Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1970, Blaðsíða 149

HANDRITIÐ GERM. QUART. 2065
149
Kaflinn í Kgs. 1945 75.11-78.9 er að líkindum ritaður af öðrum, þó að rithandir séu
líkar. Annars þykir mér ekki efamál, að sama rithönd sé á Kgs. og á réttarbótunum,
sem á eftir koma. — Ég hef ekki gert mun á u og v, enda oft erfitt að greina, hvort
heldur sé. Þessum rittáknum er því skipt eftir löggildri stafsetningu. Hins vegar er
sama táknið í hdr. notað fyrir d, og ð í mínum texta, í hdr. er leggurinn án þverstriks.
Þá set ég y f. ý og ý, & f. og-tákn.
Kaflarnir eru skrifaðir á góðri 16. aldar íslenzku. Miðað við útgáfuna 1945, sem
prentuð er eftir aðalhandritinu (AM 243 ba fol.) og e, a, þar sem eyður eru, er Gq
oft eðlilegra, hefur slípaðra mál, nær talmáli. Ritarinn virðist vera menntaður maður,
sem skilur vel forrit sitt, hvort sem það er Y, sbr. L. H-O., eða annað náskylt því, og
er sjálfstæður í rilhætti. Sömu einkenni þessa ritara finnum við í réttarbótunum. Hann
brenglar ekki i og y, af því að þessi hljóð eru ekki fallin saman í framburði hans.
Hann ritar t. d. fyrir, ekki firi. Þó má finna ósamkvæmni í mega og meigin, sem er
hljóðfræðilega eðlilegt og sýnir hans eigin framburð. Onnur dæmi um rithátt: alltaf
það fyrir þat, og f. ok, so f. svo, eða f. eður, a (= á) f. aa. Hann hefur lang- f. láng-,
en aftur geingu f. giengu. Yfirleitt er ekki broddur yfir sérhljóðum nema stöku sinn-
um í, sbr. upphafið. Þágufalls -i er nokkuð á reiki, ýmist -e eða -i. Ég hef ekki leitað
að reglum fyrir því, en hér er sýnilega um framburð hans sjálfs að ræða í hverju
einstaka tilfelli.
Samkvæmt Ludvig Holm-Olsen skiptast handrit Konungsskuggsj ár í tvo flokka,
sem hann nefnir A og B. A er forrit handritanna, sem að sönnu þarf ekki að vera
milliliðalaust: a, c, 9 (d), i, k, q, 1913, 14, 17, f, g, h II. Þetta kemur nokkuð saman
og heim við þann handritaflokk, sem hefur landaröðina írland, ísland, Grænland, þar
sem B-flokkur hefur Island, írland, Grænland. Til B-flokks teljast ba (aðalhandritið),
e, n og svo Gq 2065, auk þess tvö brot af einu hdr. táknuð þy.
A grundvelli samanburðar L. H-O. 1952 um frávik innan B-flokksins hef ég talið
dæmin frá bls. 22.7-35.16, sem taka til B -|- Gq 2065. Þar er ekki aðeins reiknað
með innskoti cg úrfellingu orða, heldur og afbrigðilegri orðaröð. Höfundur gerir þar
líka mismun á A- og B-flokki. Ég set það yfirlit fram í tölum. Af 80 dæmum um mis-
mun A og B eru aðeins 17 dæmi um mismun innan B-flokksins (þar með talið hdr.
Gq, sem sver sig ótvírætt í ættina). Þ. e. a. s. í 63 tilfellum eru B-handritin samhljóða.
Aðalhandritið er táknað ba. I samanburðinum milli ba, e, n, Gq, hafa e, Gq: ba, n
flest tilfelli sameiginleg eða 6 að tölu. Enda þarf ekki að fara í grafgötur um það, þótt
e sé kcmið frá aðalhandritinu, ba, þá eru e og Gq skyldust. Nokkrar fleiri tölur: ha :
Gq = 17 frávik. ba : e = 22 frávik. Tökum e og Gq saman, þá hafa þau í samein-
ingu gagnvart aðalhandritinu ekki minna en 16 frávik í þessum stutta kafla. Hins
vegar eru frávik eða munur á milli e og Gq aðeins í 9 dæmum. Þótt ritari Gq 2065
sé sjálfstæður í stafsetningu, hann ritar nokkurn veginn eftir eigin framhurði, þá
virðist varla leika nokkur vafi á, að hann hefur fyrir sér sama forrit og ritari e, hann
les það bara betur, þar sem hann ritar réttilega „biarkeyar-“ þar sem e hefur eyðu.
Þetta forrit má kalla Y, eins og L. H-O. gerir. Aðalhdr., AM 243 ba fol., er talið vera