Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1950, Blaðsíða 170

170
RICHARD BECK
og jafnframt á öðrum sviðum; hann var sér vel meðvitandi skuldar nútíðar við fortíð
í J^eim efnum. Hefði hann því eflaust getað tekið undir með Einari Benediktssyni og
sagt:
Það fagra, sem var, skal ei lastað og lýtt,
en lyft upp í framför, hafið og prýtt.
Að fortíð skal hyggja, ef frumlegt skal byggja,
án fræðslu þess liðna sést ei, hvað er nýtt.
Og Jretta jafnvægi í sögulegri yfirsýn í heimi vísindanna varð grundvallandi í
bókasöfnun hans, gerði honum fært að velja mikilvægustu ritin í þróunarferli þeirra
vísinda, sem um var að ræða, og samtímis þau ritin, sem bezt svöluðu þekkingar-
þorsta hans og skapandi anda. Enda hafa hinir dómbærustu menn, sem um bókasafn
hans hafa ritað, eindregið látið í ljósi aðdáun sína yfir dómgreind hans og smekk í
bókavali.
Löndum Hjartar, og þá sérstaklega íslenzkum fræða- og bókavinum, mun leika
hugur á að vita um afdrif bókasafns hans að honum látnum. Er Jjað að öðrum þræði
tilgangur Jjessarar greinar að skýra frá Jjví. jafnframt Jjví og hún lýsir safninu nokk-
uru nánar en áður hefur gert verið á íslenzku, þó að hér sé hvergi nærri um tæmandi
lýsingu að ræða.
Sumarið 1946 keypti Wisconsin-háskólinn (University of Wisconsin) safnið af
erfingjum Hjartar fyrir S300000, að því er hr. Ralph Hagedorn tjáði mér nýlega í
hréfi, en hann er umsjónarmaður fágætra hóka í háskólabókasafninu. Vafalaust er
kaupverð þetta stórum lægra en hið upprunalega verð bókanna, Jjó að eg kunni þar
eigi nánar skil á, í tölum talið.
Um frekari ráðstöfun bókasafns Hjartar tjáði Hagedorn bókavörður mér enn-
fremur, að ákveðið hefði verið að stofna innan vébanda háskólabókasafnsins sérstaka
deild fágætra bóka (Rare Book Department), og verði kjarni hennar Jjær bækur úr
Thordarson-bókasafninu (eins og það er nefnt), sem teljast verulega fágætar, enn-
fremur Jjær bækur þaðan, sem krefjast sérstakrar hirðu (svo sem litmyndabækurnar,
er síðar verður getið), og loks mikilvægar útgáfur vísindarita, sem varðveitast skulu
ókomnum kynslóðum til handa, þó rit þessi séu eigi sérstaklega fágæt sem steiidur.
Öðrum ritum úr Thordarson-safninu verður skipað þar í háskólabókasafnið, sem
þau koma að mestum notum, jafnframt því sem gætt er öryggis þeirra; meðal annars
verður íslenzku bókunum bætt við hið almenna safn háskólans, að undanteknum
nokkrum gömlum prentuðum hókum og handritum, ásamt með bréfum Sir Josephs
Banks varðandi ísland; verður þessum íslenzka hluta safnsins lýst nokkuru nánar
síðar.
Bókasafn Hjartar Thordarsons vakti á sínum tíma víðtæka athygli. og hefur all-
mikið verið um Jjað ritað. Má Jjar fyrst nefna hina fróðlegu og skemmtilegu grein
dr. J. Christian Bay, bókavarðar í Chicago, „Bibliotheca Thordarsoniana“, sem upp-
runalega birtist á dönsku (dr. Bay er Dani) í Bogveiinen 1926 (bls. 120—138), og