Frjáls verslun - 01.04.1955, Blaðsíða 17

Hafnarfjörtiur (með dönsku verzlunarhúsnnum) eins og hann var á ufpvaxtarárum Bjarna riddara
2. Að engin skip önnur en frá löndum danska ríkisins
mátti nota til kaupferða hingað.
3. Að engar vörur mátti flytja beint til íslands frá öðr-
um löndum eða frá íslandi beint til annarra landa.
4. Að fastir kaupmenn á íslandi máttu bví aðeins verzla
við önnur lönd, að b>cir gengju í félag við eittlivert
þekkt verzlunarfyrirtæki í löndum danska ríkisins, og
að verzlunin væri rekin undir þess nafni.
5. Að lausakaupmenn, er hingað sóttu til verzlunar, urðu
að sigla til einbvers kaupstaðanna til að sýna við-
komandi yfirvaldi skilríki sín, áður en þeir mættu befja
viðskipti við landsmenn. Er beir böfðu fengið skjöl
sín viðurkcnnd, máttu beir vitja hvaða hafnar, er þeir
kysu, en þeim var óleyfilegt að verzla Iengur en 4
vikur á bverjum stað.
Þessi algjöra cinskorðun vcrzlunar og siglinga við Dan-
mörku (og önnur lönd í ríki Danakonungs) hlaut að verða
landsmönnum mjög óhagkvæm. Danir böfðu ekki not fyr-
ir allar útflutningsvörur landsins, og þeir höfðu sjálfir ekki
á boðstólum allar vönir, er þjóðin þarfnaðist. Gat því ekki
bjá því farið, að mikill auka flutnings- og milliliðakostnað-
ur legðist á vörurnar við það, að ekki mátti bafa bcin við-
skipti við hin raunvendegu markaðslönd. Farmgjöld hcfðu
og getað orðið lægri, ef bægt befði verið að sæta bcztu fá-
anlegum kjönim um skipaleigu. —
í því skyni að forða Iandinu frá vöniburrð voru sett
eftirfarandi ákvæði:'8)
Enginn mátti hefja verzlun á verzlunarstöðunum, nema
bafa fært sönnur á, að hann befði nægar birgðir af nauð-
synjavörum yfir veturinn, miðað við þarfir íbúanna. Skyldu
vörubirgðirnar vera minnst 500 rd. virði, helmingur kom-
vömr, en að öðru leyti timbur og vömr til atvinnurekstrar.
Vörubirgðunum skyldi haldið við, miðað við staðhætti, þótt
þær væm eitthvað minni en byrjunarforðinn. Lagt var fyrir
sýslumenn að líta eftir því einu sinni á ári, að birgðir væru
nægar. Teldu þeir, að svo væri ekki, átm þeir í tæka tíð að
gera tillögur um ráðstafanir til að bæta úr skortinum.
Allir kaupmenn, bæði í kaupstöðum og verzlunarstöð-
um, skyldu, viku áður en pósturinn í júlí ætti leið um hjá
þeim, senda sýslumönnum áreiðanlegar skýrslur um birgðir
sínar af helztu nauðsynjavömm, korni, salti, fæmm og
timbri. Skýrslur þessar átm sýslumenn svo að senda rentu-
kammerinu. Teldu þcir bætm á vöruskorti, bar þeim jafn-
framt að tilkynna það. Amtsyfirvöld áttu að sínu leyti að
gefa rentukammerinu til kynna, teldu þau ástæðu til að
óttast vömskort í umdæmum sínum. Var svo til ætlazt, að
stjórnin gæti, eftir að bafa fengið allar þessar skýrslur í
18) Tilsk. 1787, II kafli, 12. og 13. gr.
rn.TÁLS VER ZLUN
41