Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1955, Page 119

BALDUR ANDRÉSSON:
Sveinbjörn Sveinbjömsson tónskáld
Sú hefir lengi verið venjan, að póstskipin frá íslandi kæmu á ferðum sínum við í
Leith. Það var einhverju sinni laust fyrir aldamótin síðustu, að íslenzkum farþega flaug
í hug, meðan skipið stóð við, að heimsækja tónskáldið Sveinbjörn Sveinbjörnsson, sem
bjó þá í Edinborg. Honum var vel fagnað á heimili tónskáldsins og hann sá, að húsbónd-
inn bjó við góð efni — var húseigandi — og allt gekk honum í haginn. Þegar liann kom
heim til íslands, skrifaði hann greinarkorn um þessa heimsókn í Þjóðólf 29. jan. 1897.
Þar segir meðal annars svo:
„Hið gullfallega lag við þjóðhátíðarsöng Matthíasar: „0, guð vors lands“, er hið eina
lag, senr Sveinbjörn hefir samið við íslenzkan texta, en það er líka nóg til að halda nafni
hans uppi hér á landi. Hann er nú á fimmtugs aldrinum og er auðséð á honum, að hann
hefir unnið mikið, enda er eigi auðhlaupið að því fyrir útlending að komast jafn vel
áfram í ókunnu landi algerlega upp á eigin spýtur, eins og Sveinbjörn hefir gert, og það
í þeirri grein, sem margir iðka í stórborgum, eins og söngfræði og sönglist, og eigi þykir
mjög arðberandi fyrir meðalmann.“
Það er sérstaklega eftirtektarvert við þessa frásögn, að Sveinbjörn hafði ekki samið
nema eitt lag við íslenzkan texta fram að fimmtugsaldri. Og þetta eina lag hafði hann
meira að segja samið eftir beiðni textahöfundar. Matthías fékk hann til þess. Eins og að
líkindum lætur hafði Sveinbjörn þó allan aldur sinn verið köllun sinni trúr og samið
tónsmíðar. Um fimmtugt lá eftir hann fjöldi sönglaga við enska texta, píanótónsmíðar
og hljómsveitarverk. Blaðið Scotsman í Edinborg minnist á hann 3. apríl 1897 og telur
hann mikinn píanóleikara og tónskáld. Sama blað minnist á hann aftur tveim árurn síðar
á þessa leið: „Hinn íslenzki uppruni hans og þó öllu fremur hinn norræni svipur á söng-
lögum hans hafa skapað honum sérstöðu í tónlistarlífi höfuðborgarinnar. Þau eru ekki
mörg sönglögin, sem koma fram nú á dögum, er taka fram að andagift og þrótti sönglög-
um hans. Hann hefir mikla ljóðræna gáfu og túlkar harm á áhrifamikinn hátt, svo að
bæði söngvarinn fær notið sín og áheyrendur verða ánægðir.“
Þetta eru mjög lofsamleg ummæli. A svipaðan hátt minnast skozk blöð, sem ég hefi átt
kost á að kynna mér, á hann á þessum tíma. En það kvað við annan tón um tónskáldið
í dönskum blöðum eftir hjómleika hans í Kaupmannahöfn 1909. Að því verður vikið
nánar síðar.