því árangurinn var eins góður
og með fersku sæði og skipulagning öll einfaldari.
Hinn 1. ágúst 1969 frysti Diðrik Jóhannsson á Hvanneyri
nautasæði fyrstur manna hér á landi. Þegar farið var að frysta
sæði hér á landi voru stöðvarnar á Akureyri og Lágafelli
lagðar niður, en Búnaðarsamband Suðurlands starfrækti sína
stöð til 1978 og hafði verið notað fryst sæði frá 1972. Nú er
aðeins starfandi Nautastöð Búnaðarfélags íslands á Hvann-
eyri og annast hún alla sæðisdreifingu um landið en naut-
kálfarnir eru aldir upp fram að sæðistöku í uppeldisfjósi í
Þorleifskoti í Flóa. Þetta langt er haft á milli uppeldisstöðv-
arinnar og nautastöðvarinnar til að forðast að báðar stöðv-
arnar verði samtímis fyrir óhappi vegna smitsjúkdóma.
Auk nautastöðvarinnar á Hvanneyri er sæðingastöð í
Hrísey sem ríkið rekur, og er sóttvarnastöð fyrir innflutt
holdanautasæði.
Sæðingar eru stórvirkt hjálpartæki í kynbótum nautgripa,
en geta gert stórskaða ef ekki er farið með gát. Fræðilega væri
til dæmis mögulegt að nota aðeins 4 naut til sæðinga hér á
landi um árabil. Þannig gætu allir nautgripir á Islandi orðið
undan 4 nautum og kynbótaúrvalið yrði mjög knappt. Ef
eitthvert nautanna bæri erfðasjúkdóm gæti skaðinn orðið
óskaplegur.
Það er rangt eins og stundum heyrist að kýr verði dulgengar
af því að vera sæddar ár eftir ár. Hins vegar getur reynst
léttara að greina beiðslið ef naut er í fjósinu. Aukinni afurða-
semi getur einnig fylgt kyndeyfð. I Noregi er tekið tillit til
beiðsliseinkenna í kynbótunum og dulgeng kýr getur tæpast
orðið nautsmóðir. Verið getur að ekki hafi verið tekið nægi-
legt tillit til þessa í kynbótum hér á landi.
SÆÐINGAR TÓFNA
Á þessu ári á að gera tilraun til að sæða tófur hér á landi. Fyrir
utan kynbótagildið skiptir ef til vill ekki minna máli fjár-
60