Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1950, Blaðsíða 157

U M SOGUBROTIÐ „UNDAN KROSSINUM'
157
Norðlenzk prestsdóttir, ung og falleg, Hólmfríður að nafni, hafði komið til Reykja-
víkur í fyrsta sinn — til að dveljast þar í boði gamallar frænku sinnar fjarskyldrar,
sem Solveig hét. Hólmfríði hafði furðað á því, er hún fékk eftir andlát móður sinnar
dvalarboð frá þessari frænku sinni, sem hún hafði aldrei heyrt nefnda áður. En
hún gat ekki þegið boðið þegar í stað, því að hún var þá eina stoð föður síns, for-
fallins drykkjumanns og hneykslisklerks. En þegar hann dó skömmu síðar, þá hún
boðið og hlaut ástúðlegustu viðtökur hjá Solveigu, sem orðin var ekkja, er sagan
hefst.
I Reykjavík kynnist Hólmfríður tveimur læknanemum, Valdemar stjúpsyni Sol-
veigar gömlu, sem talinn var slarkgefinn nokkuð og kvenhollur, og Haraldi, er hafði
hins vegar á sér hið bezta orð. Sama kvöldið og Valdemar hafði fyrst kynnt Hólm-
fríði fyrir Haraldi, höfðu þau öll skroppið inn til Haralds til að bíða af sér regnskúr
og neytt þar nokkurra vínstaupa. Þegar heirn skyldi halda, vatt Haraldur sér að
Hólmfríði, þó án þess að Valdemar sæi, og kyssti hana. En Valdemar var hinn hátt-
vísasti í hennar garð, sýndi henni jafnvel fremur fálæti en áleitni. Þetta breytti mjög
áliti hennar á þeim félögum. Henni fannst Haraldur hafa sýnt sér lítilsvirðingu, er
hann rauk að henni og kyssti hana umyrðalaust, bráðókunnuga stúlkuna. Hún ætlaði
að sýna honum það, þótt seinna yrði, að hún virti hann ekki meira en hann hana. En
Valdemar ætlaði hún ekki að forðast framvegis, eins og hún hafði gert hingað til.
Það var eins og hún fengi því meiri mætur á honum sem hann varð fálátari. Honum
virtist jafnvel sem hún væri orðin ástfangin af sér — og þótti honum það að sönnu
ekki nema eðlilegt og sjálfsagt. Svo kom að lokum, að honum gafst færi á að vera
einum hjá henni og leitaði þá á hana. En hún endurgalt honum með vel útilátnum
löðrungi. Þetta atvik gjörbreytti nú aftur öllu viðhorfi hennar til piltanna. Haraldi
hafði orðið það á, örum af víni og gleði, sem Valdemar hafði gert án alls tilefnis,
eins og hann hefði ásett sér það lengi og aðeins beðið eftir tækifærinu. Haraldur
hafði styggt hana af breyskleika, Valdemar af ásetningi. Honum stóð á sama um
hana, það sá hún nú, en — ef til vill elskaði Haraldur hana.
Hún forðaðist Valdemar upp frá þessu. En það atvikaðist svo, að þau Haraldur
hittust kvöld eitt á skautum á tjörninni. Og kvöldin urðu mörg. Og upp úr skauta-
ferðunum komu langar gönguferðir um afskekkta stíga. Loks sá Haraldur, að tíminn
var fullnaður, og neytti þess.
Mannorð Hólmfríðar spilltist því meir sem hún var lengur með Haraldi, og varð
Valdemar manna fyrstur til fréttaburðarins. Svo kom að lokum, að hún fékk ekki
lengur undir þessum álitshnekki risið, hélt heim til Haralds og krafðist þess, að þau
opinberuðu trúlofun sína þegar í stað. En hann tók henni kuldalega og kvað þau alls
ekki trúlofuð. Við þessa heimsókn umhverfðist enn álit Hólmfríðar á Haraldi, hún
fékk á honum andstyggð, og samvistum þeirra var lokið. — En sú örvæntingar-
hugsun leitaði stöðugt á hana, að hún hefði glatað mannorði sínu til fulls, og
innan fárra mánaða var hún að því komin að sturlast á geði. En þá kom hún eitt
sinn óvænt að frænku sinni, þar sem hún las gamalt og gulnað bréf. Það var frá föður