Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1972, Side 165

ÚTGÁFA ÍSLENDINGABÓKAR í OXFORD
165
síöar eftirlátið' eintak sitt, en með þeim skilmálum, að hann sýndi það alls eng-
um öðrum. Hvað sem annars er um þetta að segja, er það víst, að á uppboði
á bókasafni Grams var lil sölu í nr. 7650 bóka í 8vo eintak þessarar bókar, sem
keypt var við afarháu verði af hans ágæti Thott og er hið sama, sem enn á hann
og að framan er getið af Dreyer og oss. Allt annað í þessari frásögn virðist
fjarri öllum sanni. Milli Worms og Arna hélzt einlæg og órofin vinátta allt til
æviloka, og umgengust þeir vinsamlega í viku hverri. Auk þess gat Árni ekki
eignað sér annað í verki Worms en e. t. v. hina bókstaflegu þýðingu. Því að
sjálfum hefði honum aldrei til hugar komið að setja saman slíka túlkun, sem
tengd er þessu verki: athugasemdirnar hafa h. v. að geyma margt augljóst og
alkunnugt (þó vel sæmandi ungum höfundi), en til þess fallið, að höfundur hlyti
af þvi frægð og orðstír meðal útlendinga, sem ókunnugir voru þessum bók-
menntum. Hvað Árna snerti var öðru máli að gegna. Landar hans, sem þekkja
betur hin fornu fræði, gátu með réttu krafizt og vænzt einhvers frá hans hendi,
sem betur væri grundvallað og af meiri þekkingu á hinu ókunna. Þannig liggur
beint við að viðurkenna, að Worm sé sjálfur höfundur að hvoru tveggja. Loks
vitum við, að það sem Árni skrifaði um Islendingabók Ara og er gerólíkt þessu,
er varðveitt í bókasafni háskóla vors, meðal gersema Árnasjóðs.
Sjálfur girnist ég ákaft að vita, hvort það handrit sem Dreyer segist eiga og
sem líklegt er, að til hans hafi komið að erfðum úr bókasafni í Westfalen, sé
ritað með hendi Worms. En þar sem nokkuð hefur kólnað vináttan, sem var
milli Dreyers og vinar hans, Kofod Ancher, sem hefði getað veitt mér þessar
upplýsingar á allra auðveldastan hátt, þá hefur mér ennþá ekki orðið að ósk
minni að verða þessa vísari frá honum sjálfum.
Ritaði í Höfn ...
Svo sem getið er hér að framan, er megintilgangur greinar þessarar að reyna að
draga saman tiltækar upplýsingar um Oxfordútgáfu íslendingabókar Ara og afdrif
kunnra eintaka. Mér er að sjálfsögðu ljóst, að hér er engan veginn um tæmandi könn-
un að ræða, að til eru víslega fleiri heimildir en mér hefur tekizt að afla. Látið verð-
ur við það sitja að geta fyrst og fremst upphaflegra eigenda, þar sem færra er vitað
um síðari ferðir bókanna og núverandi samastaði þeirra. Það virðist hins vegar ljóst,
að fleiri eintök hafa komizt í umferð en þau sex, sem sumir töldu, og skal hér greint
frá niðurstöðum athugana um það atriði.
A) Samkvæmt frásögn Jóns Olafssonar hafði Christen Worm yfir að ráða fjórum
eintökum, er voru:
1. Eigið eintak C. W.
2. Eintak gefið Edv. Thwack, Englandi.
3. Eintak gefið prof. Fecht, Rostock. Þetta er væntanlega eintakið, sem Barin-
gius fékk lánað frá Bibliotheca Fechtiana, Rostock.