Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1972, Síða 133

Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1972, Síða 133
SIGURÐURÞÓRÐARSON TÓNSKÁLD 133 og eru þaS síðustu lög hans, sem birzt hafa á prenti. Stærstu tónsmíðarnar og allmörg kór- og einsöngslög eru því aðeins til í handriti. Fyrsta stóra verkið frá liendi Sigurðar er Alþingishátíðarkantata 1930, við ljóða- flokk Davíðs Stefánssonar frá Fagraskógi, „Að Þingvöllum“, og er fyrir kóra, ein- söng, framsögn og hljómsveit. Kantatan er í 13 köflum, og voru nokkrir kaflar hennar frumfluttir árið 1931. Þessi tónlist mun fyrst hafa orðið til þess að vekja verulega athygli fólks á því, að hér hafði kvatt sér hljóðs tónskáld, sem mikils mátti af vænta. Þrír kaflar kantötunnar hafa verið sungnir inn á hljómplötur, „Þú mikli, eilífi andi“, „Þér landnemar“ og „Sjá dagar koma“, lög, sem hver söngelskur Islendingur þekkir. En til þessa dags hefur kantatan aldrei verið flutt í heild, og er það miður. Þriðjudaginn 25. apríl 1944 var fyrsta íslenzka óperettan, „í álögum“, frumsýnd í Iðnó. Höfundarnir voru Sigurður Þórðarson og textahöfundur Dagfinnur Svein- björnsson, sem um langt skeið var forstöðumaður tæknideildar útvarpsins. Vakti þessi nýsmíð mikla athygli og hlaut ágætustu viðtökur leikhúsgesta. Gagnrýnendur skrif- uðu vinsamlega um verkið, en töldu þó sumir, að söguefnið, upphaf frelsisbaráttu Íslendinga gegn einokunarvaldinu, væri of þungt og hátíðlegt, og hlyti að „sprengja ramma óperettunnar“. Hitt voru flestir sammála um, að lög Sigurðar hafi verið með þjóðlegum blæ, fallið vel að textanum og mörg þeirra verið létt og fjörug. Hvað sem öðru líður, hlýtur frumsýning fyrstu íslenzku óperettunnar að teljast merkur við- burður í íslenzkri menningarsögu. Sem áður segir, voru 10 lög úr óperettunni gefin út 1945, en önnur lög öll aðeins til í handriti; alls voru söngatriðin 41 og forleikur að auki. I tilefni af fimmtugsafmæli Sigurðar heiðraði Karlakór Reykjavíkur söngstjóra sinn í apríl 1945 með tónleikum í Fríkirkjunni. Þar voru eingöngu fluttar tónsmíðar eftir Sigurð. Meðal þess, sem þá var á efnisskrá, voru þrír þættir — af fimm - úr Hátíðarmessu, fyrir karlakór og einsöngvara, með píanóundirleik. Ekki hafði Sig- urður setið auðum höndum, því að einungis ári eftir að fyrsta íslenzka óperettan er frumflutt, hefur hann, fyrstur íslendinga, samið söngmessu við hinn hefðbundna latneska messutexta. Er þetta ekkert smáverk, því að flutningstími messunnar allrar er áætlaður um fimm stundarfj órðungar. Dr. Hallgrímur Helgason skrifaði xun tónleikana í Alþýðublaðið, og segir þar m. a.: „Sigurður er mikilvirkur höfundur, bundinn sterkum böndum við forna íslenzka arfleifð, sem hann gerir sér far um að grópa í verk sín til þess að veita þeim þannig þjóðlegt snið.-----Hann bregður gjarna fyrir sig íslenzkum söngháttum, svo sem samstígandi kvintum og þekktmn þjóðlagabrotum til skilningsauka. Karlakórsmessa Sigurðar sýnir þessa rittækni býsna vel. Hér er þjóðlegum söngeinkennum markað breitt svið með gömlu Grallara-lagi og veraldlegri þjóðvísu um norrænar heimssköp- unarhugmyndir. Kórbálkurinn er þétt ofinn, pólýfón í raddgangi sínum og gerir miklar kröfur til kóristanna, svo að flutningur allur verður þátttakendum ærið lær- dómsríkur.------Hér kemur fram samfellt kórverk alvarlegs eðlis og gefur innsýn í túlkunarhæfni karlakórsins fram yfir það, sem hér hefur áður þekkzt.“
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196
Síða 197
Síða 198
Síða 199
Síða 200

x

Árbók Landsbókasafns Íslands

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Landsbókasafns Íslands
https://timarit.is/publication/279

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.